باز ماندن دریچه بیضی قلبPatent foramen ovale
تعریف بیماری
اختلال باز ماندن دریچه بیضی قلب (PFO) ناشی از بازماندن دریچه ای است که به طور طبیعی باید بعد از تولد بسته شود.
در دوران جنینی باز ماندن دریچه بیضی قلب معمولاً بین دیواره دهلیز چپ و راست اتفاق می افتد که باید به طور معمول در دوران شیرخوارگی بسته شود.
اگرچه بازماندن دریچه بیضی قلب اختلال غیرمعمولی نمی باشد، بسیاری از افراد مبتلا به آن از شرایط خود آگاهی ندارند. باز ماندن دریچه بیضی قلب اغلب طی بررسی بیماری های دیگر تشخیص داده می شود. اطلاع از داشتن این مشکل ضروری بوده اما اکثر مردم نیازی به درمان آن پیدا نمی کنند.
نشانه ها
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال باز ماندن دریچه بیضی قلب نسبت به آن آگاه نمی باشند، زیرا یک بیماری پنهانی است که علائم و نشانه ی خاصی ایجاد نمی کند.
علل
دلایل ابتلا به باز ماندن دریچه بیضی قلب مشخص نیست، هرچند ممکن است ژنتیک نقش مهمی داشته باشد. یک بررسی کلی از عملکرد قلب در نوزاد یا فرد بزرگسال در تشخیص این اختلال بسیار کمک کننده است.
عملکرد طبیعی قلب پس از تولد
قلب دارای چهار حفره می باشد که خون را پمپاژ کرده و به گردش می اندازد:• دهلیز راست. حفره بالا و سمت راست قلب (دهلیز راست) خون بدون اکسیژن را از بدن دریافت کرده و آن را به بطن راست از طریق دریچه سه لتی پمپ می کند.
• بطن راست. حفره پایین و سمت راست (بطن راست) خون را از طریق رگ بزرگی به نام شریان ریوی به ریه ها پمپ می کند. در ریه ها خون از اکسیژن مملو شده و دی اکسید کربن خود را از دست می دهد. خون از طریق دریچه ریوی، که بطن راست را در حالت استراحت بین دو ضربان قلب می بندد، پمپ می شود.
• دهلیز چپ. حفره بالا و سمت چپ (دهلیز چپ) خون غنی از اکسیژن را از ریه ها به وسیله ی وریدهای ریوی دریافت و آن را از طریق دریچه میترال به بطن چپ پمپاژ می نماید.
• بطن چپ. حفره پایین و سمت چپ (بطن چپ) خون غنی از اکسیژن را از طریق رگ بزرگی به نام آئورت به سراسر بدن پمپ می کند. خون از دریچه آئورت که بطن چپ را در حالت استراحت می بندد، عبور می کند.
قلب جنین در رحم
از آن جا که جنین در رحم مادر نفس نمی کشد، ریه ها عملکردی ندارند. این بدان معناست که نیازی به پمپاژ خون به ریه ها نیست. در این شرایط، برای خون کارآمدتر است که بدون نیاز به ریه ها و با استفاده از یک مسیر متفاوت به واسطه بدن مادر از اکسیژن غنی گردد.بند ناف خون غنی از اکسیژن را به دهلیز راست جنین منتقل می نماید. بسیاری از این خون از طریق دریچه بیضی عبور کرده و به دهلیز چپ می رسد. سپس خون از بطن چپ به سراسر بدن پمپ می گردد. همچنین خون از دهلیز راست به بطن چپ رفته تا از آن جا از طریق سیستم های دیگری در بدن به گردش در آید.
قلب نوزاد
هنگامی که ریه های نوزاد شروع به کار می کنند، گردش خون در قلب تغییر می کند. حالا خون غنی از اکسیژن از ریه ها آمده و وارد دهلیز چپ می شود. در این مرحله، خون مسیر طبیعی گردش خون را در پی می گیرد.فشار ناشی از خون پمپاژ شده معمولاً منجر به بسته شدن دریچه بیضی می شود. در بسیاری از افراد، این مجراهای باز در طول دوران کودکی بسته می شوند.
عوارض
به طور کلی، باز ماندن دریچه بیضی قلب عوارضی ندارد. اما برخی از مطالعات نشان داده اند این اختلال در افراد دارای شرایط خاص مانند داشتن سابقه سکته بدون دلیل و میگرن شایع تر است.
در اغلب موارد، دلایل دیگری برای این شرایط عصبی وجود دارد و معمولاً بازماندن دریچه بیضی قلب با آن تطابق پیدا می کند. اگرچه، در برخی موارد، لخته های کوچک خون در قلب می تواند از این دریچه بیضی باز عبور کرده و به مغز رفته که در نهایت منجر به سکته می شود.
ارتباط احتمالی بین بازماندن دریچه بیضی قلب و سکته یا میگرن بحث برانگیز است و نیاز به مطالعات و تحقیقات بیشتر دارد.
در موارد نادر بازماندن دریچه بیضی قلب می تواند منجر به این شود که خون به ریه ها پمپاژ نشود و در نتیجه میزان اکسیژن خون کاهش یابد (هیپوکسی).
زمان مراجعه به پزشک
باز ماندن دریچه بیضی قلب معمولاً طی عکس برداری برای بیماری های دیگر یا یافتن علل سکته مغزی تشخیص داده می شود.
پس از تشخیص اختلال باز ماندن دریچه بیضی قلب، سوال های زیادی در ذهن تان به وجود می آید. برخی از سوالاتی که ممکن است از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
• چه چیزی باعث این اتفاق شد؟
• آیا این وضعیت خطرناک است؟
• چه درمان هایی در دسترس هستند و شما کدام را پیشنهاد می کنید؟
• خطرهای ناشی از جراحی بستن این دریچه بیضی باز چیست؟
• من بیمای های دیگری نیز دارم. چگونه می توانم به بهترین نحو آن را با هم مدیریت کنم؟
• آیا نیاز است فعالیت های خود را محدود کنم؟
• آیا این بیماری من به فرزندم به ارث می رسد؟
• آیا بروشور یا وبسایتی وجود دارد که بتوانم از آن کمک بگیرم؟روش های تشخیصی
روش های تشخیصی:
متخصص قلب و عروق ممکن است یکی از آزمایش های زیر را برای تشخیص اختلال باز ماندن دریچه بیضی قلب تجویز نماید:
اکوکاردیوگرام
اکوکاردیوگرام آناتومی و ساختار قلب را نشان می دهد. فرم استاندارد این آزمایش اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک نامیده می شود. با این آزمایش، تکنسین ژل را بر روی قفسه سینه ریخته و با کمک دستگاهی به نام مبدل قلب را بررسی می نماید. مبدل امواج صوتی تولید کرده و انعکاس آن از ساختار داخلی بدن را ثبت می نماید. یک کامپیوتر این امواج را به تصاویر متحرک بر روی مانیتور تبدیل می کند. انواع مختلفی از این روش می تواند برای شناسایی اختلال باز ماندن دریچه بیضی قلب کمک کننده باشد، از جمله:
- داپلر جریان رنگ. هنگامی که امواج صوتی به سلول های خونی متحرک در قلب برخورد می کنند، تغییر می یابند. این تغییرات (سیگنالهای داپلر) و رنگ آمیزی کامپیوتری این سیگنال ها می تواند به پزشک در بررسی سرعت و جهت جریان خون در قلب کمک کند.
اگر به اختلال باز ماندن دریچه بیضی قلب مبتلا هستید، داپلر جریان رنگ می تواند جریان خون را بین دهلیز راست و دهلیز چپ تشخیص دهد.
- مطالعه کنتراست سالین (مطالعه حبابی). در این روش، یک محلول استریل نمکی آن قدر به هم زده می شود تا حباب های کوچک تشکیل گردد و سپس به داخل ورید تزریق می گردد. حباب ها به سمت راست قلب رفته و در اکوکاردیوگرام ظاهر می شوند.
اگر هیچ منفذی بین دو دهلیز چپ و راست نباشد، حباب ها به سادگی در ریه ها فیلتر می شوند. اگر دریچه بیضی قلب شما باز باشد، بعضی از حباب ها در سمت چپ قلب ظاهر می شود. در کل تشخیص از طریق تصویربرداری قفسه سینه دشوار است.
اکوکاردیوگرام از راه مری
در این روش یک مبدل کوچک متصل به لوله وارد قسمت پایین مری (بخشی از دستگاه گوارش که بین گلو و معده قرار دارد) می شود. از آن جایی که مری در کنار قلب واقع شده است، قرار داشتن مبدل در آن جا تصویر دقیقی از قلب و جریان خون قلب را تولید می کند.
استفاده از اکوکاردیوگرام مری تشخیص اختلال باز ماندن دریچه بیضی قلب را نسبت به داپلر جریان رنگ یا مطالعه کنتراست سالین آسان تر می نماید.
سایر روش ها
اگر شما سکته کرده باشید، پزشک ممکن است آزمایش های دیگری برای تشخیص اختلال باز ماندن دریچه بیضی قلب توصیه نماید. همچنین امکان دارد وی شما را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد.
روش های درمانی:
اکثر افرادی که دریچه بیضی قلب شان باز باشد، نیاز به درمان ندارند. اگرچه، در شرایط خاص، ممکن است پزشک روش جراحی را برای بستن این منفذ توصیه نماید.
دلایل بستن دریچه
اگر باز ماندن دریچه بیضی قلب طی اکوکاردیوگرام به دلایل دیگری تشخیص داده شود، معمولاً عمل جراحی برای بستن آن انجام نمی شود. بستن این دریچه در شرایط خاص ضرورت پیدا می کند، مانند درمان سطح پایین اکسیژن خون که ناشی از باز ماندن دریچه بیضی قلب می باشد.
بستن دریچه بیضی باز قلب برای پیشگیری از میگرن معمولاً توصیه نمی شود. هنوز بستن دریچه بیضی باز قلب برای پیشگیری از سکته مغزی مورد بحث و بررسی است.
در برخی موارد، پزشکان بستن این دریچه باز را برای کسانی که علی رغم درمان پزشکی و بدون دلیل مشخصی سکته های مکرر داشته اند، تجویز می نمایند.
جراحی و سایر روش ها برای بستن دریچه
روش های بستن دریچه بیضی باز قلب عبارتد از :
• بستن دریچه با استفاده از دستگاه. با استفاده از کاتتر قلبی، پزشکان می توانند دستگاهی را که این منفذ را می بندد، وارد بدن نمایند. در این روش، دستگاه در انتهای یک لوله قابل انعطاف طویل (کاتتر) قرار دارد.پزشک دستگاه متصل به کاتتر را از طریق ورید کشاله ران داخل نموده و آن را با کمک تصویربرداری اکوکاردیوگرافی به محل مورد نظر هدایت می کند. اگر چه این روش عوارضی مانند پارگی قلب یا عروق، جدا شدن دستگاه از کاتتر و یا ایجاد ضربان نامنظم قلب را به همراه دارد.
• جراحی ترمیمی. جراح می تواند دریچه بیضی باز قلب را از طریق باز کردن قلب و به هم دوختن این منفذ باز ترمیم و اصلاح نماید. در این روش می توان از تکنیک های روباتیک با یک برش کوچک نیز بهره برد.
اگر به دلیل بیماری دیگری تحت عمل جراحی قلب قرار می گیرید، بهتر است در همان جراحی پزشک اقدام به بستن دریچه بیضی باز قلب نیز نماید. مطالعات در حال بررسی فواید بستن این منفذ باز در حین جراحی قلب به منظور درمان بیماری دیگر، می باشد.
پیشگیری از سکته
می توانید برای کاهش خطر عبور لخته خون از دریچه بیضی باز قلب از داروهایی استفاده کنید. داروهای ضد پلاکت (ضد لخته شدن) مانند آسپیرین یا کلوپیدوگرل (پلاویکس) و سایر رقیق کننده های خون (ضد انعقاد ها) مانند وارفارین (کومادین)، دابیگاتران (پراداکسا)، آپیکسابان (الیکوئیس) و ریواروکسابان ( زارلتو) می توانند برای افرادی که سکته کرده اند و دچار اختلال باز ماندن دریچه بیضی قلب نیز می باشند، مفید واقع شود.
هنوز مشخص نیست که آیا داروها یا عمل جراحی برای افرادی که سکته اند و دارای دریچه بیضی باز قلب مناسب است یا خیر. مطالعات برای پاسخ گویی به این سوال در حال انجام هستند.
اصلاح شیوه زندگی
اگر اطلاع دارید که دچار اختلال با زماندن دریچه بیضی قلب می باشید، اما علائمی از خود نشان نمی دهید، معمولاً نیازی به محدود کردن فعالیت های خود ندارید.
اگر سفرهای طولانی در پیش دارید، مهم است که نکاتی جهت جلوگیری از لخته شدن را یاد بگیرید. اگر با ماشین سفر می کنید، در فواصل کوتاه توقف نمایید و برای مدتی کوتاه قدم بزنید. در هواپیما، آب کافی بنوشید و در زمان های مناسب در صورت امکان کمی راه بروید.