سنگ کیسه صفراGallstones

عوامل خطر

عواملی که ممکن است خطر سنگ های صفراوی را در شما افزایش دهند شامل:
•    جنسیت مونث
•    سن بالای 60 سال
•    نژاد هندی آمریکایی
•    نژاد مکزیکی آمریکایی
•    چاقی یا اضافه وزن
•    بارداری
•    رژیم پرچرب
•    رژیم پر کلسترول
•    رژیم کم فیبر
•    داشتن سابقه خانوادگی سنگ کیسه صفرا
•    ابتلاء به دیابت
•    کاهش وزن خیلی سریع
•    مصرف داروهای کاهنده کلسترول
•    مصرف داروهای حاوی استروژن مثل داروهای درمانی هورمونی
 

عوارض

عوارض سنگ کیسه صفرا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
•    التهاب کیسه صفرا. وقتی سنگ در قسمت گردنه کیسه صفرا قرار گیرد، میتواند باعث التهاب کیسه صفرا گردد (کوله سیستیت). کله سیستیت میتواند باعث درد شدید و تب گردد.

•    انسداد مجرای صفراوی. سنگ های صفراوی می توانند باعث انسداد مجراهای صفرا که صفرا از طریق آنها از کیسه صفرا یا کبد به روده کوچک جریان میابد، شوند. پی آمد آن می تواند زردی و عفونت مجرای صفرا (کلانژیت) باشد.

•    انسداد مجرای پانکراس. مجرای پانکراس لوله ای است که از پانکراس به مجرای اصلی صفرا متصل میشود. شیره پانکراس، که در هضم غذا استفاده میشود، در مجرای پانکراس جریان میابد. یک سنگ صفراوی میتواند این مجرا را ببندد، و منجر به التهاب پانکراس (پانکراتیت) گردد. پانکراتیت باعث درد شدید و دائم شکمی شده و معمولا منجر به بستری شدن در بیمارستان می گردد.

•    سرطان کیسه صفرا. افرادی که سابقه سنگ های صفراوی دارند در معرض خطر بالای ابتلاء به سرطان کیسه صفرا می باشند. اما سرطان کیسه صفرا بسیارنادر است. بنابراین با وجود اینکه خطر آن افزایش می یابد  هم چنان احتمال آن بسیار کم است.
 

زمان مراجعه به پزشک

اگر هر علامت یا نشانه نگران کننده ای داشتید به پزشک مراجعه کنید. اگر هریک از نشانه های عارضه جدی سنگ کیسه صفرا شامل موارد زیر در شما ظهور کرد، فوراً از خدمات پزشکی استفاده نمایید:
•    درد شکمی به شدتی که نتوانید آرام بنشینید
•     زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها
•    تب بالا با سرما (تب و لرز)
 

روش های تشخیصی

روش های تشخیصی:

آزمایشات و مراحلی که برای تشخیص سنگ های صفراوی به کار میروند عبارتند از:

•    تصویربرداری از کیسه صفرا. ممکن است دکتر آزمایش اولتراسوند (سونوگرافی) شکمی یا CT اسکن را برای تصویربرداری از کیسه صفرا پیشنهاد کند. این تصاویر برای پیدا کردن نشانه های سنگ های صفراوی آنالیز می شوند.

•    کنترل مجرای صفرا برای سنگ های صفراوی. در این آزمایش از رنگ های خاص برای نمایش مجراهای صفرا در تصویر استفاده میشود تا در صورت انسداد مجرا بوسیله سنگ، پزشک آن را تشخیص دهد. این آزمایش ها می تواند شامل اسکن HIDA (hepatobiliaryiminodiacetic acid) ،MRI (magnetic resonance imaging) و ERCP (endoscopic retrograde cholangiopancreatography) باشد. اگر سنگ های صفراوی با تست ERCP مشاهده شوند این امکان وجود دارد که حین انجام آزمایش برداشته شوند.

•    آزمایش خون برای تشخیص عوارض. آزمایش خون میتواند عفونت، زردی، پانکراتیت یا دیگر عوارض بوجود آمده بوسیله سنگ های صفراوی را مشخص کند.

روش های درمانی:

سنگ های صفراوی که هیچ نشانه و علائمی نداشته اند (مثل مواردی که بطور اتفاقی طی یک سی تی اسکن یا اولتراسوند برای بررسی مشکلاتی دیگر شناخته می شوند)  معمولاً به درمان نیازی ندارند.

ممکن است پزشکتان به شما توصیه کند که در مورد علائم سنگ های صفراوی مثل درد شدید در ناحیه بالای راست شکم هوشیار باشید. اگر علائم و نشانه های سنگ های صفراوی ظهور نماید آنگاه  میتوانید درمان را شروع کنید. اما سنگهای صفراوی که علائمی ندارند اغلب به درمان نیاز پیدا نمی کنند.

هنگامیکه سنگ های صفراوی مکرراً بوجود آیند ممکن است پزشکتان جراحی برداشت کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) را توصیه کند. هنگامیکه کیسه صفرا برداشته شود، صفرا بجای ذخیره شدن در کیسه صفرا، مستقیماً از کبد به روده کوچک جریان می یابد. شما برای زندگی به کیسه صفرا نیاز ندارید، و برداشت آن در توانایی گوارش غذا تاثیری نخواهد داشت، اما می تواند باعث اسهال شود.

درمان دارویی

داروهای خوراکی ممکن است در منحل کردن سنگ های صفراوی کمک کننده باشد. اما از بین بردن سنگ های صفراوی با این روش ممکن است ماه ها تا سال ها بطول انجامد. یک درمان تجربی تزریق مستقیم داروهای سنگ های صفراوی به کیسه صفرا است که ممکن است اثر سریع تری در از بین بردن آنها داشته باشد. آزمایشاتی برای مشخص کردن اثربخشی و ایمنی این فرآیند درحال اجرا هستند. داروهای سنگ های صفراوی معمولاً متداول نیستند و بیشتر برای افرادی که نمی توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند استفاده می شوند.

درمان جایگزین

درمان های جایگزین:

راه های پیشگیری از عوارض سنگ های صفراوی: اگر مبتلا به سنگ های صفراوی بدون علائم هستید، ممکن است در مورد بروز درد و دیگر علائم سنگ های صفراوی در آینده نگران گردید. به همین علت برخی از مردم به روشهای طب  جایگزین و تکمیلی در مراقبت سنگ های صفراوی گرایش میابند.

هیچ روش درمانی جایگزینی برای مراقبت یا از بین بردن سنگ های صفراوی اثبات نشده است. اگرچه برخی از درمان های جایگزین ممکن است درکاهش خطر عوارض این سنگ ها کمک کننده باشند.از پزشکتان در مورد اینکه کدام روش برای شما ایمن تر است سئوال کنید. این موارد عبارتند از:

•    پیروی از یک رژیم غذایی پرفیبر حاوی چربی های سالم: یک رژیم غذایی سرشار از میوه وسبزیجات را رعایت فرمایید. غذاهای پرفیبر میتواند در پیشگیری از تشکیل سنگ های دیگر کمک کننده باشند. هم چنین چربی های سالم غیراشباع در رژیم نیز اثرگذارند.غذاهایی که شامل چربی های غیراشباع هستند شامل ماهی و مغزها می باشند.

•    مصرف مکمل ویتامینی: افرادی که مقدار کافی ویتامین C، ویتامین E و کلسیم دریافت نمی کنند در معرض خطر سنگ های صفراوی هستند. شواهد کافی مبنی بر اینکه مکمل حاوی این ویتامین ها میتواند از سنگ های صفراوی پیشگیری کند وجود ندارند. در مورد فواید و خطرات مکمل های ویتامینی از پزشکتان سوال کنید. مطمئن ترین و ایمن ترین روش برای دریافت ویتامین ها، مصرف غذاهای حاوی آن ویتامین ها است.
 

پیشگیری

شما می توانید خطر سنگ های صفراوی را کاهش دهید، اگر:
•    زمان صرف وعده های غذایی را از دست ندهید: سعی کنید که همه روزه  زمان همیشگی صرف وعده های غذایی خود را حفظ کنید و نظم غذایی خود را از دست ندهید. از دست دادن نظم وعده های غذایی و گرسنگی می تواند خطرابتلاء به سنگ های صفراوی را افزایش دهد.

•    در اکثر روزهای هفته به ورزش و فعالیت بدنی بپردازید. غیرفعال بودن خطر سنگ های صفراوی را افزایش میدهد، بنابراین فعالیت بدنی منظم را در برنامه روزانه خود بگنجانید. اگر تا به حال فعالیت بدنی نداشته اید، از میزان کم شروع کنید و آن را به میزان 30 دقیقه فعالیت بدنی در روز در بیشتر روزهای هفته برسانید.

•    وزنتان را به آرامی کاهش دهید. اگر به کاهش وزن نیاز دارید، این روند را به آرامی طی کنید. کاهش وزن سریع خطر سنگ های صفراوی را افزایش میدهد. هدفتان را کاهش وزن حدود 0.5تا 1 کیلوگرم (1-2 پوند) در هفته قرار دهید.

•    وزنتان را در محدوده ای سالم و متناسب نگه دارید. اضافه وزن و چاقی خطر سنگ های صفراوی را افزایش میدهد. با کاهش دریافت کالری و افزایش فعالیت بدنی به وزن سالم برسید. هنگامی که به وزن سلامت خود رسیدید با ادامه رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی کافی آن را حفظ کنید.