نمونه برداری پروستاتProstate biopsy

  • بیوپسی یا نمونه برداری پروستات شیوه ای جهت برداشتن نمونه از بافت مشکوک در پروستات است. پروستات غده ای کوچک شبیه گردو در مردان است. این غده مایعی را تولید کرده که مسئول تغذیه و انتقالات اسپرم است.

    در طول بیوپسی پروستات، که بیوپسی سوزن هسته ای هم نامیده می شود، سوزنی مناسب برای جمع آوری تعدادی نمونه از غده پروستات استفاده می شود. بیوپسی پروستات توسط ارولوژیست (پزشکی که تخصص مجاری ادرار و ارگان های جنسی مردان را داشته باشد) انجام می شود. اگر نتایج اولیه و آزمایشاتی مانند آنتی ژن خاص پروستات (PSA) یا آزمایش خون نشان دهنده احتمال سرطان پروستات باشد، ارولوژیست ممکن است پیشنهاد کند که بیوپسی پروستات انجام شود.

    به دنبال بیوپسی پروستات نمونه های بافت پروستات از نظر هرگونه ناهنجاری های سلولی که می تواند علامت سرطان پروستات باشد به صورت میکروسکوپیک مورد بررسی قرار می گیرند. اگر سرطان تشخیص داده شود، سرعت رشد، تکثیر و بهترین روش های درمانی تعیین می شوند.
     

  • خطرات احتمالی که به دنبال پیوسی پروستات ممکن است ایجاد شوند شامل:
    • عفونت: بیشترین خطر احتمالی به دنبال بیوپسی عفونت است. تعداد اندکی از مردانی که به علت بیوپسی دچار عفونت مجاری ادرار یا پروستات می شوند نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارند.

    • خونریزی از محل بیوپسی: خونریزی از رکتوم (راست روده) بعد از بیوپسی شایع است. تا زمانی که پزشک شما موافقت نکرده است از داروهای منعقدکننده خون بعد از بیوپسی استفاده نکنید.

    • خون در مایع منی: بعد از بیوپسی باید توجه شود مایع منی ممکن است قرمز یا قهوه  ای مایل به قرمز باشد. اما جای نگرانی نیست. خون در مایع منی ممکن است تا چند هفته بعد از بیوپسی وجود داشته باشد.

     مشکل در دفع ادرار: در برخی مردان بیوپسی می تواند باعث مشکلاتی در مسیر عبور ادرار پس از انجام آزمایش شود. در تعداد بسیار اندکی کاتتر موقت ادرار باید گذاشته شود.

  • بیوپسی پروستات جهت تشخیص سرطان پروستات انجام می شود. پزشک شما ممکن است بیوپسی پروستات را پیشنهاد کند چنانچه:

    •  نتایج آنتی ژن خاص پروستات (PSA) بالاتر از حد طبیعی برای سن شما باشد.

    •  پزشک برجستگی یا سایر علائم غیرطبیعی را حین معاینه رکتوم پیدا کند.

    •  بیوپسی قبلی شما طبیعی باشد اما سطح PSA همچنان بالا باشد.

    •  بیوپسی قبلی سلول های غیرطبیعی اما غیرسرطانی را نشان داده باشد.

     

     

  • جهت آماده شدن برای بیوپسی از پروستات، ارولوژیست ممکن است:

    • مصرف داروهایی را که باعث افزایش خطر خونریزی می شوند همچون وارفارین (کومادین)، آسپیرین، ایبوپروفن (ادویل، مترین و سایر موارد) و بعضی از مکمل های گیاهی چند روز قبل از بیوپسی قطع کند.

    • انجام تنقیه پاک کننده در منزل قبل از بیوپسی را پیشنهاد کند.

    • مصرف آنتی بیوتیک را 30 تا 60 دقیقه قبل از بیوپسی برای کمک به جلوگیری از عفونت تجویز کند.
     

  • مراحل مختلف بیوپسی پروستات
    نمونه های بیوپسی می توانند به روش های گوناگونی جمع آوری شوند. بیوپسی پروستات ممکن است شامل:

    • عبور سوزن از دیواره رکتوم:  این روش به عنوان بیوپسی ترانس رکتال نامیده می شود و رایج ترین روش بیوپسی پروستات است.

    • جمع آوری نمونه بافت از سر آلت تناسلی: این روش بیوپسی ترانس اورترال نامیده می شود. لوله بلند و باریکی مجهز به دوربین از طریق پیشابراه از سر آلت برای دستیابی به پروستات فرستاده می شود.

    • وارد کردن سوزن در فاصله ای از پوست بین مقعد و کیسه بیضه: این روش از بیوپسی شامل ایجاد یک بریدگی در فاصله ای از  مقعد و کیسه بیضه است. پزشک سوزن بیوپسی را به داخل بریدگی فرو کرده و نمونه بافتی را خارج می کند.

     

    چه انتظاری حین بیوپسی ترانس رکتال پروستات باید داشت؟
    در اکثر موارد اورولوژیست، بیوپسی ترانس رکتال انجام می دهد. برای این مرحله پزشک از شما می خواهد تا به پهلو دراز بکشید و زانوان را به سمت سینه ببرید. در برخی موارد ممکن است از شما بخواهند به روی شکم دراز بکشید.

    پس از تمیز کردن محل مورد نظر و مالیدن ژل، پزشک یک میله باریک اولتراسوند را به آهستگی به داخل رکتوم وارد خواهد کرد. اولترا سونوگرافی ترانس رکتال برای گرفتن عکس از پروستات با استفاده از امواج صوتی به کار گرفته می شود. پزشک از این تصاویر برای شناسایی محلی که نیاز به بی حسی از طریق تزریق ماده بیهوشی دارد، استفاده می کند. همچنین تصاویر اولتراسونیک برای هدایت سوزن بیوپسی به قسمت مورد نظر کاربرد دارند. در اکثر موارد تزریق ماده بی حس کننده برای کاهش احساس درد و ناراحتی ناشی از بیوپسی انجام می شود.

    زمانی که بیوپسی در وضعیت خاص خود قرار گرفت پزشک قسمت های باریک و استوانه ای از بافت را به وسیله سوزن توخالی نمونه برداری می کند. این مرحله بسیار کوتاه بوده و احساس ناراحتی در هر بار نمونه برداری با سوزن ایجاد می شود. پزشک شما ممکن است از یک بافت هدف مشکوک یا از قسمت های مختلف پروستات بیوپسی انجام دهد. بیشتر اوقات پزشکان 10 تا 12 نمونه بافتی جمع آوری می کنند. کل انجام این مرحله حدود 10 دقیقه می باشد.

     

    پس از عمل بیوپسی
    بعد از عمل بیوپسی احتمالاً نیاز به دریافت آنتی بیوتیک به مدت چند روز داشته باشید. ممکن است کمی احساس درد، خونریزی خفیفی از رکتوم، خون در ادرار یا مدفوع برای چندین روز داشته باشید. همچنین ممکن است مایع منی به مدت چند هفته به رنگ قرمز یا قهوه ای مایل به قرمز شود که به دلیل مقدار کمی خون در مایع منی است.

     

    با پزشک خود تماس بگیرید در صورت وجود:
    • خونریزی طولانی مدت یا شدید
    • دردی که شدت پیدا کند
    • آماس در نزدیکی محل بیوپسی
    • سختی در دفع ادرار

     

    در موارد بسیار اندکی بیوپسی پروستات می تواند منجر به عفونت شود. اگر یکی از علائم را عفونت داشتید با پزشکتان تماس بگیرید. علائم و نشانه های عفونت شامل موارد زیر هستند:
    • تب
    • درد هنگام دفع ادرار
    • ترشحات از آلت تناسلی
     

  • پاتولوژیست (پزشکی که تخصص تشخیص سرطان و سایر ناهنجاری های بافتی را دارد) نمونه های بیوپسی پروستات را ارزیابی خواهد کرد. پاتولوژیست می تواند بگوید بافت خارج شده سرطانی شده است و اگر سرطان وجود دارد تخمین بزند تا چه حد تهاجمی است. پاتولوژیست مجموع یافته های آزمایشگاهی را در گزارش پاتولوژی به پزشک ارائه می دهد و پزشک نتایج را به شما توضیح خواهد داد.

     

    گزارش پاتولوژی ممکن است شامل:
    • اطلاعاتی درباره تاریخچه پزشکی شما باشد: گزارش پاتولوژی ممکن است شامل تاریخچه ی پزشکی و سایر آزمایشاتی باشد که پزشک برای بیوپسی پروستات درخواست کرده باشد.

    • توضیحی درباره نمونه بیوپسی: در این قسمت از گزارش بیوپسی که گاهی اوقات به عنوان توضیح کلی نامیده می شود درباره ی رنگ و یکنواختی بافت پروستات در نمونه بیوپسی یا تعداد نمونه های ارسال شده برای آنالیز آزمایشگاهی توضیحاتی را ارائه می دهد.

    • توصیف سلول ها: این قسمت از گزارش پاتولوژی به چگونگی شکل سلولها به صورت میکروسکوپی می پردازد. سلول های سرطانی پروستات ممکن است با عنوان آدنوکارسینوما (adenocarcinoma) در گزارش پاتولوژی مشخص شود. گاهی اوقات پاتولوژیست ها شکل برخی سلول ها را ناهنجار اما غیرسرطانی اعلام می کنند. لغاتی که در گزارشات پاتولوژی برای توصیف وضعیت های غیرسرطانی استفاده می کند شامل "prostatic intraepithelial neoplasia" و "atypical small acinar proliferation" می باشد.

     

    اگر پاتولوژیست سرطان را تشخیص دهد، با یک معیار به نام Gleason یا گلیسون درجه بندی می شود. معیار فوق میزان تفاوت سلول های سرطانی را نسبت به بافت طبیعی نشان می دهد. کمترین میزان 2 و بیشترین 10 است. سرطان ها با معیار Gleason بالا، بیشترین ناهنجاری را دارند و به نظر می رسد رشد و تکثیر سریعی داشته باشند.