کندی ضربان قلب (برادیکاردی)Bradycardia
تعریف بیماری
برادی کاردی آهسته شدن غیرطبیعی ضربان قلب می باشد. ضربان قلب به طور معمول در بزرگسالان در حالت استراحت بین 60 تا 100 بار در دقیقه است. افراد مبتلا به برادی کاردی ضربان قلبی کمتر از 60 بار در دقیقه دارند.
اگر خون غنی از اکسیژن به اندازه کافی به بافت ها نرسد، برادی کاردی یک مشکل جدی تلقی می شود. اگرچه برای برخی از افراد، برادی کاردی علائم یا عوارضی ایجاد نمی کند.
باتری های ضربان ساز و درمان های دیگر ممکن است ضربان قلب را تصحیح کرده و به حفظ ضربان قلب مناسب کمک کنند.
نشانه ها
مغز و سایر ارگان های فرد مبتلا به برادی کاردی، به مقدار کافی اکسیژن دریافت نمی کنند. درنتیجه، برادی کاردی ممکن است علائم زیر را به همراه داشته باشد:
• غش کردن
• سرگیجه
• ضعف
• خستگی
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• سردرگمی یا مشکلات حافظه
• خستگی زودرس طی فعالیت بدنیعلل
برادی کاردی به واسطه اختلال در پیام های الکتریکی طبیعی که عمل پمپاژ قلب شما را کنترل می کنند، به وجود می آید. موارد زیادی می توانند در سیستم الکتریکی قلب تان مشکل ایجاد کنند، از جمله:
• آسیب بافت قلب ناشی از پیری
• آسیب بافت قلب ناشی از بیماری یا حمله قلبی
• فشار خون بالا (هایپرتانسیون)
• اختلال قلب در زمان تولد (نقص مادرزادی قلب)
• عفونت بافت قلب (میوکاردیت)
• عوارض عمل جراحی قلب
• کم کاری غده تیروئید (هایپوتیروئیدیسم)
• عدم تعادل در مواد معدنی ضروری برای تولید پیام های الکتریکی (الکترولیت ها)
• اختلال تنفس مکرر در طول خواب (آپنه انسدادی خواب)
• بیماری التهابی مانند تب روماتیسمی یا لوپوس
• تجمع آهن در اندام ها (هموکروماتوز)
• داروهایی اعم از داروهای اختلالات ریتم قلب، فشارخون بالا و بیماری های روانیمدار الکتریکی قلب
قلب شما از 4 حفره - دو حفره بالایی (دهلیز) و دو حفره پایینی (بطن)- تشکیل شده است. ریتم قلب شما به طور معمول توسط یک ضربان ساز طبیعی (گره سینوسی) واقع در دهلیز راست کنترل می شود. گره سینوسی ایمپالس های الکتریکی آغازگر هر ضربان قلب را تولید می نماید. از گره سینوسی، پیام های الکتریکی به سراسر دهلیز انتقال یافته و باعث انقباض آن و پمپ شدن خون به بطن می شوند. سپس پیام های الکتریکی به گروهی از سلول ها به نام گره دهلیزی بطنی (AV) می رسند. گره AV سیگنال را به مجموعه تخصصی از سلول ها به نام "دسته هیس" انتقال می دهد. این سلول ها پیام را از طریق شاخه چپ به بطن چپ و از طریق شاخه راست به بطن راست می فرستند. هنگامی که پیام الکتریکی از طریق این شاخه ها عبور می کند، بطن ها منقبض شده و خون را پمپ می کنند. بطن راست خون بدون اکسیژن را به شش ها و بطن چپ خون غنی از اکسیژن را به سراسر بدن منتقل می نماید.برادی کاردی زمانی رخ می دهد که پیام های الکتریکی آهسته یا متوقف شوند.
مشکلات گره سینوسی
برادی کاردی اغلب از گره سینوسی آغاز می شود. ممکن است ضربان قلب آهسته ناشی از گره سینوسی باشد اگر:
• هدایت پیام های الکتریکی کندتر از حد معمول باشد.
• در تولید ضربان قلب فاصله باشد و یا به طور کامل متوقف شود.در برخی افراد، ممکن است مشکلات گره سینوسی ناشی از افزایش و کاهش مکرر ضربان قلب باشد (سندروم برادی کاردی- تاکی کاردی).
انسداد قلب (انسداد دهلیزی)
در برخی موارد برادی کاردی ناشی از عدم انتقال سیگنال های الکتریکی از دهلیز به بطن می باشد (انسداد قلبی یا انسداد دهلیزی).همچنین ممکن است اختلال سیگنال الکتریکی در گره AV، دسته هیس، یا جایی در امتداد شاخه های چپ و راست هدایت کننده سیگنال الکتریکی به بطن رخ دهد. انسدادهای قلبی بر اساس اینکه کدام سیگنال ها از دهلیز به حفره های اصلی پمپاژ قلب (بطن ها) منتقل می شوند، دسته بندی خواهند شد.
• انسداد قلبی درجه یک. در خفیف ترین شکل انسداد قلبی، تمامی سیگنال های الکتریکی از دهلیز به بطن می رسد، اما به آهستگی. انسداد قلبی درجه یک به ندرت علائم و نشانه دارد و اگر هیچ اختلال دیگری در انتقال سیگنال الکتریکی وجود نداشته باشد، نیاز به درمان ندارد.
• انسداد قلبی درجه دو. در انسداد قلبی درجه دو همه ی سیگنال های الکتریکی به بطن ها نمی رسند. تعداد ضربان ها کاهش یافته و درنتیجه ریتم قلبی آهسته و گاهی نامنظم می شود.
• انسداد قلبی درجه سه (انسداد کامل). در انسداد قلبی درجه سه هیچ یک از پیام های الکتریکی از دهلیز به بطن نمی رسد. هنگامی که این اتفاق می افتد، دسته هیس یا سایر بافت های بطن نقش ضربان سازی برای بطن ها را به عهده می گیرند. این جایگزین ها منجر به آهسته شدن پیام های الکتریکی و گاهی عدم کنترل ضربان بطن می شوند.
• انسداد در شاخه ها. قطع شدن سیگنال الکتریکی در شاخه های راست یا چپ، در نزدیکی پایان مسیر برای پیام های الکتریکی، انسداد در شاخه ها نامیده می شود.
میزان خطرناک بودن انسداد در شاخه ها به عواملی متعددی بستگی دارد، مثلاً اینکه هر دو شاخه درگیر شده باشند، یا وجود دیگر انسدادهای قلبی ومیزان آسیب به بافت قلب.
عوامل خطر
سن
سن یک عامل کلیدی برای برادی کاردی می باشد. مشکلات قلبی، که اغلب همراه با برادی کاردی هستند، در افراد مسن بیشتر شایع می باشند.عوامل خطر مرتبط با بیماری قلبی
برادی کاردی اغلب با آسیب به بافت قلب در برخی از بیماری های قلبی همراه است. بنابراین، فاکتورهایی که احتمال بیماری قلبی را افزایش می دهند خطر برادی کاردی را نیز می افزایند. تغییرات سبک زندگی یا درمان های پزشکی می توانند خطر امراض قلبی مرتبط با موارد زیر را کم کند:• فشارخون بالا
• سیگار کشیدن
• مصرف الکل
• استفاده تفریحی از مواد مخدر
• استرس روانی یا عصبانیتعوارض
عوارض برادی کاردی درمان نشده به میزان کندی ضربان قلب، محل اختلال انتقال الکتریکی و نوع آسیب بافت قلب بستگی دارد.
اگر میزان برادی کاردی به میزانی باشد که مشکل ایجاد کند، علائم و نشانه های ضربان قلب آهسته عبارتند از:
• غش کردن مکرر
• عدم توانایی قلب برای پمپ خون به اندازه کافی (نارسایی قلب)
• ایست قلبی ناگهانی یا مرگ ناگهانیزمان مراجعه به پزشک
برخی از شرایط منجر به ایجاد علائم و نشانه های برادی کاردی می شوند. تشخیص دقیق و سریع و مراقبت مناسب اهمیت بسیاری دارد. اگر شما یا فرزندتان هر گونه علائمی از برادی کاردی را تجربه کردید، با پزشک خود در میان بگذارید.
در صورت غش کردن، اختلال در تنفس و درد قفسه سینه بیشتر از چند دقیقه، فوراً به اورژانس مراجعه نمایید.
روش های تشخیصی
روش های تشخیصی:
برای تشخیص بیماری تان پزشک علائم، سابقه بیماری و سابقه خانوادگی تان را بررسی کرده، همچنین معاینه بالینی نیز انجام می دهد. پزشک معالج آزمایش هایی برای اندازه گیری ضربان قلب، یافتن ارتباطی بین ضربان آهسته قلب و علائم تان و تشخیص علت برادی کاردی تجویز می نماید.
الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
الکتروکاردیوگرام ابزاری ابتدایی برای ارزیابی برادی کاردی می باشد. به منظور ECG حسگرهای کوچکی (الکترود) به قفسه سینه و بازوها وصل شده تا جریان پیام های الکتریکی قلب را ثبت کنند. پزشک ممکن است از طریق این پیام ها برای تشخیص نوع برادی کاردی به دنبال یافتن الگویی باشد.
همچنین امکان دارد برای دریافت اطلاعات بیشتر پیرامون ضربان قلب تان و کمک به یافتن ارتباط بین آهستگی ضربان قلب و علائم تان، یک دستگاه ECG سیار به شما داده شود تا در منزل نیز آن را به همراه داشته باشید. این دستگاه ها عبارتند از:
• مانیتور هولتر. این دستگاه ECG قابل حمل به جیب یا کمربند شما متصل می گردد. قابلیت ضبط 24 ساعته فعالیت قلب شما را دارد و امکان بررسی طولانی مدت ریتم قلبی شما را فراهم می کند. پزشک از شما می خواهد یادداشت روزانه ای طی 24 ساعت تهیه کنید. در این یادداشت تمام علائم تان و زمان رخداد آن ها را توصیف نمایید.
• ثبت کننده رویداد. دستگاه ECG قابل حمل قابلیت پایش فعالیت قلب از چند هفته تا چند ماه را دارد. شما دستگاه را تنها زمانی فعال می کنید که علائم تان ممکن است مربوط به آهستگی ضربان قلب تان باشد. در زمان وقوع علائم تان با فشار یک دکمه، نوار ECG چند دقیقه قبل و بعد از آن را ضبط می کند. در این صورت پزشک قابلیت بررسی ریتم قلب در زمان رخداد علائم را دارد.
همچنین ممکن است برای درک تاثیر برادی کاردی در حین انجام آزمایش های دیگر، از ECG نیز استفاده کند. این آزمایشات عبارتند از:
• آزمایش شیب. این آزمایش به درک بهتر اینکه چگونه برادی کاردی منجر به غش کردن می شود، کمک می نماید. شما بر روی یک تخت خاصی می خوابید و به محض برخاستن تخت کج خواهد شد. تغییر در موقعیت ممکن است منجر به غش کردن شما شود و در این صورت پزشک ارتباط بین ضربان قلب و از هوش رفتن شما را درمی یابد.
• تست ورزش. پزشک ضربان قلب شما را در حین راه رفتن بر روی تردمیل یا دوچرخه ثابت می سنجد تا ببیند آیا ضربان قلب تان به طور مناسبی در پاسخ به فعالیت بدنی افزایش می یابد یا خیر.
تست های آزمایشگاهی دیگر
پزشک آزمایش خونی جهت غربالگری بیمارهای زمینه ای مانند عفونت، کم کاری تیروئید یا عدم تعادل الکترولیت های اساسی که می توانند منجر به بروز برادی کاردی شوند، تجویز می نماید.
اگر احتمال رود که آپنه خواب منجر به برادی کاردی شده است، فرآیند خواب تان نیز مورد پایش قرار می گیرد.
روش های درمانی:
درمان برادی کاردی بستگی به نوع مشکل انتقال الکتریکی، شدت علائم و علت آهستگی ضربان قلب دارد.
درمان بیماری های زمینه ای
اگر بیماری زمینه ای مانند کم کاری تیروئید یا آپنه خواب منجر به برادی کاردی شده باشد، درمان آن ممکن است برادی کاردی را نیز تصحیح نماید.
تغییر در داروها
برخی از داروها می توانند به وجود آورنده برادی کاردی باشند. پزشک داروهای مصرفی تان را بررسی کرده و احتمال دارد درمان های جایگزین را توصیه نماید. تعویض داروها یا کم کردن میزان مصرف آن ها ممکن است مشکل برادی کاردی را برطرف نماید.
اگر درمان های جایگزین مقدور نباشند و علائم نیاز به درمان داشته باشند، دستگاه ضربان ساز ضرورت پیدا می کند.
دستگاه ضربان ساز
ضربان ساز یک دستگاه دارنده باطری و به اندازه یک تلفن همراه می باشد که زیر استخوان ترقوه گذاشته می شود. سیم های دستگاه از طریق وریدها به قلب کشیده می شوند. الکترودهای انتهایی سیم ها به بافت قلب متصل هستند.
ضربان ساز ضربان قلب را پایش کرده و در صورت لزوم پیام های الکتریکی برای حفظ ریتم مناسب ضربان تولید می نماید.
بیشتر ضربان سازها اطلاعات مفید جهت نظارت متخصص قلب و عروق بر فعالیت قلب را ضبط و ثبت می کنند. همچنین نیاز است به طور منظم و برنامه ریزی شده برای بررسی قلب و اطمینان از عملکرد صحیح ضربان ساز توسط پزشک معاینه شوید.
پیشگیری
موثرترین راه برای پیشگیری از برادی کاردی کاهش خطر پیشرفت بیماری های قلبی است. اگر دچار بیماری قلبی می باشید، برای کم کردن احتمال برادی کاردی حتماً برای درمان آن اقدام نمایید.
پیشگیری از بیماری های قلبیعوامل خطر بیماری های قلبی را درمان یا کاهش دهید. می توانید از توصیه های زیر در این راستا کمک بگیرید:
• ورزش کنید و برنامه غذایی سالمی داشته باشید. با ورزش منظم و خوردن غذای سالم، کم چرب، غنی از میوه و سبزی و غلات کامل سبک زندگی خود را اصلاح نمایید.
• وزن مناسب داشته باشید. اضافه وزن خطر بیماری های قلبی را افزایش می دهد.
• فشارخون و چربی خون تان را کنترل کنید. سبک زندگی خود را تغییر داده و در صورت لزوم برای درمان فشارخون یا کلسترول بالا از دارو استفاده نمایید.
• سیگار نکشید. اگر سیگار می کشید و قادر به ترک آن نمی باشید، با پزشک تان درباره ی راهکارهای موثر مشورت کنید.
• از داروهای روان گردان پرهیز کنید. برای یافتن برنامه ای مناسب جهت اتمام مصرف آن ها از پزشک معالج خود کمک بگیرید.
• استرس خود را کنترل نمایید. تکنیک های مقابله با استرس را بیاموزید و استرس خود را در مسیر درستی هدایت کنید.
• به طور منظم معاینه شوید. برنامه معاینه بالینی منظم داشته باشید و تمام علائم و نشانه هایتان را به پزشک اطلاع دهید.
کنترل و درمان بیماری قلبی موجود
اگر در حال حاضر به بیماری قلبی مبتلا هستید، روش هایی برای کاهش ابتلا به برادی کاردی یا سایر اختلالات ریتم قلبی وجود دارد:
• برنامه را دنبال کنید. برنامه درمانی خود را به درستی درک کرده و داروهای خود را به طور منظم مصرف نمایید.
• تغییرات را سریعاً گزارش کنید. اگر علائم تان تغییر کرده، وخیم تر شدند و یا علائم جدیدی را تجربه کردید فوراً با پزشک خود در میان بگذارید.