سندرم زجر تنفسى حادAcute respiratory distress syndrome

عوامل خطر

بیشتر افرادی که به ARDS مبتلا می شوند به علت بیماری های دیگر از قبل در بیمارستان بستری هستند و بیشتر آن‌ها نیز بیماران بدحال هستند. وجود عفونت خون گسترده (سپسیس) خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
افرادی که دارای پیشینه اعتیاد به الکل هستند در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به ARDS هستند و همینطور افزایش خطرمرگ ناشی از آن نیز برای این دسته افراد وجود دارد.

عوارض

ARDS احتمال ابتلا به بیماری های دیگر را نیز در بیمارستان افزایش می دهد که شایع ترین آن ها عبارتند از:

لخته خون: بستری بودن در بیمارستان و بدون حرکت بودن در طول مدت متصل بودن به دستگاه تنفس خطر ایجاد لخته شدن خون را افزایش می دهد به خصوص در رگ های عمقی بدن که در پا واقع شده اند. در صورت ایجاد لخته خون در پا ممکن است بخشی از آن جدا شده و به یکی از ریه ها یا هر دو آن ها برسد (آمبولیسم ریوی) و جریان خون متوقف شود.

پنوموتراکس یا روی هم افتادگی ریه: در بیشتر مبتلایان ARDS برای افزایش اکسیژن رسانی به بافت ها و خارج کردن مایعات از ریه ها از دستگاه تنفس مصنوعی به نام ونتیلاتور استفاده می شود. اما فشار و حجم هوای ونتیلاتور می تواند باعث نفوذ هوا به بخش خارجی ریه ها (پرده جنب) روی هم افتادگی ریه ها بشود.

عفونت: از آن جایی که ونتیلاتورمستقیماً به لوله متصل شده به نای وصل است، احتمال ایجاد عفونت توسط باکتری‌ها و آسیب بیشتر به ریه افزایش می یابد.

فیبروز ریوی: چند هفته پس از بروز سندروم زجر تنفسی حاد، ضخیم شدن بافت بین آلوئول ها اتفاق میفتد که این مساله مئجب سفتی ریه ها شده و جریان اکسیژن از آلوئول ها به گردش خون را سخت تر می سازد.
به لطف درمان های پیشرفته، افراد بیشتری که به این بیماری مبتلا شده اند بهبود می یابند. اگرچه بسیاری از بازماندگان ARDS با تاثیرات منفی خطرناک و گاهاً همیشگی آن باقی خواهند ماند از جمله:

مشکلات تنفسی:  بسیاری از مبتلایان سندروم زجر تنفسی حاد در طول چند ماه تا 2 سال  بیشتر عملکرد ریه خود را باز می یابند اما برخی ممکن است برای باقی عمر خود با مشکلات تنفسی درگیر شوند. حتی افرادی که وضعیت سلامت خوبی دارند ممکن است تنگی نفس وخستگی را تجربه کنند که ممکن است برای مدت چندماه به اکسیژن کمکی در خانه نیاز داشته باشند.

افسردگی: بیشتر بازماندگان سندروم زجر تنفسی حاد دوره هایی از ابتلا به افسردگی را ذکر کرده اند که البته قابل درمان است.

مشکل در حافظه و تفکر: آرام بخش ها و سطوح پایین اکسیژن خون منجر به از دست دادن حافظه و مشکلات شناختی می شود. برخی موارد تاثیرات آن ممکن است با گذر زمان کمتر شود اما در برخی افراد آسیب آن همیشگی خواهد بود.

خستگی و ضعف عضلانی: بستری بودن در بیمارستان و متصل بودن به دستگاه تنفس می تواند منجر به ضعف عضلات شود. ممکن است بیمار به شدت احساس خستگی داشته باشد.

زمان مراجعه به پزشک

ARDS معمولاً به همراه بک بیماری یا آسیب جدی ایجاد می شود و بیشتر افراد مبتلا به آن به دنبال بیماری زمینه‌ای خود در بیمارستان بستری هستند.

روش های تشخیصی

هیچ آزمایش بخصوصی برای تشخیص سندروم زجر تنفسی حاد وجود ندارد و تشخیص آن بر اساس معاینه فیزیکی، تصویربرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه و بررسی سطح اکسیژن خون است. همینطور تعیین بیماری های دیگر نیز برای تشخیص مهم است مانند مشکلات قلبی عروقی خاص که می توانند علائم مشابهی را ایجاد کند.

تصویربرداری:
تصویر برداری اشعه ایکس از قفسه سینه: این تست می تواند نشان دهد که کدام قسمت از ریه ها و چه مقدار از آن ها با مایع پر شده است و همینطور اینکه آیا اندازه قلب نیز افزایش یافته است؟
سی تی اسکن: در این تست تصاویر گرفته شده با اشعه ایکس از زوایای مختلف با تصاویر مقطعی از انئام های داخلی ترکیب می شوند و سی تی اسکن می تواند اطلاعات با جزئیاتی را در رابطه با ساختار درون قلب و ریه ها فراهم سازد.

تست های آزمایشگاهی:
نمونه خون گرفته شده از شریان مچ دست می تواند سطوح اکسیژن خون را ارزیابی کند. دیگر آزمایشات خونی می تواند وضعیت فرد را از نظر وجود عفونت و آنمی نیز بررسی کند. در صورتی که پزشک به وجود عفونت ریوی مشکوک شود ترشحات ریوی بیمار به منظور تعیین علت عفونت بررسی می شود.

تست قلب:
به دلیل اینکه علائم و نشانه ای سندروم زجر تنفسی حاد مشابه مشکلات قلبی است پزشک ممکن است تست قلبی را پیشنهاد دهد:
الکتروکاردیوگرام: این تست بدون درد فعالیت الکتریکی قلب را دنبال میکند و شامل اتصال چندین سیم دارای سنسور به بدن می باشد.
اکوکاردیوگرام: این تست نوعی سونوگرافی قلب است که می تواند مشکلات ساختاری و عملکردی قلب را نشان دهد.

درمان:
هدف اول درمان سندروم زجر تنفسی حاد ارتقای سطوح اکسیژن خون است چرا که بدون اکسیژن اندام ها قادر به عملکرد مناسب نیستند.

اکسیژن: برای اکسیژن رسانی بیشتر به جریان خون، پزشک به احتمال زیاد از موارد زیر استفاده می کند:
اکسیژن کمکی: برای علائم خفیف یا شرایط موقتی ممکن است از ماسک های اکسیژن که بر روی بینی و دهان قرار می گیرد استفاده می کند.
ونتیلاسیون مکانیکی: بیشتر افراد مبتلا به سندروم زجر تنفسی به دستگاه تنفس مکانیکی احتیاج دارند. ونتیلاتور مکانیکی هوا به وسیله ی نفوذ هوا مایعات را از آلوئول ها بیرون میراند.
مدیریت مایعات داخل وریدی در این افراد بسیار مهم است چرا که مقادیر بیش از حد مایعات می تواند منجر به تجمع مایعات در داخل ریه ها شود. و مقادیر اندک آن نیز میتواند باعث ایجاد فشار بر روی قلب و دیگر اندام‌ها شود که در نهایت سبب بروز شوک می شود.

درمان دارویی

افراد مبتلا به ARDS معمولاً به منظور پیشگیری از موارد زیر از دارو استفاده می کنند:
•    درمان و پیشگیری از عفونت
•    تسکین درد
•    جلوگیری از ایجاد لخته خون در پاها و ریه
•    به حداقل رساندن رفلاکس معده
•    ایجاد تاثیرات آرام بخشی

اصلاح شیوه زندگی

دردوران بهبودی از ARDS موارد زیر می تواند کمک کننده باشد:
•    ترک سیگار: در صورت استعمال سیگار بهتر است بیمار برای ترک آن از اطرافیان کمک بجوید و حتی در معرض دود آن نیز قرار نگیرد.
•    واکسیناسیون: واکسن سالانه آنفولانزا و واکسن ذات الریه که هر 5 سال زنده می شود می تواند خطر عفونت ریه را کاهش دهد.
حمایت و تطابق:
بهبودی ARDS می تواند راه درازی باشد و در این راه بیمار به حمایت‌های زیادی احتیاج دارد. علی رغم اینکه روند بهبودی هر فردی متفاوت است، آگاهی از چالش‌های پیش‌ رو می‌تواند کمک کننده باشد. بیماران باید نکات زیر را در نظر داشته باشند:
درخواست کمک: بعد از ترخیص از بیمارستان بیمار باید از داشتن کمک برای انجام امور روزانه خود تا زمانی که خود قادر به انجام آن ها باشند اطمینان حاصل کنند.

توان بخشی ریوی: بسیاری از مراکز پزشکی برنامه های توانبخشی متعددی را ارائه می دهند که ترکیبی از تمرینات ورزشی، دراختیار گذاشتن اطلاعات و مشاوره در جهت کمک به یادگیری چگونگی برگشت به فعالیت های طبیعی و بازیابی وزن ایده آل می باشد.

پیوستن به گروه های حمایتی: گروه های حمایتی برای افرادی با لبماری های مزمن ریوی وجود دارند. بیماران می توانند گروه های در دسترس را شناسایی کرده و عضو نمودن افرادی با تجربه ی مشابه خود را نیز در نظر داشته باشند.
دریافت کمک از متخصصین: درصورتی که علائم افسردگی در فرد نمود یابد مانند ناامیدی و ازدست دادن علاقه به فعالیت های نرمال روزانه باید حتماً پزشک و یا متخصص سلامت روان در جریان قرار بگیرد. افسردگی در میان مبتلایان به سندروم زجر تنفسی امری شایع است که البته قابل درمان نیز می باشد.