ارتباط مصرف نوشیدنی های شیرین با بروز دیابت

دیابت نوع 2 حدود 90 تا 95 درصد موارد ابتلا را شامل می شود. این نوع از دیابت زمانی رخ می دهد که سلول های بدن قادر به استفاده موثر از هورمون انسولین نیستند. این وضعیت مقاومت به انسولین نامیده شده و سبب افزایش قند خون می شود.
دیابت نوع 1 حدود 5 تا 10 درصد موارد دیابت را شامل می شود. یک بیماری خود ایمنی است و زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی به اشتباه به سلول های بتای تولید کننده انسولین در پانکراس حمله کرده و سبب کاهش یا فقدان تولید انسولین می شود. دیابت خود ایمنی مخفی بالغین (LADA) یک زیر گروه از دیابت نوع 1 است. گاهی به LADA دیابت نوع 5/1 نیز گفته می شود زیرا برخی خصوصیات نوع 1 و برخی خصوصیات نوع 2 دیابت را دارا می باشد. اعتقاد بر این است که LADA مانند دیابت نوع 1 بیماری خود ایمنی است اما مانند دیابت نوع 2 با مقاومت به انسولین همراه است.
در مطالعه حاضر محققان اثر نوشیدنی های حاوی شکر و شیرین کننده های مصنوعی را بر بروز LADA بررسی کرده اند. در این مطالعه 2874 نفر که از این تعداد 1136 نفر به دیابت نوع 2، 357 نفر به LADA و 1137 نفر سالم بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند.
با بررسی اطلاعات رژیم غذایی افراد که به شیوه خود گزارش دهی جمع آوری شده بود مقدار مصرف نوشیدنی های غیرالکلی تا 1 سال قبل از تشخیص دیابت بررسی شد. میزان مقاومت به انسولین افراد، عملکرد سلول های بتا و پاسخ خود ایمنی اندازه گیری شدند.
محققان دریافتند افرادی که روزانه مصرف حداقل 2 نوشیدنی 200 میلی لیتری (حاوی شکر یا شیرین کننده مصنوعی) را گزارش کرده بودند دو برابر بیشتر احتمال داشت که به LADA و 5/2 برابر بیشتر احتمال داشت که به دیابت نوع 2 مبتلا باشند. احتمال ابتلا به LADA و دیابت نوع 2 در کسانی که روزانه 5 نوشیدنی 200 میلی لیتری مصرف می کردند به ترتیب 5/3 و 5/10 برابر بیشتر بود.
ارتباط بین خطر دیابت با مصرف نوشیدنی های حاوی شیرین کننده های مصنوعی تا حدی شگفت انگیر است. احتمالاً مصرف نوشیدنی های رژیمی سبب تحریک اشتها و افزایش دریافت غذا به خصوص مواد غذایی شیرین و درنتیجه اضافه وزن می شود. اضافه وزن خطر بروز دیابت را افزایش می دهد. همچنین ممکن است شیرین کننده های مصنوعی تاثیر منفی بر تعادل باکتری های خوب و بد روده داشته و سبب عدم تحمل گلوکز شوند.
هیچ ارتباطی بین دریافت نوشیدنی های غیرالکلی و پاسخ خود ایمنی در افراد مبتلا به LADA مشاهده نشد. این یافته احتمالاً نشان می دهد خطر بروز LADA در ارتباط با مصرف نوشیدنی ها مستقیماً به علت پاسخ ایمنی کشنده سلول های بتا که در دیابت نوع 1 دیده می شود، نیست.
نکته عملی: توصیه می شود افراد مصرف نوشیدنی های شیرین را به منظور کاهش خطر ابتلا به دیابت و همچنین سایر اثرات سوء آن بر سلامتی مانند افزایش احتمال اضافه وزن محدود نمایند.
منبع:

Josefin E Löfvenborg, et al. "Sweetened beverage intake and risk of latent autoimmune diabetes in adults (LADA) and type 2 diabetes". European Journal of Endocrinology, 2016