هماتوکریتHematocrit test
به نسبتی از حجم کل خون که از گلبول های قرمز تشکیل شده است هماتوکریت می گویند. آزمایش هماتوکریت (Hct) تعداد خیلی کم یا خیلی زیاد گلبول های قرمز (شرایطی که ممکن است در اثر بیماری های خاصی پیش بیاید) را مشخص می کند. گلبولهای قرمز خونی یا اریتروسیت ها وظیفه انتقال اکسیژن را در سراسر بدن به عهده دارند.
آزمایش هماتوکریت با استفاده از نمونه ای از خون انجام می شود. تکنسین آزمایشگاه نمونه را در دستگاهی به نام سانتریفیوژ قرار می دهد که به سرعت لوله آزمایش حاوی خون را می چرخاند. این حرکت باعث جدا سازی خون به سه بخش می شود: ماده مایع (پلاسما)، گلبول های قرمز خون و سلول های خونی دیگر. هنگامی که خون جداسازی شد، تکنسین می تواند مشخص کند که چه نسبتی از سلول ها را گلبول های قرمز تشکیل می دهند. هماتوکریت حجم سلول های بسته بندی شده (PCV) نیز خوانده می شود.
آزمایش هماتوکریت بخشی از شمارش کامل خونی (CBC) است. نسبت سلول های قرمز خونی به کل سلول های خونی می تواند به پزشک در تشخیص یا پیگیری پاسخ به درمان بیماری کمک کند.
هماتوکریت کمتر از حد نرمال می تواند نشانگر موارد زیر باشد:
- ذخیره ناکافی گلبول های قرمز سالم (آنمی)
- میزان بالای گلبول های سفید خونی (که معمولاً بخش کمی از خون را تشکیل می دهند)، ناشی از یک بیماری طولانی مدت، عفونت، لوسمی، لنفوما یا دیگر اختلالات مربوط به گلبول های سفید خونی
- کمبود ویتامین یا مواد معدنی
- از دست دادن خون اخیر یا طولانی مدت
هماتوکریت بیشتر از حد نرمال می تواند نشانگر موارد زیر باشد:
- از دست دادن آب بدن (دهیدراسیون)
- اختلالی مانند تکثیر بیش از حد گلبول های قرمز (پلی سیتمی)
هماتوکریت یک آزمایش خون ساده است. نیازی به ناشتایی یا آمادگی های دیگر پیش از آزمایش نیست.
پرستار یا دستیار پزشکی، ممکن است با نیشتر زدن به انگشت شما نمونه خونی را در یک لوله باریک جمع آوری کند و یا از طریق سرنگ از ورید بازو خون بگیرد. ممکن است در محل خونگیری کمی سوزش حس شود، اما پس از خون گیری فرد می تواد به کارهای روزمره خود بپردازد.
نتایج آزمایش هماتوکریت به صورت درصدی از خون که گلبول های قرمز را تشکیل می دهد بیان می شود. محدوده طبیعی از 38/5 تا 50 درصد در مردان و از 34/9 تا 44/5 درصد در زنان است. بازه طبیعی در کودکان 15 ساله و کمتر بسته به جنس و سن متفاوت است. آستانه های بالایی و پایینی معیار هماتوکریت طبیعی ممکن است در آزمایشات مختلف متفاوت باشد. نتایج آزمایش هماتوکریت فقط بخشی از اطلاعاتی است که به پزشک در ارزیابی سلامت فرد کمک می کند. در مورد تاثیر نتیجه هماتوکریت بر علائمی که حس می کنید و نتایج آزمایشات تشخیصی دیگر با پزشکتان صحبت کنید.
میزان درستی نتایج آزمایش:
شرایط مختلفی می تواند نتایج آزمایش هماتوکریت را تحت تاثیر قرار دهد و نتایج نادرست و گمراه کننده ای به دست دهد. این عوامل مخدوش کننده شامل موارد زیر است:
- زندگی در مناطق مرتفع
- بارداری
- از دست دادن قابل توجه خون در زمان اخیر
- کم آبی شدید بدن
پزشک هنگام تفسیر نتایج آزمایش عوامل مخدوش کننده محتمل را در نظر می گیرد. در صورتی که اطلاعات به دست آمده متناقض یا غیر منتظره باشند، ممکن است پزشک تکرار آزمایش هماتوکریت و آزمایش های خونی دیگر را تجویز کند.