اسکن استخوانBone scan

حساسیت اسکن استخوانی به تغییرات و ناپایداری متابولیسم استخوانی و توانایی آن در اسکن کل اسکلت بدن، باعث می شود که در تشخیص حیطه وسیعی از بیماری های استخوانی کمک کننده باشد. خطر انجام این آزمایش بیشتر از انجام روش مرسوم با اشعه X نیست زیرا ردیاب هایی که در اسکن استخوانی استفاده می شوند، فرد را به مقدار بسیار کمی تحت اشعه قرار می دهند.

ممکن است پیش از انجام اسکن نیاز به تزریق باشد و شما مجبور باشید در طول مدت انجام تست به حالت نه چندان راحتی دراز بکشید. احتمال حساسیت به ردیاب های اسکن نیز بسیار اندک می باشد.
 

در صورتی که فرد مبتلا به دردهای غیرقابل توضیح استخوانی باشد، اسکن استخوانی می تواند در تعیین علت درد موثر باشد. عکس های به دست آمده از اسکن استخوانی می تواند بسیاری تغییرات غیرنرمال بوجود آمده مربوط به آسیب های زیر را آشکار کند:
•     شکستگی
•     آرتریت
•     بیماری پاگت استخوانی
•    سرطان هایی که از ارگان های دیگر مانند پروستات، پستان و ریه به داخل استخوان گسترش یافته اند.
•     عفونت مفاصل، تعویض و جایگزینی مفصل و استخوان ها.
•      تغییر شکل فیبرهای استخوانی.
•     خونرسانی ناقص به استخوانها یا مرگ بافت استخوانی (avascular  necrosis)
 

پیش از انجام اسکن استخوانی نیاز به برنامه غذایی خاص و یا پرهیز از فعالیت های خاصی وجود ندارد. پیش از انجام تست از شما خواسته می شود که جواهرات و هرگونه اشیاء فلزی را از خود دور کنید.

به علت نگرانی از قرار گرفتن کودکان در معرض اشعه، اسکن استخوانی معمولاً برای مادران باردار و شیرده انجام نمی شود. در نتیجه اگر باردار هستید و یا احتمال بارداری وجود دارد و یا به کودک خود شیر می دهید حتما پزشک خود را مطلع سازید.
 

اسکن استخوانی یک روش تصویر برداری هسته ای است. درتصویربرداری هسته ای مقدار بسیار کمی از مواد رادیواکتیو که ردیاب نامیده می شوند به داخل ورید تزریق می شود و این مواد توسط بخش های مختلفی از بدن به مقدار های متفاوتی برداشت می شوند. ارگان هایی از بدن که در آنها ترمیم سلولی و بافتی بیشتر انجام می شود مقدار بیشتری از این ردیاب ها را جذب می کنند. لذا در تصویربرداری هسته ای مناطق خاصی که دچار بیماری و یا آسیب شده باشند،  به شکل پررنگ تری دیده می شود.

انجام اسکن استخوانی به دو بخش اصلی تقسیم می شود:
•  تزریق: تزریق مواد ردیاب به داخل ورید بازوها انجام می شود. بنا بر دلیلی که پزشک دستور به انجام اسکن داده است، این تست ممکن است سریعاً پس از تزریق و یا پس از گذشت مدتی و رسیدن و جذب مواد رادیواکتیو در استخوان های مورد نظرانجام شود. معمولاً این زمان حدود 2 تا 4 ساعت خواهد بود و ممکن است شما در این  مدت اجازه خروج از بخش رادیولوژی را داشته باشید. در نهایت به منظور خارج شدن مواد رادیواکتیو اضافه و جذب نشده از بدن، پزشک توصیه به نوشیدن مقدار زیادی آب خواهد کرد.

•  اسکن: در طول مدت انجام اسکن از شما خواسته می شود که دراز بکشید و وسیله ای که مجهز به دوربین حساس به مواد رادیواکتیو است دور بدن شما حرکت می کند. اسکن اسکلت استخوانی کل بدن 60 دقیقه طول می کشد و کاملاً بدون درد است. البته اسکن بخش محدودی از بدن زمان کمتری خواهد گرفت.   
                                                                                            

در برخی از موارد پزشک دستور به انجام اسکن در سه فاز مختلف می دهد. در این حالت فرد سه بار و در زمان های مختلف تحت اسکن قرار می گیرد. یکبار دقیقاً در زمان انجام تزریق، سپس کمی پس از تزریق و نوبت بعدی 3 تا 4 ساعت پس از تزریق انجام می شود. 

برای بهتر دیدن استخوان های بدن پزشک ممکن است درخواست عکسبرداری دیگری نیز داشته باشد. به این عکس برداری توموگرافی کامپیوتری انتشار تک فوتون ها (SPECT) گفته می شود. این عکس برداری به تحلیل تغییرات پیش آمده در اعماق استخوان ها و یا مکان هایی که به راحتی با تصاویر ساکن و دو بعدی قابل مشاهده نیستند کمک می کند. به منظور این نوع عکس برداری دوربین دور بدن می چرخد و در حال چرخش عکس برداری انجام می شود. این عکس برداری اضافه نیز حدود 30 دقیقه به طول می انجامد.
 

پس از انجام اسکن
مواد رادیواکتیو به مدت طولانی در داخل بدن فعال باقی نمی مانند. فعالیت این مواد پس از یک روز تاحدی و پس از دو روز به طور کامل از بین می رود. به طور معمول هیچ عوارض جانبی وجود ندارد و به هیچ مراقبت ویژه ای پس از انجام اسکن نیاز نیست.
 

رادیولوژیست در اسکن های انجام شده به دنبال تغییرات غیرطبیعی در متابولیسم استخوان می گردد. در عکس های به دست آمده مناطقی تیره تر "نقاط داغ" و منطقی روشن تر"نقاط سرد" دیده می شوند که این تفاوت ها بستگی به تجمع و یا عدم تجمع مواد رادیواکتیو در یک منطقه به وجود می آید. همچنین به علت حساسیت بالای اسکن استخوانی به تغییرات غیرطبیعی  در متابولیسم استخوان، این تست می تواند در شناسایی دقیق علت بروز مشکلات کمک کننده باشد. اگر اسکن نشان دهنده نقاط داغ  بیشتری است، ممکن است برای تعیین علت مشکلات نیاز به انجام آزمایشات بیشتری باشد.