آسیب رباط صلیبی قدامیACL injury
تعریف بیماری
رباط صلیبی قدامی یکی از رباط های اصلی است که به ثبات مفصل زانو کمک می کند. این رباط استخوان ران (فمور) را به استخوان درشت نی (تیبیا) متصل می کند وغالباً در ورزشهایی پاره می شود که شامل توقف و تغییر جهتهای ناگهانی هستند یا ورزش هایی که پرش و فرود را شامل می شوند مانند بسکتبال، فوتبال، والیبال، اسکی و تنیس.
آسیب رباط صلیبی قدامی بیشتر به شکل یک پارگی یا پیچ خوردن رباط متقاطع قدامی است و بیشتر افراد هنگام رخداد آسیب در این رباط صدایی مشابه صدای پاره شدن را در زانو میشوند یا این پارگی را در زانو حس می کنند.
ممکن است زانو ورم کند یا فرد حس عدم تعادل داشته باشد ویا حتی زانوبرای تحمل وزن بیش از حد دردناک شود.
بسته به شدت آسیب رباط صلیبی قدامی، درمان ممکن است استراحت و تمرینات توان بخشی جهت کمک به بازیابی قدرت و تعادل فرد و یا حتی جراحی، جهت تعویض رباط پاره شده را شامل شود که با تمرین های توان بخشی دنبال می شود.
یک برنامه ی تمرینی مناسب می تواند با کاهش خطر آسیب رباط صلیبی قدامی همراه باشد.نشانه ها
علائم و نشانههای آسیب رباط قدامی معمولاً شامل موارد زیر میشود:
• شنیده شدن صدایی در زانو مشابه پارگی یا ایجاد حس خالی شدن در زانو
• درد شدید وعدم توانایی برای ادامه ی فعالیت
• ورم فوری
• از دست دادن دادن دامنه ی حرکت در زانو
• احساس عدم ثبات یا خالی شدن زانو درنتیجهی تحمل وزن بدنعلل
رباطها رشته های محکمی از بافتها هستند که استخوان ها را به یکدیگر متصل می کنند. رباط قدامی، یکی از دو رباطهایی است که از وسط زانو می گذرد و استخوان ران (فمور) را به استخوان درشت نی متصل میکند و به ثبات و پایداری زانو کمک می کند.
آسیب رباط صلیبی قدامی معمولا هنگام فعالیتهای ورزشی و تناسب اندام که به طورعمده به زانو فشار اعمال میکنند اتفاق میافتد که از جمله شرایط آسیب زننده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:• کاهش سرعت فعالیت به طور ناگهانی و تغییر مسیر
• چرخش در حالیکه زانو به طور مستحکمی روی زمین قرار داده شده باشد
• فرود امدن ناشیانه و غیراستاندارد بعد از یک پرش
• ایستادن به طور ناگهانی
• برخورد شدید با زانو، از قبیل مجادلات حین بازی فوتبال (آمریکایی)هنگامی که رباط زانو آسیب میبیند، معمولاً یک پارگی نسبی یا کامل در بافت آن اتفاق میافتد. یک آسیب خفیف ممکن است فقط منجر به کشیدگی آن شود و رباط سالم بماند.
عوامل خطر
عوامل خطری که خطر آسیب رباط صلیبی قدامی را افزایش می دهند، شامل موارد زیر می شوند:
• جنسیت: خانم ها در معرض خطر بیشتری برای این آسیب هستند که احتمالاً به علت تفاوت های مربوط به آناتومی، قدرت عضلات و تاثیرات هورمون ها می باشد.
• داشتن شرایط نامناسب: پوشیدن کفشی که به خوبی اندازه نیست
• استفاده از وسایل و تجهیزات ورزشی نا مناسب: مانند کفش های مخصوص اسکی که به درستی متصل نشده باشد
• ورزش و تمرین کردن روی چمن مصنوعیعوارض
افرادی که آسیب رباط صلیبی قدامی را تجربه میکنند در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به استئوآرتریت در زانو هستند که استئوآرتریت میتواند حتی بعد از انجام جراحی و باز سازی رباط هم رخ دهد.
عوامل متعددی وجود دارند که احتمال دارد بر خطر آرتریت (التهاب مفاصل) تاثیر گذارند از جمله شدت آسیب اولیه، وجود آسیب های مرتبط در مفصل زانو و یا سطح فعالیت بعد از درمان.آمادگی ویزیت پزشک
درد و ناتوانی مرتبط با آسیب رباط صلیبی قدامی بسیاری از افراد را وادار به دریافت اقدامات فوری پزشکی میکنند. برخی افراد ممکن است با پزشک خانواده خود قرار ملاقات تنظیم کنند. بسته به شدت آسیب، ممکن است فرد آسیب دیده به متخصص طب فیزیکی یا پزشک متخصص جراحی های استخوان و مفصل (جراح ارتوپد) ارجاع داده شود.
اقداماتی که بیمار میتواند انجام دهد:
قبل از ملاقات خود با پزشک بیمار بهتر است برای پاسخ به پرسش های زیر آماده باشد:
• چه زمانی آسیب اتفاق افتاد؟
• در هنگام بروز آسیب شما مشغول انجام چه فعالیتی بودید؟
• آیا متوجه صدا یا حسی مشابه پارگی شدید؟
• آیا بعد از بروز آسیب شدت ورم زانو زیاد بود؟
• آیا قبلاً هم زانوی شما آسیب دیده بود؟
• آیا علائم شما دائمی بوده است یا گاه به گاه؟
• آیا انجام حرکات خاص علائم شما را وخیم تر یا بهتر میکند؟
• آیا تا کنون هنگامی که قصد حرکت زانوی خود راداشتید زانوی شما قفل کرده است یا حسی مشابه بیحرکتی تجربه کرده اید؟
• آیا تاکنون احساس کرده اید که زانوی شما بی ثبات است یا توانایی تحمل وزنتان را ندارد؟زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که هر آسیبی با علائم و نشانههای جراحت رباط صلیبی قدامی برای زانو اتفاق افتاد فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.
مفصل زانو یک ساختار پیچیده از استخوان، تاندون، رباطها و دیگر بافت ها است که با هم کار می کنند و دریافت تشخیص سریع و قطعی جهت مشخص شدن شدت آسیب و داشتن درمان مناسب مهم است.
روش های تشخیصی
در طول معاینه فیزیکی، پزشک زانو را از جهت وجود ورم یا سفتی معاینه خواهد کرد و زانو آسیب دیده را با زانوی سالم بیمار مقایسه خواهد کرد.
همچنین ممکن است زانو در وضعیت های مختلف حرکت داده شود تا دامنهی حرکت آن وعملکرد کلی مفصل آن ارزیابی شود.
تشخیص اغلب ممکن است فقط بر پایهی معاینهی فیزیکی صورت بگیرد اما ممکن است انجام تست های دیگری جهت مشخص ساختن علل دخیل دیگر و تعیین شدت آسیب احتیاج باشد.اشعه ایکس: استفاده از اشعهی ایکس ممکن است برای مشخص کردن وجود شکستگی استخوان نیاز باشد. اگرچه، این اشعه تصویری از بافت های نرم از جمله تاندونها و رباط ها نشان نمی دهد.
MRI: در این روش از امواج رادیویی و یک بستر مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویری از هردو بافتهای نرم و سخت در بدن استفاده میشود.
امواج اولتراسوند: از ان جایی که از امواج صوت برای نمودار کردن ساختارهای داخلی استفاده میشود، اولتراسوند میتواند برای چک کردن آسیب های رباطها، تاندونها و عضلات زانو استفاده شود.درمان:
مراقبتهای کمکهای اولیهی فوری می تواند در کاهش فوری درد و ورم زانو بعد از آسیب موثر باشد:
استراحت:جهت بهبود و محدود شدن اعمال وزن بدن بر روی زانو داشتن استراحت کامل ضروری محسوب میشود.
یخ: در زمان بیداری، توصیه شده که هر دوساعت یک بار و هربار به مدت 20 دقیقه برموضع زانوکمپرس یخ گذاشته شود
بستن موضع آسیب دیده: بستن زانو با یک باند الاستیک یا پوشش متراکم
بالا نگه داشتن زانو از سطح زمین: درحالی که بیمار دراز کشیده است زانو به وسیلهی چند بالش از سطح زمین بالابرده شود به طوری که زانو بر روی بالشها قرار داشته باشد.
توان بخشی: درمان پزشکی برای آسیب تاندون صلیبی زانو با چندین هفته جلسات درمانی توان بخشی شروع میشود.
در طی جلسات توسط فیزیوتراپ مربوطه نحوهی انجام تمرینها آموزش داده می شود و بیمار میتواند در خانه یا تحت نظارت درمانگر خود به تمرین ها ادامه دهد.
ممکن است فرد از یک زانوبند جهت جلوگیری از حرکت زانو استفاده کند و برای مدتی ازعصاهای زیر بغل (کراچ) به منظور جلوگیری از اعمال سنگینی وزن بر زانواستفاده کند.
هدف از توان بخشی کاهش درد و التهاب زانو، بازیابی کامل دامنهی حرکت زانو و تقویت عضلات است. این جلسات درمانی فیزیوتراپی میتواند در درمان آسیب رابط صلیبی قدامی در افرادی که نسبتاً غیر فعال هستند یا به فعالیت هایی با شدت متوسط می پردازند و همچنین کسانی که به ورزش هایی با کمترین فشار وارده بر زانو مشغول هستن موفقیت آمیز باشد.
جراحی:
در موارد زیر پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد:
• فرد ورزشکار باشد و تقاضای ادامهی فعالیت ورزش خود را داشته باشد. خصوصاً اگر ورزش شامل حرکات پرشی و چرخشی سریع باشد.
• بیش از یک رباط یا مینیسک در زانو آسیب دیده باشد.
• آسیب باعث لغزش یا خم شدن زانو در حین فعالیتهای روزانه شود.در طول بازسازی رباط، جراح رباط آسیب دیده را بر میدارد و آن را با قطعه ای از تاندون – بافتی مشابه رباط که عضله را با استخوان متصل می کند – جایگزین میکند. این جایگزینی بافت پیوند نامیده میشود.
جراح ممکن است از تاندون قسمتی دیگر از زانوی بیماریا یک شخص اهداکننده که فوت شده است استفاده کند
بعد از جراحی جلسات درمانی توانبخشی دوباره از سر گرفته میشوند. بازسازی موفقیت آمیز رباط همراه با توان بخشی دقیق و اصولی معمولاً میتواند ثبات و عملکرد را به زانو باز گرداند.چهار چوب زمانی معین برای از سر گرفتن تمرینها در ورزشکاران تعیین نشده است. تحقیقات اخیر نشان داده اند که یک سوم ورزشکاران پارگی دیگری را در همان زانو یا زانوی مخالف در طول مدت 2 سال گزارش کردهاند. همچنین شواهد نشان دادهاند که دورهی بهبود طولانی تر ازخطرپارگی رباط مجدد میکاهد.
به طور کلی، ورزشکاران برای بازگشت دوباره و مطمئن به فعالیت ورزشی یک سال یا بیشتر زمان لازم دارند.
پزشکان و فیزیوتراپها در طول جلسات توان بخشی و با فواصل مختلف تستهایی را جهت اندازهگیری ثبات، قدرت و عملکرد زانو و همچنین آمادگی بازگشت به فعالیت های ورزشی انجام میدهند.
اطمینان از اینکه قدرت، ثبات و الگوهای حرکت قبل از بازگشت به انجام فعالیتهایی با خطردوبارهی آسیب رباط زانو، بهینه سازی شده باشند بسیار مهم است.پیشگیری
انجام فعالیت فیزیکی و تمرین های مناسب میتواند به کاهش خطر آسیب رباط صلیبی قدامی کمک کننده باشد.
یک متخصص پزشکی ورزشی، فیزیوتراپیست، مربی ورزشی یا دیگر متخصصین در حوزه ی طب ورزشی می توانند ارزیابیها، دستورالعملها و بازخوردهایی کمک کننده جهت کاهش خطر پارگی رباط زانو را فراهم کنند.
برنامههایی که به کاهش خطر آسیب رباط صلیبی قدامی کمک خواهند کرد شامل موارد زیر میشوند:• انجام تمرینهایی که باعث تقویت عضلات پا به ویژه تمرین های همسترینگ (عضلات عقب ران) جهت داشتن بالانس و تعادل کلی در قدرت عضلات پا.
• انجام تمرین های ورزشی جهت تقویت مرکز بدن از جمله لگن وقسمت پایین شکم.
• تمرین ها و فعالیتهای ورزشیای که تاکید بر وضعیت زانو در هنگام پرش و فرود داشته باشند.
• انجام تمرینهایی برای ارتقای تکنیکهای لازم برای ورزش هایی که نیازمند چرخش و تغییر جهت های سریع هستند.
• انجام تمرین هایی جهت تقویت عضلات پا، لگن و مرکز بدن همانند تمرینات ارتقا دهندهی تکنیک های پرش و فرود میتواند جهت کاهش خطرهای جدی تر آسیب رباط صلیبی که مرتبط با زنان ورزشکار است کمک کننده باشد.لوازم و تجهیزات:
افراد باید از کفش و کفیهای مناسب برای فعالیت های ورزشی خود استفاده کنند که برای جلوگیری ازآسیب ها کمک کننده باشد. افرادی که به ورزش اسکی میپردازند باید از اتصال و تنظیم اسکی بایندینگ خود توسط فردی حرفه ای اطمینان حاصل کنند تا در هنگام افتادن اسکیت های اسکی به درستی رها شوند.
گفته شده است که استفاده از زانو بند ظاهراً نمیتواند از آسیب رباط پیشگیری کند یا خطر پارگی مجدد آن را بعد از انجام جراحی کاهش دهد.