راهبردهای تغذیه ای در کنترل بیماری آرتروز

آرتروز یا استئوآرتریت (OA) شایع ترین شکل آرتریت در ناحیه زانو است. این بیماری سبب آسیب غضروف و بروز درد و مشکل در تحرک مفصل می شود.
رژیم غذایی نقش پررنگی در پیشرفت OA دارد. در این راستا حفظ وزن در محدوده طبیعی حائز اهمیت است. بیماران باید از یک رژیم غذایی سالم و متعادل به منظور داشتن وزن طبیعی پیروی نمایند.
حفظ وزن در محدوده طبیعی
برخورداری از وزن مناسب کلید کنترل OA است. افزایش وزن سبب اعمال فشار اضافی بر روی مفاصل و تشدید درد، التهاب و تورم می شود.
بیماران مبتلا به OA باید از مصرف چربی های اشباع که در لبنیات پرچرب، گوشت پرچرب، فست فود و … یافت می شود، پرهیز کنند. همچنین فیبر موجود در مواد غذایی گیاهی می تواند سبب احساس سیری برای مدت طولانی تر شده و به کاهش وزن کمک کند.
روش آماده سازی مواد غذایی نیز مهم است. استفاده از میوه و سبزیجات تازه همیشه ارجح است. سرخ کردن مواد غذایی سبب افزایش کالری و چربی غذا می شود. بهتر است برای پختن مواد غذایی از روش های گریل کردن، بخارپز کردن و پخت در فر استفاده شود.
ورزش موثرترین درمان غیردارویی به منظور کاهش درد و بهبود تحرک در بیماران مبتلا به OA است. در این بیماری درد زانو ممکن است انجام برخی تمرینات سخت ورزشی را با مشکل روبرو سازد اما حتی حرکات کششی ساده و سایر ورزش های سبک می تواند تاثیر زیادی بر بهبود علائم بیماری داشته باشد. پیاده روی نوعی ورزش است که بدون صرف هزینه زیاد قابل انجام بوده و مزایای زیادی برای بیماران مبتلا به آتروز زانو دارد. در بیماری OA ورزش سبب تقویت عضلات و کمک به محافظت مفاصل آسیب دیده می شود. هر 30 دقیقه ورزش روزانه می تواند به بهبود علائم OA کمک کند.
همراه بودن رژیم غذایی سالم با ورزش دستیابی به بهترین نتایج را تضمین می کند. بهتر است بیماران مبتلا به آرتروز زانو قبل از شروع ورزش با پزشک خود در مورد نوع و مدت زمانی که می توانند ورزش کنند مشورت نمایند. برخی بیماران لازم است با ورزش های سبک و کوتاه مدت شروع کرده و به تدریج شدت آن را افزایش دهند.
استئوآرتریت (آرتروز) و رژیم غذایی ضد التهاب
موسسه ملی سرطان واژه التهاب را به صورت وجود قرمزی، تورم، درد و احساس گرما در یک ناحیه از بدن تعریف می کند. التهاب در حقیقت پاسخ بدن به وجود هر نوع بیماری یا جراحت است.
التهاب می تواند هم علت و هم علامت بروز OA باشد. برخی انواع ماهی ها مانند سالمون و ساردین غنی از اسید چرب امگا-3 هستند. این اسید چرب به کاهش دو فاکتور التهابی پروتئین واکنشگر C (CRP) و اینترلوکین- 6 کمک می کند. در بیماران مبتلا به OA افزایش سطوح CRP می تواند سبب افزایش بروز درد و تورم شود.
دریافت چربی های امگا-3 می تواند به کاهش تورم، درد و خشکی مفاصل کمک کند. همچنین می تواند از بروز سایر بیماری های مرتبط با التهاب مانند بیماری قلبی جلوگیری می کند. مصرف 180-90 گرم ماهی به صورت 4 بار در هفته می تواند به کاهش التهاب در بیماری OA و محافظت از قلب کمک کند.
برخی انواع ماهی های غنی از امگا-3 حاوی مقادیر زیادی جیوه هستند. جیوه در صورت مصرف زیاد می تواند سبب آسیب مغز و سیستم عصبی شود. ماهی هایی مانند قزل آلا، سالمون و ساردین حاوی امگا-3 بالا و جیوه کم هستند.
مکمل روغن ماهی نیز در بازار موجود است اما نمی تواند بسیاری از مزایای مصرف ماهی را برای مصرف کنندگان داشته باشد.
میوه ها و سبزیجات
تولید انرژی و سایر فرآیندهای بدن سبب تولید محصولات جانبی مضر به نام رادیکال آزاد می شود که می توانند سبب آسیب رساندن به سلول ها شوند. رادیکال های آزاد با التهاب در ارتباط هستند.
میوه و سبزی به علت داشتن آنتی اکسیدان سبب حمایت سیستم ایمنی و مبارزه با التهاب می شوند. توصیه می شود افراد روزانه حداقل 2-5/1 لیوان میوه و 3-2 لیوان سبزیجات استفاده کنند.
•    انواع توت غنی از آنتی اکسیدان هستند. توت فرنگی، گیلاس و تمشک قرمز دارای خاصیت ضد التهابی هستند.
•    آووکادو غنی از چربی های ضد التهاب با یک پیوند دوگانه است. همچنین یک منبع خوب ویتامین E است. این ویتامین دارای اثر ضد التهابی است.
•    انگور قرمز و سیاه حاوی ماده ضد التهاب رزوراترول است.
•    سبزیجات برگ سبز مانند کلم بروکلی و اسفناج غنی از آنتی اکسیدانی هایی مانند ویتامین A و K بوده و در محافظت سلول ها در برابر رادیکال های آزاد نقش دارند. کلم و کلم بروکلی حاوی ماده سولفورافان هستند. این ماده سبب کاهش التهاب و کاهش سرعت تخریب غضروف می شود.
•    زیتون و روغن زیتون فرابکر حاوی اولئوکانتال است. این ترکیب دارای خاصیت ضد التهابی بوده و خصوصیاتی مانند داروی ایبوپروفن دارد.
•    فلفل به علت داشتن ویتامین C می تواند سبب حفظ سلامت استخوان و حفاظت از سلول های غضروف شود.
•    برخی معتقدند سبزیجات تاجریزی مانند گوجه فرنگی، سیب زمینی و فلفل به علت داشتن سولانین ممکن است سبب بروز درد آرتریت شوند. اما تاکنون مطالعه ای صحت این ادعا را ثابت نکرده است.
•    در افرادی که به برخی مواد غذایی حساسیت دارند، حذف ماده غذایی حساسیت زا می تواند به بهبود علائم بیماری کمک کند.