آنوریسم آئورت شکمیAbdominal Aortic Aneurysm

عوامل خطر

سیگار کشیدن قوی ترین عامل خطر برای آنوریسم آئورت شکمی است. مصرف سیگار می تواند دیواره‌ی عروق آئورت را ضعیف کند که نه تنها ریسک ایجاد آنوریسم آئورت شکمی را افزایش می دهد بلکه میتواند خطر پارگی آن را نیز به دنبال داشته باشد. هرچه بیشتر و برای مدت طولانی تری سیگار بکشید، شانس بیشتری برای ایجاد آنوریسم آئورت شکمی را خواهید داشت.
سن: این آنوریسم‌ها اغلب در افرادی با سن 65 سال یا سنین بالاتر آن رخ می دهند.
جنسیت: جنسیت در این بیماری تاثیرگذار است. مردان بیشتر از زنان در معرض خطر ایجاد آنوریسم آئورت شکمی هستند.
سفیدپوست بودن: افرادی که دارای رنگ پوست سفید هستند بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به آنوریسم آئورت شکمی هستند.
سابقه‌ی فامیلی: داشتن سابقه‌ی فامیلی آنوریسم آئورت شکمی می تواند ریسک ابتلا به این بیماری را در افراد افزایش دهد.
دیگر آنوریسم‌ها: دارا بودن یک آنوریسم در یک رگ بزرگ دیگر، برای مثال شریان پشت زانو یا آئورت قفسه ی سینه می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد

عوارض

• پارگی در یک یا بیشتر ازیک لایه از لایه های دیواره ی آئورت (پارگی آئورتی) یا پارگی آنوریسم از اصلی ترین عوارض این بیماری هستند. یک پارگی می تواند منجر به خون ریزی شدید داخلی شود که تهدید کننده‌ی حیات فرد خواهد بود.
  به طور کلی هرچه آنوریسم بزرگتر باشد و هرچه سریعتر رشد کند، خطر پارگی آن جدی‌تر و بیشتر خواهد بود.
  علائم و نشانه هایی که خبر از پاره شدن آئورت می دهند شامل :
  درد ناگهانی ، شدید و مداوم در ناحیه ی پشت که میتواند به عنوان یک حس شکافنده توصیف شود.
  فشار خون پاین، داشتن نبض سریع می باشد.
  آنوریسم آئورت همچنین می تواند فرد را در معرض خطر لخته‌ی خون در آن ناحیه قرار دهد.
  اگر لخته ی خون از دیواره ی داخلی آنوریسم شل شود و در نهایت جدا شود ، رگ حونی دیگری را در جایی دیگر از بدن مسدود می کند که می تواند منجر به درد یا بسته شدن جریان خون به پاها، انگشتان، کلیه یا ارگان‌های شکمی شود.

آمادگی ویزیت پزشک

هنگامی که برای ملاقات پزشک خود اماده می شوید حتماً در رابطه با مواردی که لازم است پیش از آن رعایت کنید اطلاعات بگیرید مانند محدود کرد رژیم غذایی خود. برای مثال قبل از انجام سونوگرافی یا اکوکاردیوگرافی نیاز است که شما ناشتا باشید.
تهیه لیستی از:
علائم خود: شامل هر نشانه ای که به آنوریسم آئورت شکمی غیر مرتبط به نظر بیاید.
اطلاعات فردی کلیدی و مهم: شامل تاریخچه ی خانوادگی بیماری قلبی یا آنوریسم‌های مختلف.
تمام داروهای مصرفی: ویتامین ها یا دیگر مکمل‌های ممصرفی به همراه دوز آن‌ها.

پرسش هایی که لازم است از پزشکتان بپرسید:
جهت آنوریسم آئورت شکمی سوالاتی که باید از پزشکتان بپرید شامل موارد زیر می شوند:
بیشترین احتمالی که باعث بروز علائم شما شده چیست؟
چه تست هایی را لازم است که انجام دهید؟
چه درمان هایی وجود دارند و کدام یک از آن ها بهترین درمان برای شما خواهد بود؟
آیا به پایش مداوم نیاز دارید؟ اگر بله با چه فواصلی؟
در صورت وجود دیگر شرایط و بیماری‌های همراه چطور میتوانید همه‌ی آن ها را با هم تحت کنترل داشته باشید؟
آیا بروشو‌ها یا دیگر اطلاعاتی به صورت پرینت شده وجود دارند که شما بتوانید داشته باشید؟ چه وب سایت‌هایی پیشنهاد می شود ؟
چه انتظاری از پزش معالجتان داشته باشید؟
پزشک شما احتما دارد که سوالاتی را پیرامون موارد زیر از شما بپرسد:
آیا علائم شما گاهاً ظاهر می شوند یا همیشه وجود دارند؟
شدت علائم شما چقدر است؟
آیا موردی هست که علائم شما را بهتر کند؟
آیا موردی وجود دارد که علائم شما را بدتر کند؟
آیا تا کنون استعمال سیگار داشته اید؟

زمان مراجعه به پزشک

هر زمان که دردی را حس کردید، خصوصاً دردی ناگهانی و شدید، سریعاً به دنبال درمان فوری باشید.

روش های تشخیصی

آنوریسم آئورت شکمی اغلب در طول معاینه برای سایر دلایل یا در طول آزمایشات روتین پزشکی مشخص می شوند مانند سونوگرافی از شکم.
جهت تشخیص این بیماری ، پزشکان سابقه ی پزشکی و خانوادگی شما را بررسی خواهند کرد و یک معاینه‌ی فیزیکی انجام خواهند داد.
در صورتی که پزشکان به وجود آنوریسم آئورت شکمی مشکوک شوند، برای تایید آن یک سری تست‌های تخصصی انجام خواهند شد که عبارتند از:
سونوگرافی شکم: این تست غالباً جهت تشخیص آنوریسم آئورت شکمی انجام می‌شود. به این صورت که بیمار بر روی تخت دراز می‌کشد و تکنسین عمل سونوگرافی را در اطراف شکم انجام می‌دهد. سونوگرافی از امواج صوت جهت ارسال تصاویر به صفحه‌ی کامپیوتر استفاده می کند.
سی تی اسکن: این آزمون بدون درد می تواند تصاویر واضحی از آئورت شما را برای پزشکتان فراهم کند، همچنین می تواند اندازه و شکل آنوریسم را نیز تشخیص دهد.
در طول تست سی تی اسکن، بیمار بر روی تختی درون یک ماشین که به شکل یک دونات توصیف شده است دراز می کشد که در این تست برای تولید تصاویر متقاطع از بدن از امواج ایکس استفاده می شود.
ممکن است تزریق ماده ی حاجب به عروق خونی نیز صورت بگیرد تا شریان ها در تصویر حاصل از سی تی اسکن واضح تر به نظر برسند. (آنژیوگرافی سی تی).
MRI: در این تست ، بیمار بر روی یک تخت متحرک که به داخل یک ماشین حرکت می کند دراز می کشد. در تست MRI، از یک میدان مغناطیسی و انرژی امواج رادیویی استفاده می شود تا تصاویری از بدن ثبت شوند و ممکن است جهت واضح تر شدن نتایج، ماده ی حاجب به عروق بیمار تزریق شود.
غربال گری برای آنوریسم آئورت شکمی: استعمال سیگار و جنسیت به طور قابل توجهی خطر آنوریسم آئورت شکمی را افزایش می‌دهد ، به طوری که در مردان احتمال بروز این بیماری بیشتر است.
توصیه های غربال گری برای این بیماری متفاوت می باشد اما به طور کلی شامل موارد زیر می شود:
مردان 65 تا 75 ساله ای که تا کنون استعمال سیگار داشته اند باید یک بار مورد غربال گری با استفاده از سونو گرافی از شکم قرار بگیرند.
برای مردان 65 تا 75 ساله‌ای که تا به حال مصرف سیگار نداشته اند ؛ پزشک برپایه ی فاکتو‌های خطر موجود از قبیل پیشینه ی خانوادگی وجود آنوریسم، در رابطه با نیاز به سونوگرافی تصمیم خواهد گرفت.
شواهدی مبنی بر اینکه مشخص شود غربالگری برای زنانی با  رده‌ی سنی 65 تا 75 سال که تا کنون استعمال سیگار داشته اند  یا دارای پیشینه ی خانوادگی آنوریسم آئورت شکمی هستند  میتواند مفید باشد وجود ندارد.
بهتر است از پزشک بپرسید که آیا با توجه به فاکتورهای خطرتان احتیاج به غربال گری از طریق سونو گرافی دارید یا خیر. زنانی که تا کنون استعمال سیگار نداشته اند به طور کلی نیازی به غربال گری برای این بیماری ندارند.
درمان:
هدف درمان - جراحی یا پایش پزشکی - این است که از پارگی انوریسم جلوگیری شود. این که بیمار چه درمانی داشته باشد به اندازه ی آنوریسم آئورت و همچنین سرعت رشد آن بستگی دارد.
پایش پزشکی: اگر آنوریسم آئورت شکمی کوچک باشد و بیمار علائمی نداشته باشد پزشک ممکن است این روش را پیشنهاد دهد. در این صورت جهت اطمینان از وضعیت آنوریسم خود، بزرگ شدن آن و همینطور درمان و کنترل دیگر موارد پزشکی از جمله فشارخون که می تواند آنوریسم را وخیم تر کند ،ملاقاتهای پزشکی منظمی را خواهد داشت.
این احتمال وجود دارد که جهت اطمینان از اندازه ی آنوریسم به انجام تصویربرداری های منظم احتیاج باشد. بیماران باید انتظار انجام سونوگرافی  و پیگیری های متعاقب منظم را 6 ماه پس از تشخیص آنوریسم داشته باشند.
جراحی: به طور کلی اگر اندازه ی آنوریسم بیمار 5.6 – 4.8 سانتی متر یا بزرگ تر باشد و یا اگر به سرعت در حال بزرگ شدن باشد جراحی پیشنهاد می شود در صورت وجود علائمی از جمله درد در ناحیه ی شکم یا داشتن آنوریسم سفت و دردناک که نشت مایعات به خارج داشته باشد نیز پزشک ممکن است جراحی را در نظر بگیرد.
با توجه به  عوامل مختلف شامل محل قرار گیری و اندازه‌ی آنوریسم، سن بیمار و دیگر شرایطی که ممکن است فرد داشته باشد شرایط جراحی شامل 2مورد زیر می شود:
جراحی باز شکم: این مورد شامل خارج کردن قسمت آسیب دیده‌ی آئورت و جایگزین کردن آن با یک لوله ی مصنوعی که به قسمت سالم بخیه زده می شود انجام می شود و بهبودی کامل پس از گذشت یک ماه یا بیشتر حاصل می شود.
ترمیم داخل عروقی: این روش که کمتر تهاجمی است بیشتر استفاده می شود. پزشک در این روش یک بافت پیوندی مصنوعی (گرافت) را که به انتهای یک لوله ی باریک (کاتتر) متصل شده است، از طریق شریانی در پا به داخل آنوریسم منتقل می کند.
گرافت – یک لوله ی پوشیده شده از یک بافت فلزی مشبک – در کنار آنوریسم قرار داده می شود، سپس باز شده و در آن قسمت محکم میشود که بخش ضعیف شده ی آئورت را تقویت کرده  تا از بروز پارگی در آنوریسم جلوگیری کند.
جراحی داخل عروقی (اندووسکولار) برای کمتر از 30% افراد با آنوریسم استفاده می شود. پس از این جراحی لازم است که بیمار مرتباً تصویربرداری از آنوریسم را انجام دهد تا اطمینان حاصل کند که در بخش ترمیم شده نشت مایعات وجود ندارد.
میزان افزایش طول عمر بعد از هر دوی جراحی باز و جراحی داخلی آنوریسم یکسان می باشد.

نکات تغذیه ایی

بر روی خوردن انواع میوه‌ها و سبزی‌ها، غلات کامل، گوشت ماکیان، ماهی و لبنیات کم چرب تمرکز کنید. از مصرف چربی های اشباع  چربی های ترانس خودداری کنید و مصرف نمک رانیز محدود کنید.

پیشگیری

جهت جلوگیری از بروز به آنوریسم آئورت شکمی یا پیشگیری از بدتر شدن آن موارد زیر باید رعایت شوند:
از مصرف هرگونه دخانیات پرهیز کنید: از سیگار کشیدن یا حتی جویدن آدامس‌های تنباکو خودداری کنید. حتی از قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز باید پرهیز شود.
پیروی از یک رژیم غذایی سالم: بر روی خوردن انواع میوه‌ها و سبزی‌ها ، غلات کامل ، گوشت ماکیان، ماهی و لبنیات کم چرب تمرکز کنید. از مصرف چربی های اشباع  چربی های ترانس خودداری کنید و مصرف نمک را نیز محدود کنید.
فشارخون و سطوح کلسترول خود را تحت کنترل داشته باشید: اگر پزشک شما برایتان دارو تجویز کرده ، آن‌هارا مطابق دستورالعمل مصرف کنید.
به طور منظم ورزش کنید: سعی کنید حداقل 150دقیقه در هفته فعالیت هوازی متوسط داشته باشید. اگر اخیراً اصلا فعال نبوده اید به آرامی ورزش را شروع کنید و به تدریج  آن را افزایش دهید. از پزشکتان نیز بپرسید که چه فعالیت‌هایی مناسب شماست؟
اگر شما در معرض خطر آنوریسم آئورت شکمی هستید پزشکتان ممکن است دیگر اقدامتی را در نظر داشته باشد از جمله: تجویز دارو جهت کاهش فشار خون و همینطور کاستن استرس و فشار از رگ‌هایی که ضعیف شده اند.