آرتریت روماتوئیدRheumatoid arthritis
تعریف بیماری
آرتریت روماتوئید یا روماتیسم یک بیماری التهابی مزمن است که معمولاً به مفاصل کوچک دست ها و پاها آسیب وارد می کند. برخلاف بیماری استئوآرتریت که در آن آسیب های سایشی و پارگی در مفاصل رخ می دهد، آرتریت روماتوئید به دیواره و پوشش داخلی مفاصل آسیب می زند که باعث تورم دردناک در این ناحیه می شود. این حالت می تواند در نهایت به تحلیل و ساییدگی استخوان و بدشکلی مفصل منجر گردد.
آرتریت روماتوئید که یک بیماری خودایمنی است زمانی ایجاد می شود که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های خودی بدن حمله کرده و به آنها آسیب می زند. آرتریت روماتوئید علاوه بر آسیب به مفاصل، در برخی موارد می تواند به اندام های دیگر بدن مانند پوست، چشم ها، ریه ها و عروق خونی نیز آسیب بزند.
اگرچه آرتریت روماتوئید در هر سنی می تواند رخ دهد اما معمولاً پس از سن 40 سالگی بروز می کند. این بیماری در زنان شیوع بیشتری نسبت به مردان دارد. درمان این بیماری عمدتاً شامل روش های کنترل علایم و جلوگیری از آسیب مفاصل می باشد.
نشانه ها
علایم و نشانه های آرتریت روماتوئید می تواند شامل موارد زیر باشد:
• مفاصل متورم، گرم و حساس
• خشکی صبحگاهی مفاصل که معمولاً چندین ساعت طول می کشد
• برآمدگی و توده های سفت از بافت زیر پوست در قسمت بازو (ندول آرتریت روماتوئید)
• خستگی، تب و کاهش وزنبیماری آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه به مفاصل کوچک اولیه بدن شما آسیب می زند؛ به ویژه مفاصلی که انگشتان دست و پاها را به کف دست و پا متصل می کنند. با پیشرفت بیماری، اغلب علایم بیماری به مفصل زانوها، مچ پا، آرنج ها، باسن و شانه ها نیز گسترش می یابد. در اغلب موارد، علایم به صورت قرینه در مفاصل هر دو سمت بدن رخ می دهد.
علایم و نشانه های آرتریت روماتوئید می توانند از نظر شدت متفاوت باشند و به صورت دوره ای ظاهر شوند. دوره های افزایش شدت بیماری، flare (دوره های شعله ور شدن بیماری) نامیده می شود. همچنین بیماران، دوره های بهبودی نسبی و کاهش علایم بیماری را تجربه می کنند که در این دوره ها درد و تورم مفاصل کمتر شده یا کاملاً از بین می رود. با گذشت زمان مفاصل بیماران ممکن است تغییر شکل داده و جابجا شوند.
عوامل خطر
عواملی که می توانند باعث افزایش خطر ابتلاء به بیماری آرتریت روماتوئید شوند عبارتند از:
• جنسیت: احتمال ابتلاء به آرتریت روماتوئید در زنان بیشتر از مردان است.
• سن: آرتریت روماتوئید در هر سنی می تواند رخ دهد اما معمولاً بین سنین 40 تا 60 سالگی بروز می کند.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به آرتریت روماتوئید باشد، احتمال ابتلای شما به آرتریت روماتوئید افزایش می یابد.عوارض
آرتریت روماتوئید باعث افزایش خطر ابتلاء به بیماری های زیر می شود:
• پوکی استخوان: آرتریت روماتوئید و داروهایی که برای درمان این بیماری استفاده می شوند باعث افزایش خطر ابتلاء به پوکی استخوان می شود. پوکی استخوان بیماری است که استخوان ها را تضعیف کرده و آنها را مستعد شکستگی می کند.• سندرم کانال مچ دست (سندرم تونل کارپ): اگر آرتریت روماتوئید به مچ دست شما آسیب وارد کند، التهاب می تواند به اعصاب دست و انگشتان شما فشار وارد کند.
• بیماری های قلبی: آرتریت روماتوئید می تواند خطر سخت شدن و انسداد شریان ها و نیز التهاب پرده اطراف قلب را افزایش دهد.
• بیماری های ریوی: در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید خطر التهاب و سخت شدن بافت ریه ها افزایش می یابد که می تواند منجر به تنگی نفس پیشرونده در بیماران گردد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر در مفاصل خود احساس ناراحتی یا تورم دائمی دارید به پزشک مراجعه کنید.
روش های تشخیصی
روش های تشخیصی:
تشخیص آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه بیماری مشکل است زیرا علایم و نشانه های اولیه بیماری می تواند مشابه با علایم بیماری های دیگر باشد. آزمایش خون یا معاینه فیزیکی خاصی برای تشخیص دقیق بیماری آرتریت روماتوئید وجود ندارد.
پزشک در طول معاینه جسمی، تورم مفاصل، قرمزی و وجود گرما را در مفاصل بررسی می کند. همچنین پزشک رفلکس های عصبی و قدرت عضلات را در بدن شما مورد بررسی قرار می دهد.
آزمایشات خونیدر بدن افراد مبتلا به بیماری آرتریت روماتوئید مقدار سرعت رسوب گلبول های قرمز (ESR) افزایش می یابد. افزایش ESR نشان دهنده وجود التهاب در بدن می باشد. سایر آزمایشات خونی برای تشخیص آرتریت روماتوئید شامل تست روماتوئید فاکتور (RF) و آنتی بادی های ضد پپتید حلقوی سیترولینه (Anti-CCP) می باشد.
تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکسپزشکتان ممکن است برای کمک به بررسی میزان پیشرفت آرتریت روماتوئید با گذشت زمان در مفاصل شما، تصویربرداری از طریق اشعه ایکس را توصیه کند.
روش های درمانی:
پزشکتان ممکن است شما را به یک نفر ارجاع دهد تا ورزش های مفید برای حفظ انعطاف پذیری مفاصل را آموزش ببینید. این فرد می تواند روش های راحت تر انجام فعالیت های روزمره با استفاده از مفاصل آسیب دیده را نیز به شما آموزش دهد. به عنوان مثال، اگر انگشتان شما زخمی باشد شما می توانید با استفاده از ساعد خود اشیاء را بردارید.
استفاده از وسایل کمکی می تواند فشار روی مفاصل دردناک را کمتر کند. به عنوان مثال، یک چاقوی آشپزخانه مجهز به دسته اره ای می تواند از مفاصل مچ دست و انگشتان شما محافظت کند. ابزارهایی مانند سگک دکمه می تواند لباس پوشیدن را برای شما راحت تر کند. کاتالوگ ها و محل های عرضه تجهیزات پزشکی می توانند در این مورد کمک کننده باشند.
جراحی
اگر مصرف داروها در جلوگیری از آسیب مفاصل یا کند کردن روند آسیب رسانی به مفاصل مؤثر نباشند، پزشکتان ممکن است روش های جراحی را برای ترمیم مفاصل آسیب دیده انتخاب کند. جراحی می تواند امکان استفاده از مفاصلتان را برای شما فراهم کند. همچنین جراحی می تواند در کاهش درد و اصلاح بدشکلی های مفصل مؤثر باشد. جراحی در بیماری آرتریت روماتوئید می تواند به یکی از روش های زیر یا ترکیبی از آنها انجام گیرد:
• تعویض کل مفصل: در این روش جراحی، جراح شما بخش های آسیب دیده مفصل شما را خارج می کند و یک پروتز فلزی یا پلاستیکی را جایگزین آن می کند.
• ترمیم تاندون: التهاب و آسیب مفصلی که در بیماری آرتریت روماتوئید رخ می دهد می تواند باعث نازک شدن یا پاره شدن تاندون های اطراف مفاصل شما گردد. جراح شما ممکن است بتواند این تاندون های آسیب دیده را ترمیم کند.
• جوش دادن مفصل (فیوژن مفصل): در مواردی که امکان انجام عمل تعویض مفصل وجود نداشته باشد، ممکن است جوش دادن مفصل به روش جراحی برای ثابت کردن محل مفصل یا جادادن آن در محل خود و کاهش درد پیشنهاد گردد.
روش های جراحی ممکن است خطراتی مانند خونریزی، عفونت و درد را به همراه داشته باشند. در مورد خطرات و فواید روش های جراحی با پزشکتان صحبت کنید.
درمان دارویی
برای بیماری آرتریت روماتوئید درمان خاصی وجود ندارد. داروهایی که برای درمان این بیماری استفاده می شوند باعث کاهش التهاب در مفاصل آسیب دیده می شوند، بنابراین باعث کاهش درد بیمار و کند کردن آسیب رسانی به مفاصل می شوند. فیزیوتراپی و کاردرمانی می توانند به شما کمک کنند تا بتوانید از مفاصل خود محافظت کنید. اگر آسیب به مفاصل شدید باشد، ممکن است بیمار نیازمند استفاده از روش های جراحی باشد.
اغلب داروهایی که برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده می شوند عوارض جانبی زیادی دارند. معمولاً پزشکان در ابتدا داروهای با عوارض جانبی کمتر را برای بیماران تجویز می کنند. با پیشرفت آرتریت روماتوئید ممکن است بیماران نیازمند مصرف داروهای قوی تر یا چندین نوع دارو باشند:
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی می توانند باعث کاهش درد و التهاب شوند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی بدون نیاز به نسخه پزشک شامل ایبوپروفن و سدیم ناپروکسن هستند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی قوی تر باید توسط پزشک تجویز شوند. عوارض جانبی این گروه از داروها شامل وزوز گوش، تحریک پذیری معده، بیماری های قلبی و آسیب های کبدی و کلیوی می باشد.
• استروئیدها: داروهای کورتیکواستروئید مانند پردنیزون باعث کاهش درد و التهاب شده و آسیب رسانی به مفاصل را کمتر می کنند. عوارض جانبی این داروها شامل تضعیف استخوان ها، آب مروارید، افزایش وزن و دیابت می باشد. اغلب پزشکان برای کاهش علایم حاد بیماری یک داروی کورتیکواستروئید را تجویز می کنند سپس به صورت تدریجی مصرف این دارو را قطع می کنند.
• داروهای ضدروماتیسم تعدیل کننده بیماری (DMARDs): این داروها می توانند سیر پیشرفت آرتریت روماتوئید را کند کنند و از مفاصل و سایر بافت ها در برابر آسیب بیشتر و دائمی محافظت کنند. داروهای ضدروماتیسم تعدیل کننده بیماری معمول شامل متوترکسات، لفلونومید، هیدروکسی کلروکوئین و سولفاسالازین می باشد. این داورها عوارض جانبی مختلفی دارند از جمله آسیب کبدی، آسیب به مغز استخوان و عفونت ریوی شدید.
• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی: این داروها برای سرکوب کردن سیستم ایمنی به کار گرفته می شوند که در بیماری آرتریت روماتوئید فعالیت بیش از حد و خارج از کنترل دارد. نمونه های از این داروها شامل آزاتیوپرین و سیکلوسپورین می باشد. این داروها می توانند بیمار را مستعد ابتلاء به عفونت های مختلف کنند.
• مهارکننده های تومورنکروز فاکتور آلفا: فاکتور نکروزه کننده تومور آلفا (TNF-alpha) یک ماده التهابی است که در بدن تولید می شود. مهارکننده های تومورنکروزفاکتور آلفا می توانند به کاهش درد، خشکی صبحگاهی و تورم مفاصل کمک کنند. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: اتانرسپت، اینفلیکسیماب، آدالیموماب، گولیموماب و سرتولیزوماب. عوارض جانبی احتمالی این داروها شامل تهوع، اسهال، ریزش مو و افزایش خطر عفونت های خطرناک می باشد.
• سایر داروها: برخی از داروهای آرتریت روماتوئید فرآیندهای التهابی که در بدن رخ می دهند را هدف قرار می دهند. این دسته از داروها شامل آناکرینا، آباتاسپت، ریتوکسیماب، توسیلیزوماب و توفاسیتینیب هستند. این داروها عوارض جانبی مختلفی دارند مانند خارش، درد شکمی، سردرد، آبریزش بینی یا گلودرد.
اصلاح شیوه زندگی
اگر شما مبتلا به بیماری آرتریت روماتوئید هستید می توانید با اقدامات زیر از خود مراقبت کنید. این روش های مراقبت از خود در صورتی که همزمان با مصرف داروهای آرتریت روماتوئید باشند می توانند به کنترل علایم و نشانه های بیماری شما کمک کنند:
• به صورت منظم ورزش کنید: ورزش های سبک می توانند به تقویت عضلات اطراف مفاصل کمک کنند و مانع ایجاد احساس خستگی شوند. پیش از انجام ورزش با پزشکتان در این مورد مشورت کنید. ورزش کردن را با پیاده روی آغاز کنید. شنا یا ورزش های هوازی آبی سبک را نیز می توانید انجام دهید. از ورزش دادن به مفاصل آسیب دیده، دردناک یا مفاصل با التهاب شدید خودداری نمایید.
• مفاصلتان را گرم یا سرد نگه دارید: گرما می تواند باعث کاهش درد و شل شدن عضلات دردناک و منقبض شود. سرما نیز می تواند در کاهش احساس درد مؤثر باشد. سرما همچنین می تواند اثر بی حس کنندگی و کاهش اسپاسم های عضلانی را داشته باشد.
• آرام باشید: به دنبال راه هایی باشید که بتوانید با درد کنار بیایید و استرستان را ر زندگی کاهش دهید. تکنیک هایی مانند هیپنوتیزم، نفس عمیق کشیدن و شل کردن عضلات می توانند برای کاهش درد مفید باشند.
درمان جایگزین
درمان های جایگزین:
برخی درمان های مکمل و جایگزین که ممکن است در درمان آرتریت روماتوئید مفید باشند عبارتند از:
• روغن های گیاهی: دانه های گل پامچال، گل گاوزبان و مویز سیاه حاوی نوعی اسیدچرب هستند که ممکن است در کاهش درد و خشکی صبحگاهی مفاصل بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید مفید باشد. عوارض جانبی مصرف این مواد می تواند شامل تهوع، اسهال و نفخ باشد. برخی از روغن های گیاهی می توانند باعث آسیب کبدی شوند یا با داروهای مصرفی تان تداخل داشته باشند بنابراین قبل از مصرف این روغن ها با پزشک خود مشورت کنید.
• روغن ماهی: برخی مطالعات مقدماتی نشان داده اند که مکمل های روغن ماهی می توانند در کاهش درد و خشکی صبحگاهی مفاصل بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید مؤثر باشند. عوارض جانبی این مکمل ها می تواند شامل حالت تهوع، نفخ و حس طعم ماهی در دهان باشد. روغن ماهی ممکن است با داروهای مصرفی شما تداخل داشته باشند بنابراین قبل از مصرف این روغن ها با پزشک خود مشورت کنید.
حمایت و پشتیبانی:میزان تأثیرگذاری بیماری آرتریت روماتوئید بر فعالیت های روزمره شما بستگی به این دارد که شما تا چه حد بتوانید با این بیماری کنار بیایید. در مورد راهکارهای سازش با شرایط بیماریتان از پزشک یا پرستار خود سؤال کنید. با گذشت زمان شما بهترین روش های سازش با بیماری خود را شناسایی خواهید کرد. در حال حاضر سعی کنید اقدامات زیر را انجام دهید:
• سعی کنید بیماری خود را کنترل کنید. همراه با پزشک خود یک برنامه برای مدیریت و کنترل بیماریتان طراحی کنید. این کار این حس را به شما خواهد داد که شما مسئول بیماری خود هستید.
• محدودیت های خود را بشناسید. زمانی که خسته می شوید استراحت کنید. آرتریت روماتوئید می تواند شما را مستعد خستگی و ضعف عضلانی کند. یک استراحت یا خواب کوتاه که با خواب شبانه تداخلی ایجاد نکند می تواند برای شما مفید باشد.
• با دیگران در ارتباط باشید. احساسات خود را با خانواده خود در میان بگذارید. خانواده شما ممکن است نگران شما باشند اما نتوانند در این مورد از شما سؤال کنند. در زمان هایی که احساس نیاز به صحبت کردن می کنید حتماً با یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود صحبت کنید. همچنین تا حد امکان با سایر افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در ارتباط باشید.
• برای خودتان زمان کافی را صرف کنید. برای مواردی که به آنها علاقه دارید مانند پیاده روی یا گوش دادن به موزیک زمان کافی را اختصاص دهید. از این زمان ها برای کاهش استرس در زندگی خود بهره ببرید.