سرطان اندومترEndometrial cancer

عوامل خطر

فاکتورهایی که خطر سرطان آندومتر را افزایش می دهند شامل:
• تغییر تعادل هورمون های بدن زنان. تخمدان ها دو نوع هورمون زنانه اصلی استروژن و پروژسترون تولید می کنند. نوسانات در تعادل این هورمون ها سبب ایجاد تغییر در آندومتریوم می شود.

هر بیماری یا شرایطی که مقدار استروژن را افزایش دهد اما در پروژسترون تغییری ایجاد نشود، می تواند خطر سرطان اندومتر را افزایش دهد. این موارد شامل الگوی نامنظم تخمک¬گذاری که می تواند در زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک رخ دهد، چاقی و دیابت است. هورمون درمانی پس از یائسگی که حاوی استروژن است اما پروژسترون ندارد، خطر سرطان آندومتر را افزایش می دهد. نوع نادری از تومورهای تخمدان که استروژن ترشح می کند نیز می تواند خطر سرطان آندومتر را افزایش دهد.

• سالهای قاعدگی طولانی. شروع قاعدگی در سنین پایین (قبل از 12 سالگی) یا شروع دیرتر یائسگی خطر سرطان آندومتر را افزایش میدهد. هر چه تعداد دوره های قاعدگی شما بیشتر باشد، مواجهه رحم شما با استروژن بیشتر میشود.

• آبستنی نداشتن. زنانی که هیچگاه باردار نشده اند نسبت به زنانی که حداقل یک بارداری داشته اند در معرض خطر بیشتری برای سرطان اندومتر هستند.

• سنین بالاتر. هر چه سن شما بالاتر میرود، خطر سرطان آندومتر هم بیشتر میشود. اکثر سرطان های اندومتر در زنان مسن تر که یائسه شده اند رخ می دهد.

• چاقی. چاقی خطر سرطان آندومتر را افزایش میدهد. دلیل این امر آنست که چربی اضافی، تعادل هورمون های بدن را تغییر می دهد.

• هورمون درمانی برای سرطان پستان. زنانی که سرطان پستان داشته اند و داروی تاموکسیفن مصرف کرده اند خطر بالاتری برای ابتلاء به سرطان آندومتر دارند. اگر شما تاموکسیفن دریافت می کنید در این خصوص با پزشک خود مشورت کنید. برای بیشتر زنان، فواید تاموکسیفن بسیار بیشتر از خطر آن برای ایجاد سرطان آندومتر است.

• سندرم سرطان کولون موروثی. سرطان کولون غیرپولیپی موروثی (HNPCC) نوعی سندرم است که خطر سرطان کولون و سایر سرطان ها از جمله سرطان آندومتر را افزایش میدهد.

HNPCC بخاطر جهش ژنی رخ داده و از والدین به کودکان منتقل میشود. اگر HNPCC در عضوی از خانواده شما تشخیص داده شود، بایستی در خصوص خطر سندرم ژنتیکی خود با پزشک مشورت کنید. اگر هم شما به HNPCC مبتلا هستید، از پزشک خود دربارۀ تست های غربالگری سرطان سؤال کنید.

عوارض

سرطان آندومتر می تواند در بدن گسترش یابد که این امر، درمان موفق بیماری را مشکل تر می سازد. سرطان آندومتری که گسترش می یابد (متاستاز می دهد) معمولاً ریه ها را درگیر می کند.

زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که با هر گونه علامت یا نشانه ای از جمله خونریزی واژینال یا ترشحات بدون ارتباط با قاعدگی، دردهای لگنی یا درد هنگام مقاربت جنسی مواجه شدید که شما را نگران کرد، به پزشک خود مراجعه نمایید.

روش های تشخیصی

روش های تشخیصی:

تست ها و روش هایی که برای تشخیص سرطان آندومتر استفاده می شود، عبارتست از:
• آزمایشات لگنی. در طی بررسی های لگنی، پزشک با دقت بخش خارجی اندام تناسلی شما را معاینه کرده و سپس دو انگشت دست خود را وارد واژن نموده و همزمان با دست دیگر، شکم شما را فشار داده تا رحم و تخمدان های شما را احساس کند. وی همچنین ابزاری بنام فراخگر یا speculum (ابزاری برای باز نگهداشتن به منظور معاینه بهتر) را وارد واژن شما میکند که محل را باز نگهداشته تا پزشک بتواند واژن و سرویکس را از نظر وجود ناهنجاری ها بررسی نماید.

• استفاده از امواج صوتی برای تصویربرداری از رحم. ممکن است پزشک، التراسوند ترانس واژینال را برای بررسی ضخامت و بافت آندومتریوم و نیز به منظور رد سایر مشکلات توصیه کند. در این روش، یک ابزار عصا شکل (بنام مبدل) وارد واژن شما می شود. این مبدل از امواج صوتی برای ایجاد تصویر ویدئویی رحم استفاده می کند. این روش به پزشک برای مشاهده ناهنجاری های لایه پوششی داخل رحم کمک می کند.

• استفاده از اسکوپ برای معاینه آندومتریوم. پزشک برای طی بررسی داخل رحمی (هیستروسکوپی)، یک لولۀ باریک، منعطف و منور (به نام هیستروسکوپ) را از واژن و سرویکس عبور داده و وارد رحم شما میکند. لنز تعبیه شده بر روی هیستروسکوپ به پزشک اجازه می دهد تا داخل رحم و نیز آندومتریوم را معاینه کند.

• نمونه برداری از بافت برای آزمایش. برای نمونه¬برداری از سلول¬های داخل رحمی، باید بیوپسی آندومتر انجام دهید. این امر مستلزم برداشت بافت از لایه پوششی داخل رحم برای بررسی های آزمایشگاهی است. بیوپسی آندومتر می¬تواند در مطب پزشک انجام شود و معمولاً نیازی به بیهوشی ندارد.

• انجام جراحی برای برداشت بافت جهت آزمایش. درصورتی که طی بیوپسی بافت کافی برداشته نشود و یا نتایج بیوپسی نامشخص باشد، احتمالاً انجام روشی بنام کورتاژ تشخیصی dilation and curettage (D&C)) لازم است. طی D&C بافت از لایه پوششی رحم تراشیده شده و برای مشاهده سلول های سرطانی در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد.

اگر سرطان آندومتر تشخیص داده شود، احتمالاً به پزشکی که در زمینه درمان سرطان¬های سیستم تولید مثلی زنان (آنکولوژیست زنان) تخصص دارد، ارجاع داده میشوید.
مراحل سرطان اندومتر
زمانی که سرطان در شما تشخیص داده شد، پزشک گستردگی (مرحله) سرطان را بررسی میکند. تست هایی که برای تشخیص مرحله سرطان استفاده می¬شوند عبارتند از: عکسبرداری از قفسه سینه با استفاده از اشعه ایکس، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT scan)، اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PFT scan) و آزمایشات خون. احتمالاً تعیین نهایی مرحله سرطان تا پیش از انجام عمل جراحی برای درمان، انجام نمی شود.
مراحل سرطان اندومتر عبارتست از:
• مرحله 1: سرطان تنها در رحم شما یافت می شود.
• مرحله 2: سرطان هم در رحم و هم در سرویکس دیده می شود.
• مرحله 3: سرطان فراتر از رحم رفته، اما به مثانه و رکتوم نرسیده است. ممکن است غدد لنفاوی ناحیه لگن درگیر شده باشد.
• مرحله 4: سرطان از ناحیه لگن هم فراتر رفته است و میتواند بر مثانه، رکتوم و بخش های دورتر بدن شما اثر بگذارد.

روش های درمانی:

انتخاب شما برای درمان سرطان آندومتر به ویژگی های سرطان رحم از جمله مرحله آن، وضعیت عمومی سلامت و نیز ترجیحات شما بستگی دارد.

جراحی
جراحی برای برداشتن رحم به اکثر زنان مبتلا به سرطان آندومتر پیشنهاد میشود. بیشتر زنان مبتلا، تحت عمل جراحی برداشت رحم (هیسترکتومی) و نیز لوله های فالوپ و تخمدانها (salpingo-oophorectomy) قرار می گیرند. هیسترکتومی، بارداری زنان را در آینده غیر ممکن می سازد. همچنین اگر یائسه نیستید، با برداشت تخمدانها، یائسگی را تجربه خواهید کرد.

جراح در حین عمل جراحی نواحی اطراف رحم را از نظر نشانه های گستردگی سرطان بررسی میکند. همچنین جراح گره های لنفاوی را برای انجام آزمایشات برمی دارد. این امر به تعیین مرحله سرطان کمک میکند.
پرتو درمانی
طی درمان با اشعه، از پرتوهای پرانرژی از جمله اشعه ایکس برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است پس از جراحی، پرتو درمانی را برای کاهش خطر عود سرطان توصیه کند. در موارد خاص، درمان با اشعه پیش از عمل جراحی توصیه می شود تا تومور را کوچک و برداشت آن را آسان کند.

اگر وضعیت سلامتی شما برای عمل جراحی خیلی مناسب نباشد، ممکن است تنها درمان پرتو درمانی را برگزینید. در زنان مبتلا به سرطان پیشرفته آندومتر، پرتودرمانی به کنترل دردهای مرتبط با سرطان کمک می کند.

پرتودرمانی می تواند شامل این موارد باشد:
• پرتوتابی از دستگاه به بیرون بدن. این روش پرتوتابی خارجی نامیده میشود، در طی این روش شما بر روی یک میز دراز کشیده و دستگاه، پرتوها را به بخش خاصی از بدن میتابد.

• پرتوتابی در درون بدن قرار می گیرد. پرتو درمانی درونی (brachytherapy) به صورت قرارگیری یک وسیله مملو از اشعه، مثل دانه¬، سیم یا سیلندرهای کوچک، در درون واژن برای مدت زمان کوتاهی است.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از مواد شیمیایی برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می کند. شما می توانید یک، دو یا چند داروی شیمیایی را به صورت ترکیبی دریافت کنید. ممکن است شما داروهای شیمی درمانی را به صورت قرص (خوراکی) و یا از طریق وریدها (داخل وریدی) دریافت نمایید. شیمی درمانی ممکن است به زنانی پیشنهاد شود که سرطان آندومتر پیشرفته و یا عود کننده دارند که در بدن آنها گسترش یافته است. این داروها وارد عروق خونی شده و سپس در بدن پخش شده و سلول های سرطانی را نابود می کنند.

درمان دارویی

هورمون درمانی شامل مصرف داروهایی است که بر سطح هورمون های بدن اثر می گذارد. در صورتی که شما به سرطان آندومتر پیشرفته مبتلا هستید که در بدن شما گسترش یافته، هورمون درمانی میتواند یک گزینه مناسب باشد. گزینه ها شامل این موارد هستند:

• داروهایی که میزان پروژسترون را در بدن افزایش میدهند. پروژستین سنتتیک، نوعی از هورمون پروژسترون است که می تواند رشد سلول های سرطانی آندومتر را متوقف کند.

• داروهایی که میزان استروژن را در بدن کاهش می دهند. داروهای هورمونی می توانند سطح استروژن بدن را کاهش دهند یا استفاده از استروژنِ در دسترس بدن را مشکل کنند. سلول های سرطانی آندومتر برای رشد خود وابسته به استروژن هستنند و در پاسخ به این داروها از بین می روند.
 

درمان جایگزین

حمایت و پشتیبانی:

پس از تشخیص سرطان آندومتر در شما، ممکن است ترس، نگرانی و سؤالات بسیاری داشته باشید. هر خانم راه جداگانه ای برای مقابله با سرطان پیدا می کند. در این زمان، شما چیزی را پیدا خواهید کرد که برای شما اثربخش باشد. پس از این مدت، شما ممکن است به سراغ موارد زیر بروید:

• اطلاعات کافی در خصوص سرطان آندومتر بدست آورید تا درباره درمان خود تصمیم بگیرید. اطلاعات کافی در زمینه سرطان خود کسب کنید چرا که موجب می شود برای تصمیم گیری درمورد نحوه درمان احساس راحتی کنید. از پزشک خود دربارۀ مرحله سرطان، گزینه های درمانی و نیز عوارض جانبی هریک سؤال کنید.

• سیستم حمایتی قوی را حفظ کنید. روابط محکم می تواند به شما برای کنار آمدن با درمان کمک کند. با دوستان صمیمی خود و اعضاء خانواده دربارۀ احساسات خود سخن بگویید. از طریق گروه های حمایتی در منطقه خود و یا به صورت آنلاین با سایر بیماران مبتلا به سرطان ارتباط برقرار کنید. از پزشک خود دربارۀ گروه های حمایتی در منطقۀ خود پرس و جو نمایید.

• تا زمانیکه می توانید به فعالیت های معمول خود ادامه دهید. تا زمانیکه احساس می کنید قادر به انجام کارهای معمول خود هستید، آنها را ادامه دهید.

پیشگیری

برای کاهش خطر سرطان آندومتر، می توانید:
• درباره خطرات هورمون درمانی پس از یائسگی از پزشک خود سؤال کنید. اگر جهت کمک به کنترل علائم یائسگی برای شما هورمون درمانی در نظر گرفته شده است، با پزشک خود دربارۀ خطرات و فواید آن صحبت کنید. جایگزینی استروژن پس از یائسگی می تواند خطر سرطان آندومتر را افزایش دهد مگر اینکه پیش از آن تحت عمل هیسترکتومی قرار گرفته باشید. مصرف استروژن و پروژسترون به صورت ترکیبی، میتواند این خطر را کاهش دهد. هورمون درمانی خطرات دیگری هم دارد، برای مثال امکان افزایش خطر سرطان سینه وجود دارد. بنابراین فواید و خطرات این روش را به کمک پزشک خود بسنجید.

• به مصرف قرص های پیشگیری از بارداری توجه کنید. مصرف قرص های پیشگیری از بارداری برای حداقل یکسال می تواند خطر سرطان آندومتر را کاهش دهد. به نظر میرسد این اثر تا چند سال پس از توقف مصرف قرص ها، ادامه یابد. البته قرص های خوراکی پیشگیری از بارداری عوارضی هم دارند، لذا فواید و خطرات آن را با پزشک خود مطرح کنید.

• وزن مناسبی داشته باشید. چاقی خطر سرطان آندومتر رحم را افزایش می دهد بنابراین برای بدست آوردن و حفظ وزن مناسب تلاش کنید. اگر به کاهش وزن نیاز دارید، فعالیت بدنی خود را افزایش و کالری دریافتی خود را کاهش دهید.

• در بیشتر روزهای هفته فعالیت داشته باشید. فعالیت بدنی می تواند خطر سرطان آندومتر را کاهش دهد. ورزش را به برنامه روزانه خود بیافزایید. سعی کنید در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه فعالیت داشته باشید. حتی اگر می توانید بیشتر ورزش کنید، بهتر است.