سینوزیت حادAcute sinusitis

  • تعریف بیماری

    سینوزیت حاد (رینوسینوزیت حاد) باعث می شود حفره های اطراف مسیر بینی شما (سینوس ها) ملتهب و متورم شود؛ که باعث  ایجاد اختلال در حرکت مایع در بینی شده و باعث می شود موکوس (مایع مخاطی) به سمت بالا حرکت کند. در سینوزیت حاد، ممکن است نفس کشیدن از طریق بینی دشوار باشد. در ناحیه اطراف چشم ها و صورتتان احساس ورم کرده و ممکن است احساس درد صورت یا سردرد داشته باشید.

    در اغلب موارد سینوزیت حاد در اثر سرماخوردگی ایجاد می شود. سایر عوامل محرک شامل آلرژی ها، عفونت های ویروسی و باکتریایی می باشد. درمان سینوزیت حاد با توجه به علت ایجادکننده آن انجام می گیرد. در بیشتر بیماران، نیاز به درمان های خانگی وجود دارد. در هر حال سینوزیتی که درمان نشده و ادامه پیدا کند، می تواند منجر به عفونت شدید و سایر عوارض گردد. سینوزیتی که بیشتر از 8 هفته طول بکشد یا مجدداً عود کند سینوزیت مزمن نامیده می شود.  
     

    نشانه ها

    علایم سینوزیت حاد اغلب شامل موارد زیر می باشد:

    • تخلیه ترشحات غلیظ، زرد یا سبزرنگ از بینی یا عبور آن از پشت گلو به سمت پایین
    • گرفتگی بینی یا احتقان که باعث دشواری در نفس کشیدن از طریق بینی می شود
    • درد، خشکی، تورم و فشار در اطراف چشم ها، گونه ها، بینی یا پیشانی
    • کاهش حس بویایی و چشایی
    • سرفه که ممکن است در شب تشدید شود

     

    سایر علایم و نشانه ها شامل موارد زیر است:

    • چشم درد
    • سردرد
    • درد در فک بالایی و دندان ها
    • بوی بد دهان (هالیتوزیس)
    • خستگی
    • تب

     

    علل

    در سینوزیت غشای مخاطی بینی، سینوس ها و گلویتان( مجرای تنفسی فوقانی) ملتهب می شود. تورم، مجرای سینوس را مسدود می کند و مانع حرکت طبیعی مخاط می شود که این امر موجب بروز درد صورت و سایر علایم سینوزیت می شود.

    سینوس های مسدود شده محیط مرطوبی را ایجاد می کنند که آنها را مستعد ایجاد عفونت می کند. سینوس هایی که عفونی شده اند و جریان موکوس در آنها وجود ندارد، پر از چرک می شوند که باعث بروز علایم و نشانه هایی مانند ترشحات غلیظ و زرد و سبز رنگ از بینی یا سایر علایم عفونت می شود.

     

    سینوزیت حاد می تواند در اثر عوامل زیر ایجاد شود:

    • عفونت ویروسی: اغلب موارد سینوزیت حاد در اثر سرماخوردگی ایجاد می شوند.

     

    • عفونت باکتریایی: زمانی که عفونت مجرای تنفسی فوقانی بیش از 7 تا 10 روز طول بکشد، احتمال اینکه این سینوزیت در اثر  عفونت باکتریایی ایجاد شده باشد بیشتر است تا اینکه در اثر عفونت ویروسی باشد.

     

    • عفونت قارچی: اگر اختلالات سینوسی یا سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید، خطر بروز عفونت قارچی در شما افزایش می یابد.

     

    مواردی وجود دارد که می توانند خطر ابتلای شما به سینوزیت ناشی از عفونت سینوسی یا سینوزیت با علل دیگر را افزایش دهد. این موارد عبارتند از:

    • آلرژی هایی مانند تب یونجه: التهابی که در اثر آلرژی ایجاد می شود، می تواند باعث انسداد سینوس ها شود.

     

    • پولیپ ها یا تومورهای بینی: این زائده های بافتی ممکن است راه بینی یا سینوس ها را مسدود کند.

     

    • انحراف سپتوم بینی: سپتوم (دیواره بین دو حفره بینی) منحرف ممکن است مسیر سینوس را محدود کرده یا مسدود کند.

     

    • عفونت دندان ها: موارد اندکی از سینوزیت در اثر عفونت دندان ایجاد می شود.

     

    • سایر مشکلات پزشکی: عوارض بیماری سیستیک فیبروزیس، بیماری ریفلاکس یا اختلالات سیستم ایمنی ممکن است باعث انسداد سینوس ها یا افزایش احتمال عفونت گردد.

  • عوامل خطر

    اگر با مشکلات زیر مواجه هستید، خطر ابتلای شما  به سینوزیت می تواند بیشتر باشد:

    • تب یونجه یا سایر وضعیت های آلرژیک که روی سینوس های شما اثر می کند
    • اختلالات مسیر بینی مانند انحراف سپتوم، پولیپ یا تومور بینی
    • مشکلات پزشکی مانند سیستیک فیبروزیس، بیماری ریفلاکس یا اختلال سیستم ایمنی مانند کمبود ایمونوگلوبولین یا آنتی بادی

    عوارض

    عوارض سینوزیت حاد عبارت است از:

    • عود کردن بیماری آسم: سینوزیت حاد می تواند باعث شروع حمله آسم شود.
    • سینوزیت مزمن: سینوزیت حاد می تواند عامل یک مشکل طولانی مدت به نام سینوزیت مزمن باشد. سینوزیت مزمن، سینوزیتی است که بیش از 8 هفته طول بکشد.
    • مننژیت: این عارضه زمانی ایجاد می شود که عفونت به پوشش مغز گسترش پیدا کند.
    • عفونت گوش: سینوزیت حاد ممکن است با عفونت گوش رخ دهد.

    زمان مراجعه به پزشک

    اگر علایم خفیف سینوزیت را داشته باشید خودتان می توانید آن را درمان کنید. اما اگر هرکدام از علایم زیر بروز کرد، لازم است به پزشک مراجعه کنید:

    • علایمی که در عرض چند روز بهبود نمی یابد یا علایمی که شدیدتر می شود
    •  تب مداوم
    • سابقه سینوزیت مزمن یا عودکننده

  • روش های تشخیصی

    روش های تشخیصی:

    پزشکتان ممکن است از روش های مختلفی برای غربالگری سینوزیت حاد در شما استفاده کند، از قبیل :
     

    • معاینه جسمی: پزشک برای یافتن علت علایم شما، بینی یا گلویتان را لمس می کند. همچنین ممکن است از ابزاری برای باز نگه داشتن بینی تان استفاده کند و از داروهایی استفاده کند تا عروق خونی مسیر بینی منقبض شود. این کار باعث می شود دیدن مسیر بینی راحت تر باشد. سپس پزشک با استفاده از یک نور مسیر بینی شما را روشن می کند تا التهاب یا مایعات داخل بینیتان را مشاهده کند. به علاوه این معاینه ی چشمی به پزشک کمک می کند تا ایجاد سینوزیت در اثر شرایط فیزیکی مانند پولیپ بینی یا سایر اختلالات را بررسی کند.

     

    • اندوسکوپی بینی:  یک لوله باریک قابل انعطاف (اندوسکوپ) وارد بینی شما می شود که به پزشک این امکان را می دهد داخل سینوس های شما را معاینه ی چشمی کند.

     

    • بررسی های تصویربرداری: عکس های گرفته شده با استفاده از توموگرافی کامپیوتری (CT) و یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) می تواند جزئیات سینوس ها و فضای بینی شما را نشان دهد. با اینکه بررسی های تصویربرداری برای سینوزیت حاد بدون عارضه توصیه نمی شود، می تواند به شناسایی اختلالات یا عوارض احتمالی کمک کند.

     

    • کشت بافتی از بینی و سینوس: انجام تست های آزمایشگاهی معمولاً برای تشخیص سینوزیت حاد ضرورتی ندارد؛ اما با این حال در مواردی که علایم بیماری به درمان پاسخ نمی دهد یا علایم پیشرونده هستند، کشت بافتی ممکن است به تعیین دقیق علت بیماری مانند شناسایی علل باکتریایی کمک کند.

     

    • تست آلرژی: اگر تشخیص پزشک این باشد که علایم بیماری در اثر آلرژی بوجود آمده است، ممکن است یک تست آلرژی پوستی پیشنهاد شود. تست آلرژی پوستی سریع و مطمئن بوده و می تواند به تعیین دقیق آلرژنی که باعث احتقان بینی شده است کمک کند.

     

    درمان دارویی

    اغلب موارد سینوزیت حاد به درمان نیاز ندارند زیرا در اثر ویروس سرماخوردگی ایجاد شده اند. معمولاً استفاده از روش های مراقبت ار خود، تنها درمان مورد نیاز برای افزایش سرعت بهبودی و کاهش علایم است.
     

    درمان به منظور کاهش علایم
    پزشک شما ممکن است درمان هایی را برای کاهش علایم سینوزیت توصیه کند که شامل موارد زیر می باشد:

    • اسپری بینی سالین: باید این اسپری را چند بار در روز داخل بینی خود اسپری کنید تا مسیر بینی را شستشو دهد.

     

    • کورتیکواستروئیدهای بینی: این اسپری های بینی به پیشگیری و درمان التهاب کمک می کند. برخی از این اسپری ها شامل فلوتیکازون (فلوناز) (fluticason)، مومتازون (نازونکس) (mometasone)، بودزوناید (رینوکورت آکوا) (budesonide)، تریامسینولون (نازاکورت آ کیو) ( triamcinolone) و بکلومتازون (بکوناز آ کیو) (beclomethasone) می باشند.

     

    • داروهای ضد احتقان: این داروها را می توان بدون نسخه تهیه کرد (OTC) و به شکل های مایع، قرص و اسپری بینی تجویز می شوند. این داروها شامل سودافد (Sudafed)، آکتی فد (Actifed) و دریکسورال (Drixoral) می باشند. اسپری های بینی شامل اکسی متازولین (آفرین و غیره) می باشند. در اغلب موارد این داروها فقط باید به مدت چند روز مصرف شوند. در غیر اینصورت خود این داروها می توانند باعث بازگشت احتقان شدیدتر (احتقان برگشتی) گردند.

     

    • مسکن های OTC: از این مسکن ها می توان به آسپرین، استامینوفن (تایلنول و غیره) یا ایبوپروفن (آدویل، موترین آی بی و غیره) اشاره کرد. آسپرین می تواند باعث سندرم ری (Reye's syndrome) شود. بنابراین در استفاده از آن برای کودکان ونوجوانان باید احتیاط کرد. با وجود این که مصرف آسپرین در کودکان بالای 2 سال تأیید شده است، کودکان و نوجوانانی که به آبله مرغان یا علایم شبیه آنفلوانزا مبتلا شده اند هرگز نباید آسپرین مصرف کنند. اگر در این باره نگران هستید با پزشک خود مشورت کنید.

     

    آنتی بیوتیک ها
    برای درمان سینوزیت حاد معمولاً نیازی به استفاده از آنتی بیوتیک ها نیست:

    • آنتی بیوتیک ها به درمان سینوزیت حاد ناشی از عفونت های ویروسی یا قارچی کمک نمی کنند.
    • اغلب موارد سینوزیت های باکتریایی، بدون استفاده از آنتی بیوتیک بهبود می یابند.
    • به طور معمول تنها در شرایطی که عفونت ایجاد شده شدید، عودکننده یا مداوم باشد درمان آنتی بیوتیکی لازم است.

     

    آنتی بیوتیک هایی که برای درمان سینوزیت های ناشی از عفونت های باکتریایی استفاده می شوند شامل آموکسی سیلین (آموکسیل و غیره)، دوکسی سیکلین (دوریکس، منودوکس و غیره) یا داروی ترکیبی تری متوپریم سولفامتوکسازول (باکتریم، سپترا و غیره) می باشند. در مواردی که عفونت باکتریایی رفع نشود یا سینوزیت عود کند، پزشک ممکن است از آنتی بیوتیک های مختلف استفاده کند.

    اگر پزشک شما آنتی بیوتیک تجویز کند، مصرف دارو در یک دوره ی زمانی کامل ضروری است. یعنی معمولاً شما به مدت 10 تا 14 روز، نیاز به مصرف دارو دارید؛ حتی اگر علایمتان بهتر شد. اگر مصرف این داروها را زودتر از زمان تعیین شده قطع کنید، علایم شما ممکن است دوباره عود کند.

     

    داروهای ضد قارچ
    سینوزیت حاد به ندرت در اثر عفونت قارچی بوجود می آید که از طریق داروهای ضد قارچ قابل درمان است. دوز داروها و نیز دوره ی زمانی مصرف آنها بستگی به شدت عفونت بیمار و سرعت بهبود علایم دارد.
     

    ایمونوتراپی
    اگر آلرژی، علت بروز سینوزیت باشد، ایمونوتراپی که باعث کاهش واکنش بدن در برابر آلرژن های خاص می شود می تواند به درمان علایم شما کمک کند.

     

     

  • اصلاح شیوه زندگی

    مراحل زیر می تواند به کاهش علایم سینوزیت در شما کمک کند:

    • زیاد استراحت کنید: این مورد به مقابله ی بدن شما با عفونت و تسریع بهبودیتان کمک می کند.

     

    • مقدار زیادی مایعات بنوشید: باید مایعاتی مانند آب یا آبمیوه را به مقدار زیاد مصرف کنید. این باعث می شود ترشحات موکوس رقیق تر شده و تخلیه ترشحات بهتر انجام گیرد. از مایعاتی که حاوی کافئین یا الکل هستند پرهیز کنید زیرا این مایعات می توانند بدن شما را دچار کمبود آب کنند. همچنین نوشیدن الکل می تواند تورم پوشش سینوس ها و بینی را تشدید کند.

     

    • حفره سینوس بینی خود را مرطوب کنید: یک حوله روی سر خود بکشید و در بخار حاصل از یک ظرف آب جوش نفس بکشید.  سعی کنید صورت خود را در تماس مستقیم با بخار قرار دهید یا یک دوش با آب گرم بگیرید و در هوای گرم و مرطوب نفس بکشید. این به کاهش درد و تخلیه موکوس کمک می کند.

     

    • پارچه گرم روی صورت خود بگذارید: حوله گرم و مرطوب اطراف چشم، گونه و بینی خود بگذارید تا درد صورتتان کمتر شود.

     

    • مسیر بینی خود را شستشو دهید:  می توانید از بطری مخصوصی که برای این کار طراحی شده است (Sinus Rinse و غیره) استفاده کنید. این روش درمان در منزل، که شستشوی بینی (nasal lavage) نامیده می شود، می تواند به پاکسازی سینوس ها کمک کند. اگر بخواهید خودتان محلول شستشوی بینی را تهییه کنید، از آب تمیز (تصفیه شده، استریل که قبلاً جوشانده و سرد شده است یا آب فیلتر شده از طریق دستگاه تصفیه با منافذ 1 میکرون یا ریزتر) برای تهیه محلول استفاده کنید و نیز وسیله ای که با آن عمل شستشوی بینی را انجام می دهید، بعد از هر بار استفاده با آب تمیز بشویید و بگذارید در هوای آزاد خشک شود.

     

    • در زمان استراحت سر خود را در ارتفاع بالاتری از بدن قرار دهید: این کار باعث تخلیه سینوس ها و کاهش احتقان می شود.

    درمان جایگزین

    درمان های جایگزین:

    برای درمان علایم سینوزیت حاد، هیچ طب جایگزینی به طور قطعی تأیید نشده است، اما محصولاتی که حاوی ترکیبات خاص گیاهی هستند ممکن است علایم بیماری را بهبود ببخشد. این درمان های ترکیبی، با نام هایی مانند سینوپرت (Sinupret) و سینوگوارد (SinuGuard) (محتوی مخلوطی از گل پامچال، ریشه جنتیانا، گل شاه پسند و ترشک) به فروش می رسند. عوارض جانبی احتمالی شامل مشکلات معده، اسهال و واکنش حساسیت پوستی می باشد.

    پیشگیری

    برای پیشگیری از سینوزیت حاد موارد زیر را رعایت کنید:

    • جلوگیری از عفونت های مجرای تنفسی فوقانی: ارتباط خود را با افرادی که سرما خورده اند، کم کنید. مرتب دستان خود را به ویژه قبل از وعده های غذایی با آب و صابون بشویید.

     

    • با دقت آلرژی خود را کنترل کنید: با پزشک خود همکاری کنید تا علایم شما تحت کنترل قرار گیرد.

     

    • از دود سیگار و آلوده کننده های هوا اجتناب گنید : دود سیگار و سایر آلوده کننده ها می تواند ریه ها و مسیر بینی شما را تحریک پذیر و ملتهب کند.

     

    • از دستگاه بخور استفاده کنید: اگر هوای منزل شما خشک است، افزودن رطوبت به هوا می تواند به پیشگیری از سینوزیت کمک کند. از اینکه دستگاه بخور تمیز بوده و عاری از کپک می باشد، اطمینان حاصل کنید.