خشکی دهانDry mouth
تعریف بیماری
خشکی دهان شرایطی است که در آن دهان به صورت غیرمعمول خشک می شود. خشکی دهان یک مشکل شایع است که می تواند آزاردهنده باشد. دهان خشک می تواند لذت خوردن غذا را از بین ببرد و برای سلامتی دندان ها مضر باشد. نام پزشکی خشکی دهان گزروستومی است.
نتیجه کاهش یا نبود بزاق، خشکی دهان است که سبب مشکلاتی می گردد زیرا که بزاق با کاهش رشد باکتریایی و شستن تکه های غذا به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند.
همچنین بزاق توانایی چشیدن غذا و تسهیل بلع را بر عهده دارد. به علاوه آنزیم های موجود در بزاق به هضم کمک می کنند.
با اینکه روش درمان خشکی دهان به دلیل آن بستگی دارد اما این شرایط اغلب به دلیل مصرف دارو رخ می دهد و با تنظیم دوز دارو یا تجویز داروی جایگزین بهبود خواهد یافت.
نشانه ها
تولید ناکافی بزاق می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- خشکی دهان
- چسبنده و غلیظ شدن بزاق
- ترک خوردن لب ها
- سوزش پوست اطراف دهان
- بوی بد دهان
- سختی در صحبت کردن و بلعیدن
- سوزش گلو
- اختلال در حس چشایی
- عفونت قارچی دردهان
- افزایش پلاک و پوسیدگی دندان و بیماری های لثه
علل
خشکی دهان دلایل مختلفی دارد از جمله:
داروها
داروهای مختلف می توانند موجب خشکی دهان شوند. از بین آنها گروه هایی که با احتمال بیشتر این مشکل را به وجود می آورند شامل داروهایی هستند که برای درمان افسردگی و اضطراب، فشارخون بالا، بی اختیاری ادرار و بیماری پارکینسون استفاده می شوند. همچنین آنتی هیستامین ها، ضد احتقان ها، ضد اسهال و شل کننده های عضلات نیز جز این داروها محسوب می شوند.
بالا رفتن سن
بالا رفتن سن به خودی خود از عوامل خطر خشکی دهان محسوب نمی شود اما احتمال استفاده افراد مسن از داروهایی که سبب خشکی دهان می شوند و همچنین ابتلا آنها به بیماری های مسبب خشکی دهان بیشتر است.
درمان سرطان
شیمی درمانی می تواند طبیعت بزاق و میزان تولید آن را تغییر دهد. پرتودرمانی در ناحیه گردن و سر هم می توان به غدد بزاقی آسیب برساند و سبب کاهش تولید بزاق شود.
آسیب اعصاب
هرگونه صدمه یا جراحی که به اعصاب ناحیه سر و گردن آسیب برساند می تواند سبب گزروستومی شود.
سایر علل
خشکی دهان می تواند در نتیجه بیماری ها یا درمان های آنها باشد مانند بیماری خودایمنی سندرون شوگرن، دیابت، پارکینسون، ایدز، استرس و افسردگی. سکته، آلزایمر هم با وجود عمل طبیعی غدد بزاقی می توانند سبب خشکی دهان شوند.
خروپف و تنفس با دهان باز هم موجب این مشکل خواهند شد.
مصرف تنباکو
کشیدن سیگار و جویدن تنباکو هم سبب شدیدتر شدن علائم خشکی دهان می شوند.
زمان مراجعه به پزشک
چنانچه متوجه علائم دائمی خشکی دهان شدید، وقت ملاقاتی با پزشک خانواده یا دندانپزشک تنظیم نمایید.
روش های تشخیصی
روش های تشخیصی:
پزشک یا دندانپزشک برای تشخیص خشکی دهان، دهان شما را معاینه کرده و سابقه دارویی شما را می گیرد. گاهی اوقات آزمایش خون، اسکن تصویری یا تستی که میزان بزاق را اندازه گیری و وضعیت غده های بزاقی را بررسی می کند نیز استفاده می شود.
درمان دارویی
اگر پزشک اعتقاد داشته باشد که دلیل مشکل شما، داروهای مصرفی تان هستند، دوز آنها را تنظیم کرده یا آنها را با داروی دیگری جایگزین می کند. همچنین ممکن است پزشک pilocarpine یا cevimeline برای تحریک تولید بزاق تجویز کند.
در موارد شدید دندانپزشک پوششی که با فلوراید پرشده برای شما تجویز می کند که در طول شب از آن استفاده کنید.
اصلاح شیوه زندگی
زمانی که دلیل مشکل شما قابل تشخیص با قابل حل نباشد، توصیه های زیر می تواند به بهبود علائم شما و حفظ سلامت دندان هایتان کمک کند:
- آدامس بدون قند بجوید.
- مصرف کافئین را محدود کنید. کافئین می تواند دهان شما را خشک تر کند.
- از مصرف شکر، غذاهای اسیدی و آبنبات بپرهیزید زیرا که خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهند.
- از خمیردندان فلوراید دار استفاده کنید.
- قبل از خواب از دهانشویه یا ژل فلورایددار استفاده نمایید.
- از دهانشویه بدون الکل استفاده کنید زیرا که الکل دهان را خشک می کند.
- از مصرف تنباکو بپرهیزید.
- از داروهای بدون نسخه که حاوی کربوکسی متیل سلولز یا هیدروکسی اتیل سلولز هستند و بزاق مصنوعی محسوب می شوند مثل botene oral balance استفاده نمایید.
- از مصرف آنتی هیستامین ها و داروهای ضد احتقان بدون نسخه خودداری نمایید. زیرا سبب شدیدتر شدن علائمتان می گردند.
- از طریق بینی نفس بکشید.
- در طول شب هوای اتاق را مرطوب نگه دارید.
درمان جایگزین
درمان های جایگزین:
مطالعات نشان داده اند که طب سوزنی می تواند در افراد دچار خشکی دهان کمک کننده باشد خصوصاً خشکی دهان ناشی از اشعه درمانی. در این شیوه از سوزن های نازک در قسمت های مختلف بدن بسته به ناحیه ای که شما دچار مشکل هستید استفاده می شود. اما هنوز به مطالعات بیشتر در این زمینه نیاز است.