متفورمین و دانستنی هایی پیرامون آن

متفورمین دارویی است که از آن در موارد مختلف استفاده می شود. در این مقاله، به معرفی قرص متفورمین می پردازیم تا شما را بیشتر با آن آشنا کنیم.

نام تجاری : گلوکوفاژ Glucophage

نام عمومی : متفورمین Metformin

متفورمین با یک رژیم غذایی مناسب و همراه با اصلاح شیوه زندگی و فعالیت ورزشی و گاهی همراه با داروهای دیگر در کنترل قند خون مورد استفاده قرار می گیرد. متفورمین توسط بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می شود.

کنترل قند خون در بیماران دیابتی، خطر بروز حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش می دهد. متفورمین واکنش بدن به انسولین را به حالت طبیعی باز می گرداند. به علاوه متفورمین میزان قندی که کبد تولید می کند و میزان قندی که معده و روده جذب می کنند را کاهش می دهد.

طریقه مصرف قرص متفورمین

قبل از مصرف متفورمین، توضیحات آن را به طور کامل مطالعه کنید. اگر سوالی درباره دارو دارید، حتما با پزشک مطرح کنید.

قرص متفورمین، خوراکی است و دقیقا طبق دستور پزشک باید مصرف شود و معمولا یک تا 3 بار در روز و با وعده غذایی مصرف می شود. در زمان مصرف متفورمین مایعات زیاد بنوشید، مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد.

میزان مصرف دارو به شرایط بیماری، چگونگی پاسخ بدن به درمان و دیگر داروهایی که مصرف می کنید، بستگی دارد. قبل از شروع مصرف متفورمین، تمام داروهایی که مصرف می کنید را به پزشک خود اطلاع دهید. برای کاهش عوارض جانبی آن (از جمله مشکلات معده)، پزشک توصیه خواهد کرد مصرف متفورمین را به میزان کم شروع کنید و به تدریج میزان مصرف آن را افزایش دهید. جهت بهره مندی کامل از داروی متفورمین، آن را به طور منظم مصرف کنید و هر روز راس یک ساعت مشخص دارو را بخورید.

قند خون خود را به طور منظم چک کنید و نتایج را به پزشک خود نیز اطلاع دهید. اگر میزان قند خون شما خیلی بالا یا خیلی پایین است، گاهی ممکن است لازم باشد طبق دستور پزشک، میزان مصرف دارو تغییر کند.

عوارض متفورمین

مصرف متفورمین ممکن است باعث بروز عوارض جانبی گردد :

1_ تهوع
2_ استفراغ
3_مشکل معده
4_ اسهال
5_ ضعف
6_ احساس طعم فلز در دهان

اگر هر یک از این عوارض را با مصرف متفورمین داشتید و ادامه پیدا کرد حتما، به پزشک اطلاع دهید. اگر علائم مربوط به مشکلات معده دیرتر شروع شد، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. علائمی که در اولین روز بعد از مصرف دارو اتفاق می افتد، ممکن است نشانه های اسیدوز لاکتیک باشد.

اسیدوز لاکتیک acidosis lactic :  یک نوع اسیدوز متابولیک است که در کلیه ها شروع می شود. افراد مبتلا به اسیدوز لاکتیک دارای کلیه هایی هستند که قادر به حذف اسید اضافی بدن نیستند.

با این حال، پزشک دارو را با توجه به مزیت ها و عوارض آن تجویز کرده و بسیاری از مصرف کنندگان دارو، ممکن است هیچ عارضه جانبی مشاهده نکنند.

متفورمین معمولا منجر به کاهش قند خون یا هیپوگلیسمی hypoglycemia نمی شود. معمولا  زمانی که با یک داروی کاهش دهنده قند خون دیگر مصرف شود، ممکن است موجب کاهش قند خون گردد.

نشانه های قند خون پایین:

1_ عرق کردن ناگهانی
2_ لرز
3_ ضربان قلب سریع
4_ گرسنگی
5_ تاری دید
6_ سرگیجه
7_ سوزش در دست ها و پاها

توصیه می شود برای رفع این مشکل، همیشه با خود قرص یا ژل گلوکز همراه داشته باشید. در غیراین صورت، با خوردن مقداری قند، عسل یا آب نبات یا نوشیدن آب میوه، قند خون خود را بالا ببرید.

در مورد واکنش بدن به دارو بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. در صورتی که ورزش های سنگین انجام دهید یا کالری کافی از غذا دریافت نکنید، احتمال کاهش قند خون بیشتر خواهد بود. بنابراین، جهت کنترل قند خون، برنامه غذایی منظم و صحیح داشته باشید و وعده های غذایی را حذف نکنید.

نشانه های قند خون بالا:

1_ تشنگی
2_ افزایش دارار
3_ گیجی
4_ خواب آلودگی
5_ تنفس سریع
6_ بوی میوه در دهان
در صورت بروز هر یک از این علائم بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.

حساسیت به متفورمین به ندرت بروز می کند، با این حال در صورت بروز هر گونه واکنش حساسیتی به متفورمین بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. علائم واکنش حساسیتی به متفورمین عبارتند از:

1_ بثورات پوستی
2- خارش یا التهاب (به ویژه در صورت، زبان و گلو)
3_ سرگیجه شدید
4_ مشکل تنفسی
و …

نکات قبل از مصرف متفورمین

1_ قبل از شروع مصرف متفورمین اگر به این دارو یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید. متفورمین حاوی ترکیبات غیر فعالی است که ممکن است باعث بروز مشکلاتی شود.

2_ قبل از مصرف متفورمین سوابق پزشکی خود را به طور کامل در اختیار پزشک قرار دهید، به خصوص اگر مبتلا به هر یک از موارد زیر هستید:

_ مشکلات تنفسی شدید، مانند بیماری انسدادی ریه و آسم شدید

_ مشکلات خونی، مانند کم خونی و کمبود ویتامین B 12

_ بیماری کبد

_ بیماری کلیه

3_ قبل از جراحی یا استفاده از اشعه ایکس یا اسکنی که با کنتراست یددار انجام می شود، به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید که در حال مصرف قرص متفورمین هستید. شاید لازم شود مصرف دارو را برای مدت کوتاهی متوقف کنید.

4_ در زمان مصرف متفورمین ممکن است به دلیل کاهش یا افزایش قند خون احساس تاری دید، سرگیجه یا خواب آلودگی کنید. در این شرایط از رانندگی یا انجام هر کاری که نیاز به هوشیاری و دید کامل دارد اجتناب کنید.

5_ تب شدید، قرص های ادرار آور مانند هیدروکلروتیازید، تعریق زیاد، اسهال یا استفرغ باعث می شود آب زیادی از بدن خود را از دست بدهید و این مسئله خطر بروز لاکتیک اسیدوز را افزایش می دهد. در صورت بروز اسهال و استفراغ مداوم مصرف دارو را بلافاصله متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید. برای پیشگیری از کم شدن آب بدن، آب فراوان بنوشید مگر اینکه پزشک شما دستور دیگری داشته باشد.

6_ کنترل قند خون در شرایطی که بدن تحت فشار است (از جمله فشار ناشی از تب، عفونت، آسیب دیدگی یا جراحی) دشوارتر خواهد بود. با پزشک خود مشورت کنید زیرا به دلیل افزایش فشار ممکن است، برنامه درمانی و داروها تغییر کند.

قرص متفورمین و سالمندان

سالمندان بیش از دیگران در معرض خطر عوارضی مانند قند خون پایین یا لاکتیک اسیدوز ناشی از متفورمین قرار می گیرند.

قرص متفورمین و بارداری

برای مادران باردار، این دارو تنها در صورت نیاز باید تجویز شود. در مورد عوارض و مزایای دارو با پزشک مشورت کنید. ممکن است پزشک توصیه کند که در دوران بارداری به جای متفورمین از انسولین استفاده شود.

متفورمین ممکن است باعث تغییر در دوره قاعدگی شود و احتمال بارداری افزایش پیدا می کند. در دوران مصرف متفورمین از روش های مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

قرص متفورمین و شیردهی

متفورمین به میزان کم وارد شیر مادر می شود. مادران شیرده باید در مورد مصرف متفورمین با پزشک مشورت کنند.