سونوگرافیUltrasound
اولتراسوند تشخیصی یا سونوگرافی، یک روش تصویربرداری است که با استفاده از امواج با فرکانس بالا تصاویر نسبتاً دقیقی از ساختار بدن به دست می دهد. تصاویر به دست آمده از سونوگرافی معمولاً اطلاعات ارزشمندی جهت تشخیص یا درمان طیف گسترده ای از بیماری ها فراهم می کند. در بیشتر مواقع سونوگرافی از طریق یک دستگاه کاوشگر خارجی انجام می شود اما در موارد خاصی ممکن است لازم باشد وسیله ای وارد بدن شود.
سونوگرافی تشخیصی روش امنی است که طی آن تنها از امواج صوتی ضعیف استفاده می شود و خطری مشخصی در پی ندارد. اگرچه سونوگرافی ابزار ارزشمندی است اما محدودیت هایی دارد. موج صوتی قادر به عبور از هوا و استخوان نیست. بنابراین سونوگرافی برای تصویربرداری از بخش هایی از بدن که محتوی گاز هستند یا توسط استخوان محصور شده اند روش مناسبی نیست. در این مواقع پزشک ممکن است روش های دیگری مانند سی تی اسکن، ام آر آی یا اشعه ایکس را تجویز نماید.
دلایل مختلفی برای انجام سونوگرافی وجود دارد. از جمله این دلایل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارزیابی جنین
- تشخیص بیماری های کیسه صفرا
- ارزیابی جریان خون در رگ ها
- هدایت سوزن در بدن جهت انجام بیوپسی (نمونه برداری) یا درمان تومور
- بررسی بافت پستان
- بررسی غدد تیروئید
- بررسی قلب
- تشخیص برخی از انواع عفونت ها
- تشخیص برخی انواع سرطان
- مشاهده برخی از ناهنجاری های ژنیتال یا پروستات
- ارزیابی ناهنجاری های موجود در عضلات و تاندون ها
نحوه آمادگی برای انجام سونوگرافی بستگی به منطقه مورد بررسی دارد:
- در بیشتر مواقع، سونوگرافی نیاز به آمادگی خاصی ندارد.
- در برخی بررسی ها مانند سونوگرافی کیسه صفرا فرد باید از شش ساعت قبل از آزمایش هیچ غذا یا مایعاتی نخورد.
- در برخی بررسی ها مانند سونوگرافی لگن خاصره، مثانه باید پر باشد تا تصویر رحم، تخمدان و یا پروستات مشخص شود.
زمانی که قصد انجام سونوگرافی داشتید از پزشکتان در مورد شرایط لازم سوال کنید.
هنگام سونوگرافی فرد معمولاً روی تخت معاینه دراز می کشد. مقدار کمی ژل بر سطح پوست ناحیه مورد نظر مالیده می شود. این ژل مانع از ایجاد حباب های کوچک هوا بین دستگاه و بدن می شود. طی معاینه، یک تکنسین آموزش دیده و یا یک سونوگرافیست یک دستگاه ترانسفورماتور (مبدل امواج) را بر روی پوست فشار می دهد و آنرا بر سطح پوست حرکت می دهد. بر اساس قوانین صوت، ترانسفورماتور از فرستادن امواج صوتی (که با گوش انسان قابل تشخیص نیستند) و دریافت امواج فرستاده شده از انواع مورد نظر، وضعیت اندام را تشخیص می دهد.
وقتی سونوگرافیست امواج را از طریق ترانسفورماتور به بدن می فرستد، بافت اندام های شخص مانند استخوان ها و مایعات بدن امواج صوتی را منعکس می کنند که به ترانسفورماتور بر می گردد. سپس ترانسفورماتور این اطلاعات را به کامپیوتر می فرستد. کامپیوتر نیز بر اساس الگوهای به دست آمده تصاویر اندام را ثبت می کند.
اگرچه اکثراً سونوگرافی از روی پوست انجام می شود، اما در موارد خاصی لازم است که ترانسفورماتور به دورن بدن وارد شود (سونوگرافی تهاجمی). جهت انجام این نوع بررسی ها، ترانسفورماتور به یک دستگاه کاوشگر متصل می شود و از طریق مجرایی وارد بدن می شود.
برخی از این نوع سونوگرافی شامل موارد زیر است:
- اکوکاردیوگرام از راه مِری: در این روش کاوشکر از طریق مری وارد بدن می شود تا از قلب تصویربرداری کند. معمولاً در این روش از مسکن یا آرام بخش استفاده می شود.
- سونوگرافی از راه رکتوم: در این روش دستگاه از طریق رکتوم به بدن وارد می شود تا پروستات قابل تصویر برداری باشد.
- سونوگرافی از راه واژن: در این روش دستگاه از طریق واژن به بدن وارد می شود تا رحم و تخمدان ها قابل تصویر برداری باشد.
سونوگرافی معمولاً روشی بدون درد است. اگرچه ممکن است فرد کمی احساس ناراحتی کند. یا مثانه پر ممکن است کمی ناراحت کننده باشد. یک بررسی ساده سونوگرافی معمولاً بین 30 تا 60 دقیقه به طول می انجامد.
معمولاً تصاویر سونوگرافی بر روی فیلم سونوگرافی یا مانیتور کامپیوتر قابل مشاهده است. رادیولوژیست تصاویر را بررسی و تحلیل می کند و گزارشی از یافته ها برای پزشک می نویسد. در صورتی که سونوگرافی برای شرایط اورژانس انجام شده باشد، نتایج باید سریعاً به پزشک تحویل داده شود، در غیر این صورت می توانید طی چند روز نتایج را به پزشک خود برسانید.