پری منوپوز (حوالی یائسگی)Perimenopause
تعریف بیماری
پری منوپوز به معنای دوران حوالی یائسگی است و به دورانی اطلاق می شود که بدن زن به طور طبیعی به سمت ناباروی دائم (یائسگی) انتقال می یابد. در زنان دوران پری منوپوز در سنین مختلف شروع می شود. ممکن است برخی اوقات علائم یائسگی مانند قاعدگی نامنظم، بعد از40 سالگی شروع شود. اما در برخی از زنان این علائم بعد از 30 سالگی زندگی رخ دهد.
میزان استروژن که اصلی ترین هورمون زنانه است افزایش و سپس به طور یکنواخت در طول دوره پری مونوپوز کاهش می یابد. چرخه قاعدگی طولانی تر یا کوتاه تر می شود و ممکن است قاعدگی بدون رها ساختن تخمک انجام شود. شما ممکن است علائم مشابه منوپوز (یائسگی) مانند گرگرفتگی، مشکلات خواب و خشکی واژن را تجربه کنید. درمان هایی برای بهبود این علائم وجود دارند.
هنگامی که قاعدگی به مدت 12 ماه متوالی رخ ندهد، شما یائسه می شوید.
نشانه ها
در طول دوره پری منوپوز ممکن است تغییراتی در بدن شما رخ دهد. برخی علائمی که شما ممکن است تجربه کنید عبارتند از:
• بی نظمی قاعدگی. همان گونه که تخمک گذاری غیرقابل پیش بینی تر می شود، فاصله بین قاعدگی ها ممکن است کوتاه تر یا طولانی تر شود. همچنین ممکن است در برخی ماه ها قاعدگی رخ ندهد. اگر تغییرات دائمی به مدت 7 روز یا بیشتر در طول چرخه قاعدگی شما رخ دهد، شما احتمالاً در ابتدای دوران پری منوپوز قرار دارید. اگر فاصله بین چرخه های قاعدگی 60 روز یا بیشتر باشد شما در اواخر دوران پری منوپوز قرار دارید.
• گرگرفتگی و مشکلات خواب. بسیاری از زنان در طول دوران پری منوپوز گرگرفتگی را تجربه می کنند. شدت، طول مدت و دفعات گرگرفتگی متفاوت است. مشکلات خواب اغلب به علت گرگرفتگی یا تعریق شبانه و گاهی اوقات بدون وجود این علائم رخ می دهد
• تغییرات خلق و خو. برخی زنان نوسانات خلقی، تحریک پذیری یا افزایش خطر افسردگی را در طول دوران پری منوپوز تجربه می کنند. علت این علائم ممکن است اختلالات خواب ناشی از گرگرفتگی باشد. تغییرات خلقی ممکن است به علت فاکتورهای غیرمرتبط با تغییرات هورمونی دوران پری منوپوز نیز رخ دهد.
• مشکلات مربوط به واژن و مثانه. هنگامی که میزان استروژن کاهش می یابد، بافت واژن خاصیت الاستیسیته خود را ممکن است از دست دهد. این امر می تواند سبب دردناک شدن مقاربت شود. همچنین سطوح پایین استروژن ممکن است سبب افزایش آسیب پذیری شما نسبت به عفونت ادراری یا واژینال شود.
• کاهش باروری. نامنظم شدن تخمک گذاری، سبب کاهش توانایی شما برای باروری می شود. با این حال، تا زمانی که چرخه قاعدگی وجود داشته باشد، احتمال باردار شدن نیز وجود دارد. اگر شما قصد بارداری ندارید از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
• تغییر در عملکرد جنسی. در طول دوران پری منوپوز میل جنسی تغییر می کند.
• از دست دهی استخوان. باکاهش میزان استروژن از دست دهی توده استخوانی نسبت به جایگزینی آن با سرعت بیشتری انجام می شود. درنتیجه خطر بروز پوکی استخوان و شکستگی استخوان افزایش می یابد.
• تغییر سطوح کلسترول خون. کاهش میزان استروژن ممکن است منجر به تغییرات نامطلوب در میزان کلسترول خون، افزایش کلسترول بد (LDL) و افزایش خطر بروز بیماری قلبی شود. در این هنگام کلسترول خون (HDL) کاهش یافته و خطر بروز بیماری قلبی افزایش می یابد.
علل
همان طور که شما به سمت دوران یائسگی می روید تولید استروژن و پروژسترون در بدن شما افزایش و کاهش می یابد. بسیاری از تغییراتی که در دوران پری منوپوز تجربه می کنید به کاهش سطوح استروژن مرتبط است.
عوامل خطر
یائسگی یا منوپوز یک مرحله طبیعی از دوران زندگی هر زنی است. اما ممکن است در برخی زنان نسبت به سایرین این مرحله زودتر آغاز شود. برخی شواهد نشان می دهند که برخی عوامل ممکن است سبب شروع دوران پری منوپوز در سنین پایین تر شوند. این عوامل عبارتند از:
• استعمال سیگار. یائسگی در زنان که سیگار می کشند نسبت به سایر زنان 2-1 سال زودتر شروع می شود.
• سابقه خانوادگی. زنانی که در خانواده سابقه یائسگی زودرس دارند ممکن است زودتر وارد دوران یائسگی شوند.
• درمان سرطان. درمان سرطان به روش شیمی درمانی یا پرتو درمانی لگن با یائسگی زودرس مرتبط است.
• هیسترکتومی یا برداشتن رحم. در هیسترکتومی که رحم برداشته می شود اما تخمدان ها در بدن باقی می مانند، معمولاً یائسگی رخ نمی دهد. اگرچه شما قاعدگی ندارید اما تخمدان ها همچنان استروژن تولید می کنند. با این وجود، این نوع عمل جراحی سبب می شود تا یائسگی زودتر رخ دهد. همچنین اگر یکی از تخمدان های شما برداشته شوند، تخمدان دیگر ممکن است زودتر از زمان مورد انتظار فعالیت خود را متوقف سازد.
عوارض
قاعدگی نامنظم یکی از مشخصه های دوران پری منوپوز است. در اغلب اوقات این امر طبیعی بوده و نگران کننده نیست. با این حال لازم است در موارد ذیل به پزشک مراجعه نمایید:
• خونریزی بسیار شدید.
• خونریزی بیش از 7 روز طول بکشد.
• بین چرخه قاعدگی خونریزی رخ دهد.
• چرخه قاعدگی کمتر از 21 روز باشد.علائم فوق ممکن است نشان دهنده وجود مشکل در سیستم تناسلی باشد که نیاز به تشخیص و درمان دارد.
زمان مراجعه به پزشک
برخی زنان به دنبال مراقبت های پزشکی برای درمان علائم پری منوپوز هستند. اما برخی دیگر این تغییرات را تحمل می کنند یا علائم آن ها آن قدر شدید نیست که نیاز به مراقبت داشته باشند. از آنجاکه علائم می توانند به تدریج ایجاد شوند، ممکن است شما متوجه این امر نشوید که این علائم به افزایش و کاهش سطوح استروژن و پروژسترون که هر دو از هورمون های زنانه هستند، مرتبط می باشند.
اگر شما علائمی مانند گرگرفتگی، نوسانات خلقی یا تغییر عملکرد جنسی را تجربه می کنید که زندگی شما را مختل کرده، به پزشک مراجعه کنید.
روش های تشخیصی
روش های تشخیصی:
• مرحله پری منوپوز یک مرحله گذر است. هیچ آزمایش یا علامتی به طور دقیق نمی تواند ورود شما به این دوران را تائید نماید. پزشک بسیاری از عوامل مانند سن، سابقه قاعدگی ها و علائم را در نظر می گیرد.
• برخی پزشکان ممکن است برخی آزمایشات را به منظور بررسی سطوح هورمون های شما درخواست دهند. اما به غیر از عملکرد تیروئید که می تواند بر روی سطوح هورمون اثر گذارد، به طور کلی آزمایشات هورمونی به ندرت مورد نیاز یا مفید برای بررسی دوران پری منوپوز هستند.
درمان دارویی
اغلب برای کنترل علائم پری منوپوز دارودرمانی انجام می شود.
• هورمون درمانی. درمان با استروژن سیستمیک (به شکل قرص، ژل یا کرم) موثرترین درمان جهت درمان علائم پری منوپوز و منوپوز (یائسگی) مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه است. با توجه به تاریخچه پزشکی شخصی و خانوادگی شما ممکن است پزشک استروژن با کمترین دوز را جهت کنترل علائم توصیه نماید. در صورتیکه شما هنوز رحم خود را حفظ کرده اید، در کنار استروژن به پروژسترون نیز نیاز دارید. استروژن سیستمیک می تواند از پوکی استخوان جلوگیری کند.
• استروژن واژینال. به منظور درمان خشکی واژن، استروژن به صورت قرص یا کرم واژینال تجویز می شود. در این روش فقط مقدار کمی استروژن آزاد شده و به وسیله بافت واژن جذب می شود. این روش در درمان خشکی واژن، مقاربت دردناک و برخی علائم ادراری موثر است.
• داروهای ضد افسردگی. برخی داروهای ضد افسردگی به نام مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) ممکن است به کاهش گرگرفتگی ناشی از یائسگی کمک کنند. این درمان برای زنانی که به دلایلی قادر به دریافت استروژن نیستند یا برای زنانی که به علت تغییرات خلقی نیاز به دریافت داروهای ضد افسردگی دارند، مفید است.
• داروی گاباپنتین. گاباپنتین برای درمان تشنج استفاده می شود اما به درمان گرگرفتگی نیز می تواند کمک کند. این دارو برای زنانی که قادر به دریافت استروژن نیستند و افراد مبتلا به میگرن مفید است.
قبل از تصمیم گیری در مورد دریافت هرکدام از این داروها با پزشک خود درباره خطرات و مزایای هر روش مشورت کنید.اصلاح شیوه زندگی
شیوه زندگی سالم ممکن است به کاهش علائم یائسگی کمک کند:
• کاهش مشکلات واژن. از لوبریکانت های (روان کننده) واژینال و یا مرطوب کننده ها استفاده کنید. از محصولاتی استفاده کنید که حاوی گلیسرین نباشند. گلیسرین می تواند سبب سوزش یا التهاب در زنان حساس به مواد شیمیایی شود. فعال بودن از لحاظ جنسی نیز می تواند به وسیله افزایش جریان خون به رفع این مشکلات کمک کند.
• از مواد غذایی سالم استفاده کنید. در این زمان خطر پوکی استخوان و بیماری قلبی افزایش می یابد. بنابراین رعات رژیم غذایی سالم در این دوران اهمیت بیشتری دارد. از رژیم غذایی حاوی چربی کم و غنی از فیبر که دارای میوه و سبزیجات فراوان و غلات کامل است، استفاده کنید. از غذاهای غنی از کلسیم استفاده نمایید. در مورد لزوم دریافت مکمل کلسیم و مکمل ویتامین D با پزشک خود مشورت کنید. از مصرف الکل و کافئین اجتناب کنید زیرا سبب بروز گرگرفتگی می شوند.
• به طور منظم ورزش کنید. ورزش منظم به جلوگیری از افزایش وزن، بهبود خواب و بهبود خلق و خو کمک می کند. سعی کنید در اکثر روزهای هفته به میزان 30 دقیقه یا بیشتر فعالیت بدنی داشته باشید. ورزش منظم خطر شکستگی لگن را در زنان سالخورده کاهش داده و سبب افزایش تراکم استخوان می شود.
• به میزان کافی بخوابید. به منظور داشتن خواب راحت از مصرف کافئین خودداری نمایید.
• از روش های کاهش استرس استفاده کنید. این نوع روش ها مانند مدیتیشن یا یوگا می توانند سبب افزایش احساس آرامش و کاهش استرس شوند.
درمان جایگزین
درمان های جایگزین:
علاوه بر درمان های مرسوم، بسیاری از زنان به دنبال روش های جایگزین برای درمان علائم مرتبط با یائسگی هستند. محققان به دنبال بررسی اثربخشی این روش ها و ایمنی آن ها هستند اما شواهد کافی در این مورد وجود ندارد. برخی از این روش ها عبارتند از:
• بلک کوهوش. عصاره این گیاه توسط برخی از زنان به منظور درمان گرگرفتگی و سایر علائم یائسگی استفاده می شود. بررسی ها نشان می دهد که شواهد کافی برای اثربخشی این گیاه وجود ندارد. این گیاه می تواند برای کبد مضر بوده و ممکن است برای زنان مبتلا به سرطان پستان یا زنان در معرض خطر ابتلا به این سرطان خطرناک باشد.
• فیتواستروژن ها. این استروژن به طور طبیعی در برخی غذاها وجود دارد. دو نوع فیتواستروژن وجود دارد: ایزوفلاون ها و لیگنان ها. ایزوفلاون در لوبیای سویا، نخود و سایر حبوبات وجود دارد. لیگنان در دانه بذرک، غلات کامل و برخی میوه ها و سبزیجات وجود دارد. این ترکیبات گیاهی دارای خصوصیات مشابه استروژن هستند. مکمل های ایزوفلاون از سویا و شبدر قرمز به دست می آیند. لیگنان اساساً از دانه بذرک به دست می آید. مطالعات انجام شده بر روی فیتواستروژن ها (با منشا غذایی یا مکمل) در مورد اثربخشی آن ها بر روی کنترل علائم یائسگی یا تاثیر آن ها در افزاش خطر سرطان پستان یا تداخل با داروی تاموکسیفن متناقض است.
• دهیدرواپی آندروسترون (DHEA). این استروئید طبیعی که به وسلیه غده آدرنال تولید می شود می تواند به عنوان یک مکمل خریداری شود. تحقیقات اخیر از اثربخشی از روش حمایت نمی کند. همچنین نگرانی هایی در مورد اثرات مضر این روش وجود دارد.
درمان های مکمل کم خطر مانند طب سوزنی و یوگا می توانند به کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک کنند. با این حال، شواهد در مورد اثربخشی طب سوزنی و ورزش در کاهش گرگرفتگی متناقض است.