سیتولوژی ادرارUrine cytology
سیتولوژی ادرار روشی است که برای بررسی سلولهای غیر طبیعی در ادرار استفاده می‌شود. از سیتولوژی ادرار، در کنار سایر آزمایش‌ها و روش‌های تشخیصی، برای تشخیص سرطان‌های دستگاه ادراری استفاده می‌شود.
سیتولوژی ادرار عمدتاً در تشخیص سرطان مثانه کاربرد دارد، هرچند که می‌توان از آن در تشخیص سرطان‌های کلیه، پروستات، مثانه و مجاری ادرار نیز استفاده کرد.
درصورت مشاهدۀ خون در ادرار (هماچوری) ممکن است پزشک تست سیتولوژی ادرار را توصیه کند. از سیتولوژی ادرار هم‌چنین در افراد مبتلا به سرطان مثانه، پس از پایان دورۀ درمان و برای تشخیص و بررسی عود سرطان مثانه استفاده می‌شود.ریسک آزمایش سیتولوژی ادرار بستگی به نحوه جمع‌آوری ادرار دارد. در بیشتر موارد، ادرار به طریق مستقیم و با ظرف استریل جمع‌آوری می‌شود که هیچ‌گونه خطری را به همراه ندارد.
اگر ادرار با قرار دادن کاتتر در مجرای ادراری جمع‌آوری شود، خطر عفونت ادراری فرد را تهدید می‌کند.سیتولوژی ادرار در کنار سایر آزمایش‌ها و روش‌های تشخیص سرطان‌های دستگاه ادراری، در سایر موارد به شرح زیر نیز کاربرد دارد:
• سرطان مثانه
• سرطان حالب
• سرطان مجرای ادراریسیتولوژی ادرار می‌تواند بهترین راه تشخیصی سرطان‌های بزرگ و پرخطر مجاری ادراری باشد اما ممکن است سرطان‌های دستگاه ادراری که به آرامی رشد می‌کنند را شناسایی نکند.
در زمان آزمایش باید بعد از اولین ادرار صبحگاهی صورت بگیرد. اولین ادرار صبحگاهی برای سیتولوژی مناسب نخواهد بود چرا که ممکن است سلول های مثانه در طول شب تخریب شده باشند که این امر آنالیز را دشوار می‌سازد.
در طول پروسه:
سیتولوژی ادرار نیازمند نمونه ادرار است که توسط جمع آوری ادرار در ظروف استریل صورت می‌گیرد. در برخی موارد، نمونۀ ادرار با کمک لوله‌ای نازک و توخالی (کاتتر) تخلیه می‌گردد که به مجرای ادراری وارد شده و به سمت مثانه هدایت می‌شود.پس از پروسه:
نمونه ادرار به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و توسط پزشک متخصص پاتولوژی آنالیز صورت می‌گیرد. آنالیز سلول های نمونه توسط میکروسکوپ انجام می‌شود و پاتولوژیست به دنبال علائم و سلول های نشان دهنده سرطان مثانه خواهد بود.پاتولوژیست نتیجه را برای پزشک خواهد فرستاد که در نهایت وی به بیمار گزارش را اعلام خواهد کرد.
آزمایشگاههای مختلف روش های مختلفی برای توصیف نتایج سیتولوژی ادرار دارند که برخی از اصطلاحات آن شامل موارد زیر می‌شوند:• نمونۀ نادرست: به این معنی است که سلولهای ناکافی یا اشتباه در نمونۀ ادرار یافت شده‌اند. در این حالت ممکن است نیاز به تکرار تست سیتولوژی ادرار باشد.
• منفی: این معنی عدم وجود سلولهای سرطانی در نمونۀ ادراری بررسی‌شده است.
• غیرعادی با بی‌قاعده: به این معنی است که اختلالات سلولی در نمونه‌های ادراری مشاهده می‌شوند، اما این غیرعادی بودن سلول‌ها به اندازه‌ای نبوده که سرطانی تشخیص داده‌شوند.
• مشکوک: این اصطلاح می‌تواند نشان از غیرعادی بودن سلولهای ادراری داشته و بیانگر احتمال ابتلا به سرطان می‌باشد.
• مثبت: نتیجۀ مثبت نشان می‌دهد که سلولهای سرطانی در ادرار یافت شده‌اند.سیتولوژی ادرار به تنهایی نمیتواند برای تشخیص سرطان استفاده شود. اگر سلولهای غیرعادی یا سرطانی در سیتولوژی ادرار تشخیص داده شوند، احتمالاً پزشک توصیه به سیستوسکوپی و توموگرافی کامپیوتری (CT) برای بررسی مثانه و دستگاه ادراری خواهد کرد.