پریکاردیتPericarditis
تعریف بیماری
پریکاردیت تورم و سوزش پریکارد است. پریکارد غشای کیسه مانند و نازک اطراف قلب است. پریکاردیت اغلب سبب درد قفسه سینه و برخی اوقات علائم دیگر می شود. درد شدید قفسه سینه که با پریکاردیت مرتبط است زمانی رخ می دهد که لایه های تحریک شده پریکارد خلاف جهت هم حرکت می کنند.
پریکاردیت معمولاً به صورت ناگهانی شروع می شود اما به مدت زیادی طول نمی کشد (حاد). هنگامی که علائم به تدریج افزایش یابند یا دوام داشته باشد پریکاردیت مزمن است.
اکثر اوقات بیماری خفیف است و معمولاً به صورت خود به خودی بهبود می یابد. در موارد شدیدتر درمان به صورت دارو درمانی و به ندرت جراحی است. تشخیص و درمان زودهنگام می تواند خطر عوارض طولانی مدت ناشی از پریکاردیت را کاهش دهد.
نشانه ها
پریکاردیت حاد معمولاً کمتر از چند هفته طول می کشد. پریکاردیت عودکننده مزمن شامل 2 نوع است: نوع پی در پی که در عرض 6 هفته قطع درمان نوع حاد بیماری رخ می دهد و نوع متناوب که بعد از 6 هفته رخ می دهد.
اگر شما به پریکاردیت حاد مبتلا هستید شایع ترین علائم شامل درد تیر کشنده در قفسه سینه در پشت جناغ سینه یا در سمت چپ قفسه سینه است. با این حال، برخی افراد مبتلا به پریکاردیت حاد درد قفسه سینه را به صورت درد فشاری و با شدت های مختلف توصیف می کنند.
درد پریکاردیت حاد ممکن است به شانه چپ و گردن منتقل شود. این درد زمانی که شما سرفه می کنید، دراز می کشید یا در هنگام تنفس عمیق تشدید می شود. نشستن و خم شدن به سمت جلو درد را تسکین می دهد. در این زمان ممکن است تشخیص درد ناشی از پریکاردیت از درد ناشی از حمله قلبی دشوار باشد.
پریکاردیت مزمن معمولاً با التهاب مزمن مرتبط بوده و ممکن است منجر به تجمع مایع در اطراف قلب شود. شایع ترین علامت پریکاردیت مزمن درد قفسه سینه است.
با توجه به نوع بیماری، علائم و نشانه های پریکاردیت ممکن است شامل تمام یا برخی از موارد ذیل باشد:
• درد تیرکشنده قفسه سینه در مرکز یا سمت چپ قفسه سینه
• تنگی نفس در هنگام خم شدن
• تپش قلب
• تب با درجه پایین
• ضعف، خستگی یا احساس بیماری بودن
• سرفه
• تورم شکم یا پاعلل
در شرایط عادی کیسه پریکارد دو لایه که اطراف قلب را احاطه کرده است حاوی مقدار کمی مایع روان کننده است. در پریکاردیت، پریکارد ملتهب شده و اصطکاک ایجاد شده منجر به بروز درد قفسه سینه می شود.
تعیین علت بروز پریکاردیت دشوار است. در بیشتر موارد، پزشکان قادر به تعیین علت بیماری نیستند یا به وجود عفونت ویروسی شک می کنند. پریکاردیت ممکن است مدت کوتاهی پس از یک حمله قلبی جدی بروز کند. علاوه براین، پریکاردیت می تواند با تاخیر و طی هفته ها بعد از حمله قلبی یا جراحی قلب رخ دهد. این نوع از پریکاردیت سندرم درسلر نامیده می شود. بسیاری از محققان معتقدند که علت سندرم درسلر پاسخ التهابی اشتباه بدن به بافت های خودش است (پاسخ خودایمنی).
سایر علل بروز پریکاردیت عبارتند از:
• اختلالات التهابی سیستمیک مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید.
• تروما یا ضربه. وارد آمدن جراحت بر قلب یا قفسه سینه ممکن است در هنگام تصادفات یا سایر اتفاقات رخ دهد.
• سایر بیماری ها مانند نارسایی کلیوی، ایدز، سل و سرطان
• برخی از داروها نیز می تواند سبب بروز پریکاردیت شوند اما این امر شایع نیست.عوارض
عوارض عبارتند از:
• پریکاردیت فشارنده. اگرچه این عارضه معمول نیست اما در برخی افراد به خصوص افرادی که به مدت طولانی به التهاب مبتلا بوده اند ممکن است پریکارد برای همیشه ضخیم و منقبض باقی بماند. در این افراد، پریکارد بیشتر قابلیت ارتجاعی خود را از دست داده و به صورت سفت و محکم قلب را احاطه می کند و مانع فعالیت صحیح قلب می شود. این شرایط پریکاردیت فشارنده نامیده شده و اغلب منجر به تورم شدید پاها و شکم و تنگی نفس می شود.• تامپوناد قلبی. هنگامی که مایع بسیار زیادی در پریکارد جمع شود وضعیت خطرناکی به نام تامپوناد قلبی ایجاد می شود. مایع اضافی بر روی قلب فشار آورده و به آن اجازه نمی دهد به درستی پر شود. این بدان معنا است که خون کمتر از قلب خارج شده و این امر سبب افت فشارخون می شود. تامپوناد قلبی اگر فوراً درمان نشود می تواند کشنده باشد.
تشخیص و درمان سریع پریکاردیت معمولاً خطر عوارض طولانی مدت را کاهش می دهد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر به علائم جدید درد قفسه سینه مبتلا شده اید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید.
بسیاری از علائم پریکاردیت مشابه علائم سایر بیماری های قلبی و ریوی هستند. هرچه سریع تر شما ارزیابی شوید، سریع تر بیماری شما تشخیص داده شده و درمان می شوید. به عنوان مثال، اگرچه علت درد قفسه سینه می تواند پریکاردیت باشد، اما علت اصلی می تواند حمله قلبی یا وجود لخته خون در ریه ها (آمبولی ریوی) باشد.
روش های تشخیصی
روش های تشخیصی:
احتمالاً پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی شما را خواهد پرسید و سپس سوالاتی در مورد درد قفسه سینه و سایر علائم می پرسد. به عنوان بخشی از ارزیابی اولیه، پزشک معاینه فیزیکی انجام داده و به بررسی صداهای قلب شما می پردازد. در حین شنیدن صداهای قلب، پزشک گوشی پزشکی را بر روی قفسه سینه شما قرار می دهد تا صداهایی را که نشان دهنده وجود پریکاردیت است، بشنود. پزشک شما را تحت آزمایشاتی قرار می دهد تا مشخص شود که آیا شما به حمله قلبی مبتلا شده اید، آیا مایعات در کیسه پریکارد جمع شده است، یا آیا علائم التهاب وجود دارد یا خیر؟ پزشک ممکن است آزمایش خون را جهت شناسایی وجود باکتری یا سایر انواع عفونت انجام دهد.
همچنین ممکن است پزشک یک یا تعداد بیشتری از روش های تشخیصی ذیل را توصیه نماید:
• نوار قلب (ECG). در این روش، الکترودها به پوست شما متصل می شوند تا ایمپالس های الکتریکی قلب اندازه گیری شوند. ایمپالس ها به صورت امواجی بر روی مانیتور یا بر روی یک کاغذ ثبت می شوند. نتایج ECG می توانند نشان دهنده وجود پریکاردیت یا یک حمله قلبی باشند.• عکس برداری از قفسه سینه با اشعه X. با استفاده از این روش پزشک می تواند اندازه و شکل قلب را مورد بررسی قرار دهد. اگر مایعات اضافی در پریکارد تجمع یافته باشند، تصاویر نشان دهنده بزرگ شدن قلب خواهند بود.
• اکوکاردیوگرام. این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویر قلب و ساختمان آن استفاده می کند. پزشک با استفاده از یک مانیتور این تصاویر را مشاهده و بررسی می کند.
• سی تی اسکن (CT). این روش با استفاده از اشعه X می تواند تصاویر دقیق تری از قلب و پریکارد ایجاد نماید. این روش می تواند برای رد سایر علل درد حاد قفسه سینه مانند وجود لخته خون در شریان ریوی (آمبولی ریوی) یا پارگی آئورت (دیسکسیون آئورت) استفاده شود. CT همچنین می تواند برای بررسی افزایش ضخامت پریکارد که می تواند نشان دهنده وجود پریکاردیت فشارنده باشد، مورد استفاده قرار گیرد.
• MRI از قلب. این روش با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج صوتی تصاویر متقاطعی از قلب ایجاد می کند که می توانند ضخامت، التهاب یا سایر تغییرات پریکارد را نشان دهند.
روش های درمانی:
انتخاب روش درمانی به علت و شدت بیماری بستگی دارد. موارد خفیف پریکاردیت ممکن است بدون درمان بهتر شوند.
بستری شدن در بیمارستان
اگر پزشک تشخیص تامپوناد قلبی دهد ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید. تامپوناد یک عارضه خطرناک پریکاردیت است که منجر به تجمع مایعات در اطراف قلب می شود.
هنگامی که تامپوناد قلبی وجود دارد ممکن است شما نیاز به روشی به نام پریکاردیوسنتز داشته باشید. در برخی موارد شدید، پزشک ممکن است جراحی به منظور حذف پریکارد (پریکاردکتومی) را توصیه نماید:
• پریکاردیوسنتز. در این روش پزشک با استفاده از یک سوزن استریل یا کاتتر مایع اضافی را از حفره پریکارد تخلیه می کند. شما ممکن است یک بی حسی موضعی قبل از انجام این روش دریافت کنید. این روش به کمک اکوکاردیوگرام و سونوگرافی انجام می شود. این روش ممکن است در طی بستری بودن شما در بیمارستان هر چند روز یکبار انجام شود.
• پریکاردکتومی. اگر شما به پریکاردیت فشارنده مبتلا باشید ممکن است نیاز به جراحی جهت حذف کل پریکارد که سفت و سخت شده و پمپاژ قلب را با مشکل روبرو ساخته، داشته باشید.
درمان دارویی
داروهایی که معمولاً برای درمان التهاب و تورم مرتبط با پریکاردیت استفاده می شوند، عبارتند از:
• مسکن هایی که نیاز به تجویز نسخه ندارند. در اکثر اوقات درد مرتبط با پریکاردیت به خوبی به مسکن هایی مانند آسپرین یا ایبوپروفن پاسخ می دهد.
این داروها به کاهش التهاب و درد کمک می کنند. علائم طی یک روز بهبود می یابند. برای اکثر افراد دریافت این داروها تنها درمانی است که نیاز دارند. مسکن های قوی تر ممکن است با تجویز پزشک مورد استفاده قرار گیرند.
• کلشی سین. این دارو که سبب کاهش التهاب بدن می شود، ممکن است برای درمان پریکاردیت حاد یا درمان علائم عود بیماری استفاده شوند. کلشی سین می تواند طول مدت علائم پریکاردیت و خطر عود بیماری را کاهش دهد. بااین حال، استفاده از این دارو برای افراد مبتلا به بیماری های کبدی یا کلیوی و افرادی که برخی داروها را دریافت می کنند، ایمن نیست. پزشک قبل از تجویز کلشی سین به دقت تاریخچه پزشکی شما را بررسی خواهد کرد.
• کورتیکواستروئیدها. اگر شما به مسکن ها یا کلشی سین پاسخ ندهید یا به علائم عودکننده پریکاردیت مبتلا باشید، پزشک ممکن است برای شما داروهای استروئیدی مانند پردنیزون تجویز نماید.
دوره حاد پریکاردیت به طور معمول چند هفته طول می کشد. برخی افراد مبتلا به پریکاردیت ظرف چندین ماه به علائم عود کننده بیماری مبتلا می شوند. اگر عفونت باکتریایی علت زمینه ای پریکاردیت باشند، آنتی بیوتیک برای شما تجویز می شود.
اصلاح شیوه زندگی
برای بیشتر موارد خفیف پریکاردیت استراحت و داروهای ضد درد بدون نسخه ممکن است تنها درمان مورد نیاز باشند. در زمان بهبود یافتن، از انجام فعالیت های فیزیکی سخت خودداری نمایید. فعالیت بدنی سخت می تواند سبب شروع علائم پریکاردیت شود. از پزشک خود در مورد زمان شروع فعالیت بدنی سوال کنید.