آرتریت ایدیوپاتیک جوانانJuvenile idiopathic arthritis
تعریف بیماری
آرتریت ایدیوپاتیک جوانان شامل گروهی از بیماری های التهابی مفصلی می باشد که اولین بار قبل از سن 16 سالگی تظاهر مینماید. این بیماری یک اختلال خودایمنی می باشد. اختلالات خودایمنی بیماریهایی هستند که در آنها، سیستم ایمنی بدن مختل شده و به بافتها و ارگانهای خود بدن حمله میکند.
نشانه ها
این بیماری میتواند باعث درد شدید و مداوم مفاصل، التهاب و سفتی مفصل شود. برخی کودکان ممکن است فقط برای چند ماه این علائم را تجربه کنند در حالیکه گاهی بیماری تا همیشه باقی خواهد ماند.
علائم بیماری به شرح زیر میباشد:
• درد: گاهی نیز ممکن است کودک شکایتی ازدرد نداشته باشد اما والدین متوجه شل بودن و یا لنگیدن وی در صبح یا بعد از خواب شوند.
• ورم: تورم مفاصل امری شایع است اما در ابتدا در مفاصل بزرگ مانند زانو دیده میشود.
• سفتی: ممکن است والدین متوجه سهل انگاری یا بی دست و پا شدن کودک خود خصوصاً در هنگام صبح و یا بعد از خواب شوند.
• تب، راش پوستی و التهاب غدد لنفاوی: در برخی از موارد تب بالا، التهاب لنف نیز تظاهر مییابد که در بعد از ظهر شدت مییابد.
آرتریت ایدیوپاتیک جوانان ممکن است بر چند مفصل و یا حتی یک مفصل تاثیر گذارد. زیر گروههای مختلفی از این بیماریی وجود دارد اما انواع اصلی بیماریی از نوع سیستماتیک است.
علل
این بیماری به علت حمله سیستم ایمنی به سلولها و بافتهای بدن بروز مییابد. علت این اتفاق هنوز مشخص نیست اما هردو ژنتیک و محیط به نظر موثر میآیند. جهشهای ژنی بخصوصی نیز میتوانند فرد را نسبت به این بیماری آسیب پذیرتر سازند.
عوامل خطر
برخی انواع آرتریت ایدیوپاتیک در دختران شایع تر است
عوارض
آرتریت ایدیوپاتیک با عوارضی همراه خواهد بود اما با تمرکز بر علائم کودک و مراقبت های لازم میتوان این عوارض را به حداقل رساند. از جمله این عوارض عبارتند از:
• مشکلات بینایی: برخی انواع آرتریت ایدیوپاتیک میتواند با التهاب چشم نیز همراه باشد که در صورت عدم درمان منجر به کاتاراکت یا گلوکوما میشود.
• تاخیر در رشد: آرتریت ایدیوپاتیک میتواند با رشد کودک و تکامل استخوانها تداخل ایجاد کند. مصرف برخی داروها مانند کورتون که جهت درمان آرتریت ایدیوپاتیک استفاده میشود نیز اثری مشابه را ایجاد میکند.
آمادگی ویزیت پزشک
اقدامات بیمار:
بهتر است پیش از مراجعه به پزشک فهرستی از موارد زیر تهیه شود:
• توصیفی دقیق از علائم کودک
• اطلاعاتی در رابطه با پیشینه سلامت کودک
• اطلاعاتی در رابطه با بیماریهای ژنتیکی خانوادگی
• تمامی داروها و مکملهای مصرفی
• سوالات خود از پزشکانتظارات از پزشک:
پزشک نیز سوالاتی را در ابتدا خواهد پرسید:
• کدام مفصل ها بیشتر متاثر شده اند؟
• آیا موردی هست که علائم را تشدید کند یا بهبود بخشد؟
• آیا سفتی مفصل بعد از زمان استرحت بدتر میشود؟روش های تشخیصی
تشخیص آرتریت ایدیوپاتیک میتواند امری دشوار باشد چرا که درد مفاصل میتواند علل مختلفی داشته باشد.انجام تست های تشخیصی مختلفی برای کمک به تشخیص آن وجود دارد.
آزمایش خون:
• تست ESR: در این آزمایش سرعت ته نشینی گلبول های قرمز خون اندازه گیری میشودکه میزان بالای آن نشان دهنده التهاب است.
• CRP: این آزمایش نیز میتواند سطح التهاب را به طور کلی در بدن مشخص سازد.
• آنتی بادی ضد هسته ای: این آنتی بادیها پروتئین هایی هستند که به طور معمول توسط سیستم ایمنی افراد مبتلا به بیماری های اتوایمیون تولید میشوند.
• فاکتور روماتوئید: این انتی بادی معمولاً در نمونه خون کودکان مبتلا به آرتریت ایدیوپاتیک جوانی یافت میشود.در بسیاری از کودکان مبتلا به آرتریت ایدیوپاتیک جوانی علامت خاصی در آزمایشها وجود ندارد.
آزمایشات تصویر برداری:
جهت حذف احتمال وجود دیگر بیماریها مانند تومور، شکستگی و یا عفونت ممکن است از MRI یا اشعه ایکس استفاده شود.درمان:
دردمان آرتریت ایدیوپاتیک جوانی بر روی کمک به حفظ سطح طبیعی فعالیت های کودک تمرکز دارد. برای این منظور ممکن است پزشک ترکیبی از استراتژی هارا به کار گیرد.
پزشک ممکن است پیشنهاد کند که کودک جلسات فیزیوتراپی داشته باشد تا به انعطاف مفاصل و حفظ دامنه حرکت کممک خواهد کرد. در انواع شدید بیماری نیز ممکن است احتیاج به جراحی و تثبیت مفصل باشد.درمان دارویی
داروهای استفاده شده جهت درمان آرتریت ایدیوپاتیک جوانی با هدف بهبود عملکرد و کاهش درد تجویز میشوند.
داروهای معمول عبارتند از:
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی: این داورها از جمله ایبوبروفن و ناپروکسن درد و التهاب را کاهش میدهد اما عوارضی مانند تحریک معده و مشکلات کبد را به دنبال خواهد داشت.
• داروهای آنتی روماتیک: زمانی پزشک از این داروها تجویز میکند که داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی در کاهش درد و التهاب مفاصل به تنهایی موثر واقع نشده باشند. این داروها میتوانند سرعت پیشرفت آرتریت ایدیوپاتیک را کاهش دهند. معمول ترین نوع آن نیز متوترکسات میباشد که البته با عوارض کبدی همراه است.
• ترکیبات بیولوژیک: این داورها شامل مسدود کنندهای فاکتور رشد توموری هستند و میتوانند از میزان التهاب بکاهند.
• کورتیکواستروئیدها: داروهایی از جمله پردنیزون برای کنترل بیماری استفاده میشوند تا زمانی که اثرات داروی دیگر پدیدار شوند.
اصلاح شیوه زندگی
فعالیت فیزیکی مناسب: داشتن فعالیت ورزشی به علت افزایش قدرت عضلانی و انعطاف پذیری مفاصل از اهمیت ویژه برخوردار است. ورزش شنا مناسب ترین ورزش برای این بیماران میباشد.
استفاده از کمپرس سرد و گرم: سفتی صبحگاهی در میان مبتلایان آرتریت ایدیوپاتیک بسیار شایع است بنابراین استفاده از کمپرسهای سرد و گرم پیشنهاد میشود.
تغذیه صحیح: برخی کودکان مبتلا به آرتریت ایدیوپاتیک اشتهای کمی دارند برخی نیز ممکن است به دنبال مصرف داروها و نداشتن فعالیت فیزیکی اضافه وزن پیدا کنند.
دریافت کلسیم کافی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که کودکان مبتلا به آرتربت جوانان بع علت مصرف کورتون و کاهش فعالیت فیزیکی در معرض خطر افزایش یافتهای برای ابتلا به پوکی استخوان هستند.
درمان جایگزین
افراد خانواده میتوانند نقش مهمی در پروسه تطابق کودکان با شرایط جدید خودداشته باشند.بهتر است خانواده با کودک فارغ از شرایط وی و همانند دیگر فرزندان خود رفتار کنند. خانواده باید به کودک اجازه دهند خشم خود را نسبت به بیماری بیرون ریزد و به وی توضیح دهند که این بیماری به دنبال رفتار یا عملکرد وی ایجاد نشده است. والدین باید کودک را تشویق به شرکت در فعالیتهای فیزیکی کنند که البته باید مطابق با دستورات پزشک باشد.