برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی)Cholecystectomy

کوله سیستکتومی به طور کل عملی امن است و خطرات ناچیزی در پی دارد:

• ترشح صفرا
• خونریزی
• لخته شدن خون
• مرگ
• مشکلات قلبی
• عفونت
• آسیب دیدن ارگان های مجاور مانند مجرای صفراوی، کبد و روده کوچک
• التهاب پانکراس
• پنومونی

احتمال بروز این این خطرات بستگی به سلامت کلی فرد و دلایل انجام کوله سیستکتومی دارد.
 

کوله سیستکتومی برای درمان سنگ کیسه صفرا و عوارض ناشی از آن به کار می رود. در موارد زیر امکان تجویز کوله سیستکتومی توسط پزشک وجود دارد:

• وجود سنگ در کیسه صفرا
• وجود سنگ در مجرای صفراوی
• التهاب کیسه صفرا
• التهاب پانکراس (پانکراتیت)

برای آماده شدن برای کوله سیستکتومی ممکن است از بیمار خواسته شود موارد زیر را رعایت نماید:

• نوشیدن محلول مخصوص برای شستشوی روده: معمولاً محلولی مخصوص به بیمار داده می شود تا با نوشیدن آن روز پیش از انجام عمل، روده ها از تمام مواد زائد پاک شود.

• ناشتایی شب قبل از انجام عمل: حداقل 4 ساعت پیش از انجام عمل بیمار باید ناشتا باشد و نباید چیزی بنوشد یا بخورد مگر مقدار کمی آب که برای مصرف داروها نوشیده شود.

• اجتناب از مصرف برخی داروها و مکمل ها: بیمار باید تمام داروها و مکمل هایی را که دریافت می کند به پزشک اطلاع دهد. معمولاً فرد می تواند به مصرف بیشتر داروهای خود ادامه دهد به جز داروهایی که ممکن است احتمال خونریزی را افزایش دهند.

آمادگی برای بعد از عمل و دوران نقاهت:
پیش از انجام عمل شرایط را برای دوران نقاهت پس از عمل آماده کنید. برای مثال:

• شرایط بستری شدن خود در بیمارستان را بررسی نمائید: اغلب بیماران پس از انجام کوله سیستکتومی از بیمارستان مرخص می شوند. اما در برخی موارد ممکن است به دلیل وجود برخی عوارض، لازم شود که فرد برای یک یا چند شب بستری شود. در صورتیکه جراح مجبور باشد برای در آوردن کیسه صفرا شکاف بزرگ و عمیقتری در شکم ایجاد کند ممکن است نیاز به بستری باشد. امکان پیش بینی شرایط عمل همیشه وجود ندارد. بنابراین پیش از عمل برای بستری شدن خود آماده شوید و برخی لوازم شخصی و ضروری خود را (مانند مسواک، لباس راحت، کتاب یا لوازم سرگرم کننده) به همراه داشته باشید.

• از شخصی بخواهید که همراه شما باشد تا شما را به منزل برساند یا در بیمارستان همراهتان باشد: از یکی از دوستان یا افراد فامیل خود بخواهید تا بعد از عمل در کنار شما باشد.

طی انجام کوله سیستکتومی
معمولاً در کوله سیستکتومی بیمار را به طور عمومی بیهوش می کنند. بنابراین بیمار هیچ چیزی را طی عمل حس نمی کند. داروهای بی هوشی از طریق ورید تزریق می شوند. زمانی که داروی بیهوشی اثر کرد، تیم جراحی یک لوله را جهت برقراری تنفس فرد وارد گلوی او می کنند. سپس جراح کوله سیستکتومی را از طریق لاپاراسکوپی یا به صورت جراحی باز انجام می دهد.

کوله سیستکتومی لاپاراسکوپیک (کم تهاجمی):
در این روش جراح 4 برش کوچک در سطح شکم ایجاد می کند و از این طریق لوله کوچکی که مجهز به دوربینی بسیار کوچک است وارد شکم می نماید. جراح از طریق دوربین مراحل جراحی را تحت نظر دارد. کیسه صفرا از طریق برش های دیگر خارج می شود. در مرحله بعدی از طریق اشعه ایکس یا سونوگرافی مسیر مجرای صفراوی بررسی می شود تا دچار تغییرات غیرعادی نشده باشد.

کوله سیستکتومی از طریق لاپاراسکوپی برای همه مناسب نیست. در برخی افراد ممکن است به دلیل وجود جای برش های قدیمی لازم باشد جراح برش های بزرگتری بر سطح پوست ایجاد کند.

جراحی باز کوله سیستکتومی:
در این روش جراح یک برش به طول 15 سانتی متر بر روی شکم و درست در زیر دنده های سمت راست ایجاد می کند. سپس ماهیچه ها و بافت های این ناحیه را کنار می زند تا به کبد و کیسه صفرا دسترسی یابد. پس از انجام عمل که حدود 1 تا 2 ساعت به طول می انجام برش ایجاد شده بخیه زده می شود و بیمار به اتاق ریکاوری فرستاده می شود.

پس از کوله سیستکتومی
بیمار در اتاق ریکاوری نگه داشته می شود تا اثر داروی بی هوشی کاملاً از بین برود. سپس فرد به بخش منتقل می شود. مدت ریکاوری بیمار بسته به شرایط عمل او متفاوت است:

• در کوله سیستکتومی لاپاراسکوپیک: در این روش فرد معمولاً قادر است در همان روز یا نهایتاً پس از یک شب بستری شدن در بیمارستان، به منزل مراجعت نماید. به طور کلی هرگاه بیمار بتواند بدون درد غذا بخورد و بیاشامد و قادر باشد بدون کمک راه برود می تواند از بیمارستان مرخص شود. بهبودی کامل تا یک هفته طول می کشد.

• کوله سیستکتومی باز: در این روش فرد معمولاً بین دو تا سه روز در بیمارستان بستری می شود. بهبودی کامل در این روش 4 تا 6 هفته به طول می انجامد.

با انجام کوله سیستکتومی فرد از درد ناشی از سنگ کیسه صفرا رهایی می یابد. اصلاحات غذایی معمولاً نمی تواند از عود مجدد سنگ کیسه صفرا جلوگیری نماید و کوله سیستکتومی تنها راه جلوگیری از سنگ کیسه صفرا می باشد.

برخی افراد پس از انجام کوله سیستکتومی اسهال خفیفی را تجربه می کنند که به مرور زمان برطرف می شود. بیشتر بیماران پس از عمل دچار مشکلات گوارشی نمی شوند زیرا کیسه صفرا برای عمل هضم عضوی حیاتی نیست. بهبودی کامل فرد پس از کوله سیستکتومی به سلامت کلی او و نوع کوله سیستکتومی بستگی دارد. در نوع لاپاراسکوپی فرد می تواند پس از چند روز به زندگی عادی خود بازگردد در حالیکه در نوع جراحی، این زمان ممکن است تا بیش از یک هفته به طول انجامد.