عفونت قارچی واژنVaginal yeast infection
تعریف بیماری
عفونت قارچی واژن نوعی التهاب است که مشخصه های آن سوزش، خارش شدید و ترشحات عفونی واژن می باشد. این عفونت قارچی، خود واژن و بافت دهانه ی آن (vulva) را تحت تاثیر قرار می دهد. عفونت قارچی واژن (که واژینال کاندیدیازیس نیز نامیده می شود) بسیار شایع است. از هر 4 خانم، 3 نفر از آن ها این عفونت قارچی را در طول عمر خود تجربه می کنند. بیشتر بانوان دو بار یا بیشتر به آن مبتلا می شوند. عفونت قارچی واژینال معمولاً با رابطه جنسی منتقل نمی شود، هرچند قارچ هایی که مسبب این شرایط اند از راه تماس جنسی دهانی قابل سرایت می باشد.
درمان های ساده معمولاً موثرند مگر اینکه عفونت اخیری که به آن دچار شدید برای بار چهارم یا بیشتر در سال تکرار شده باشد. در این صورت شما به یک برنامه طولانی مدت تری از درمان نیاز دارید.
نشانه ها
علائم عفونت قارچی از خفیف تا متوسط طبقه بندی شده و شامل موارد زیر هستند:
- خارش و سوزش واژن و دهانه ی آن
- احساس سوزش، به خصوص در طول مقاربت یا در هنگام ادرار
- قرمزی و تورم واژن
- درد واژن
- ترشحات غلیظ، سفید و بدون بو واژن با ظاهر پنیری
عفونت قارچی پیچیده
در شرایط زیر شما مبتلا به عفونت قارچی پیچیده شده اید:
- داشتن علائم و نشانه های شدیدی مثل قرمزی گسترده، تورم و خارشی که منجر به خراش یا زخم گردد.
- ابتلا به عفونت قارچی بیش از 4 بار در سال
- عفونت شما ناشی از نوعی کاندیدا به جز کاندیدا آلبیکانس باشد.
- باردار باشید.
- دیابت کنترل نشده داشته باشید.
- سیستم ایمنی بدن به دلیل استفاده از بعضی داروها یا بیماری هایی مثل عفونت HIV تضعیف شده باشد.
علل
عفونت قارچی واژن به دلیل قارچ کاندیدا اتفاق می افتد. کاندیدا میکرواُرگانیسمی است که به طور طبیعی همراه با باکتری در واژن وجود دارد. واژن شما در شرایط نرمال دارای ترکیب متعادلی از قارچ و باکتری می باشد. باکتری لاکتوباسیلوس اسید تولید کرده که مانع رشد قارچ ها می شود. وجود بیش از حد قارچ در این ناحیه باعث خارش، سوزش واژن و دیگر علائم معمول عفونت قارچی می گردد.
رشد زیاد قارچ ها می تواند ناشی از دلایل زیر باشد:
- استفاده از آنتی بیوتیک، که منجر به کاهش مقادیر لاکتوباسیلوس در واژن شده و اسیدیته محیط به نفع رشد قارچ تغییر می کند.
- بارداری
- دیابت کنترل نشده
- سیستم ایمنی ضعیف
- هرچیزی که باعث تغییر در نوع و مقدار طبیعی باکتری موجود در واژن شود
در اکثر موارد، عفونت قارچی ناشی از یک نوع قارچ کاندیدا به نام کاندیدا آلکابینس می باشد. با این حال، ممکن است در بعضی مواقع نوع دیگری از قارچ کاندیدا ایجاد علائم نماید. کاندیدا آلکابینس به خوبی به درمان های معمول برای عفونت قارچی پاسخ می دهد. اگرچه گاهی امکان دارد انواع دیگر کاندیدا به درمان های متعارف پاسخ ضعیفی بدهند و به درمانی تهاجمی تر نیاز داشته باشند. عفونت قارچی می تواند از طریق رابطه جنسی منتقل شود، مخصوصاً اگر تماس دهانی وجود داشته باشد. اگرچه معمولاً این اتفاق رایج نیست چون این عفونت در خانم هایی که رابطه جنسی ندارند شایع می باشد و قارچ کاندیدا به طور طبیعی در واژن نیز حضور دارد.
عوامل خطر
عواملی که خطر ابتلا به عفونت قارچی را افزایش می دهد عبارتند از:
- استفاده از آنتی بیوتیک. عفونت قارچی در زنانی که آنتی بیوتیک استفاده می کنند، شایع است. آنتی بیوتیک های وسیع الطیف –آن هایی که بر طیف گسترده ای از باکتری ها موثر هستند- باکتری های سالم را در واژن از بین می برند که نهایتاً منجر به رشد بیش از حد قارچ ها می شود.
- افزایش سطح استروژن. به نظر می رسد عفونت قارچی اغلب در زنانی که سطوح بالایی از استروژن دارند، رخ می دهد- به عنوان مثال، زنان باردار یا کسانی که تحت هورمون درمانی با استروژن می باشند.
- دیابت کنترل نشده. خانم های دیابتی که کنترل ضعیفی بر قند خون شان دارند در مقایسه با بانوانی که دیابت آن ها تحت کنترل است، بیشتر مستعد ابتلا به عفونت قارچی هستند.
- سیستم ایمنی تضعیف شده. خانم هایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند – مثل درمان با کورتیکواستروئیدها یا عفونت HIV- بیشتر در معرض خطر عفونت قارچی می باشند.
- فعالیت جنسی. اگرچه تصور می شود که عفونت قارچی از طریق رابطه جنسی منتقل نمی شود، یکی از راه های انتقال ارگانیسم کاندیدا به واژن همین رابطه جنسی معرفی شده است.
زمان مراجعه به پزشک
سریعاً جهت معاینه نزد پزشک خود بروید، اگر:
- اولین باری است که علائم عفونت قارچی را تجربه می نمایید.
- در مورد ابتلا به عفونت قارچی مطمئن نیستید.
- علائم تان با درمان های خانگی توسط پمادهای بدون نسخه ضد قارچ واژن و یا شیاف ها بهبود نیافت.
- دچار علائم دیگر نیز بشوید.
روش های تشخیصی
روش های تشخیصی:
برای تشخیص عفونت قارچی، پزشک می تواند یکی از روش های زیر را پیش بگیرد:
- پرسش درباره ی سابقه پزشکی تان، که ممکن است جمع آوری اطلاعات در مورد عفونت های واژینال گذشته و یا عفونت های منتقله از راه جنسی باشد.
- انجام معاینه لگنی. پزشک به صورت بصری اندام تناسلی خارجی را برای علائم عفونت بررسی می کند. در مرحله بعد، وی با قرار دادن ابزاری (اسپکولوم) در واژن برای باز نگه داشتن دیواره های آن، واژن و دهانه ی رحم را مورد بررسی قرار می دهد. امکان دارد در صورت نیاز، نمونه ای از ترشحات واژن برای آزمایش یا تست کِشت واژن نیز جمع آوری کند.
- ارسال یک نمونه از ترشحات واژن برای تست. برای عفونت قارچی بدون عارضه، احتمالاً پزشک هیچ آزمایشی انجام نمی دهد. با این حال، اگر شما اخیراً به عفونت قارچی مبتلا شده اید، دکتر معالج با دانستن نوع قارچی که باعث عفونت شده، درمان موثر تری را می تواند تجویز کند.
درمان دارویی
درمان عفونت قارچی به این بستگی دارد که آیا شما یک عفونت پیچیده دارید یا این عفونت بدون عارضه می باشد.
عفونت قارچی بدون عارضه
برای علائم و نشانه های خفیف تا متوسط عفونت قارچی، پزشک تان ممکن است توصیه کند:
- درمان کوتاه مدت. استفاده یک روزه یا نهایتاً سه روزه از کرم ضد قارچ، پماد، قرص یا شیاف در اغلب موارد به طور موثر باعث بهبودی می شود. داروهای موثر در این موارد شامل خانواده ی آزول ها می باشد: بوتوکونازول، کلوتریمازول، میکونازول و ترکونازول. این داروها را با نسخه پزشک یا بدون آن می توان تهیه کرد. از عوارض جانبی آن می توان سوزش خفیف را نام برد.
- داروهای خوراکی تک دوز. ممکن است پزشک یک بار، یک دوز از داروی ضد قارچ فلوکونازول را به صورت خوراکی تجویز نماید.
اگر با اتمام داروها علائم تان از بین نرفت یا بعد از دو ماه مجدداً نشانه ها بازگشتند، برای پیگیری به پزشک تان مراجعه نمایید.
عفونت قارچی پیچیده
درمان برای این نوع از عفونت شامل موارد زیر می شود:
- درمان طولانی مدت. درمان واژینال برای عفونت قارچی پیچیده شامل استفاده از داروی آزول به شکل کِرِم واژینال، پماد، قرص یا شیاف می باشد. طول مدت درمان معمولاً هفت تا چهارده روز در نظر گرفته می شود.
- داروهای خوراکی با چند دوز. به جای درمان واژینال، احتمال دارد پزشک تان دو یا سه دوز از فلوکونازول را به صورت خوراکی تجویز نماید. اگرچه این درمان برای زنان باردار توصیه نمی شود.
- درمان نگهدارنده. در مورد عفونت های قارچی مکرر، پزشک داروهای روتین را به منظور کنترل رشد قارچ ها و جلوگیری از عفونت های آینده تجویز می نماید. درمان نگهدارنده پس از برطرف شدن کامل عفونت قارچی شروع می شود و می تواند شامل استفاده از قرص های خوراکی فلوکونازول یک بار در هفته به مدت شش ماه باشد. برخی از پزشکان قرص واژینال (شیاف) کلوتریمازول را یک بار در هفته به جای داروی خوراکی تجویز می نمایند.
معمولاً، همسر شما از جهت عفونت قارچی نیاز به درمان ندارد. اما برای کامل شدن روند درمان، بهتر است زوجین همزمان دارو مصرف نمایند.
درمان جایگزین
درمان های جایگزین:
اگرچه مطالعاتی در مورد درمان های جایگزین برای عفونت قارچی انجام شده است، اما قبل از هر توصیه ای به منظور یافتن بهترین جایگزین ها به آزمایشاتی که به خوبی طراحی شده و با دقت نیز کنترل می شوند، نیاز است. مثال ها عبارتند از:
- اسید بوریک. درصورتیکه عفونت های قارچی مکرری داشته باشید و یا علائم تان به درمان پاسخ ندهند اسید بوریک –شیاف واژینالی که با نسخه پزشک قابل خریداری است- می تواند جایگزین موثری برای درمان های مرسوم باشد. اسید بوریک ممکن است در برابر گونه های کمیابی از کاندیدا و گونه ای که به داروهای آزول مقاوم شده اند، موثر واقع شود. اگرچه، اسید بوریک می تواند باعث تحریک پوست شما شده و درصورتیکه ناگهانی مخصوصاً توسط کودکان خورده شود ایجاد مسمومیت نماید.
- ماست. گزارشاتی حاکی از آن هستند که مصرف خوراکی یا استعمال واژینال ماست حاوی لاکتوباسیلوس موفقیت آمیز بوده است. اگرچه هنوز از نظر علمی اثبات نشده است. مطالعاتی که نشان می دادند ماست بر کاهش بافت قارچی واژینال و بهبود علائم موثر است، بر روی تعداد کمی از خانم ها و بدون گروه کنترل آزمایش شده بود. مطالعات دیگر این نتایج را تایید نمی کنند.
قبل از آزمودن هر درمان جایگزینی، با پزشک خود در مورد هرگونه جوانب مثبت یا منفی آن مشورت نمایید.
پیشگیری
برای کاهش احتمال ابتلا به عفونت قارچی واژینال:
- رعایت بهداشت
- پوشیدن لباس های نخی و گشاد
- اجتناب از لباس زیر تنگ یا جوراب شلواری
- عوض کردن لباس های خیس مثل لباس شنا در اسرع وقت
- پرهیز از حمام آب داغ