نارسایی حاد کلیهAcute kidney failure

عوامل خطر

نارسایی حاد کلیوی تقریباً همیشه به دلیل وجود یک بیماری یا حادثه رخ می دهد. شرایطی که احتمال بروز نارسایی حاد کلیوی را افزایش می دهند شامل موارد زیر است:

• بستری شدن در بیمارستان، به ویژه به دلیل یک بیماری جدی که نیاز به مراقبت های ویژه داشته باشد.
• سالخوردگی
• انسداد عروق خونی محیطی (عروق دست یا پا)
• دیابت
• فشارخون بالا
• نارسایی قلبی
• بیماری های کلیوی
• بیماری های کبدی

عوارض

عوارض احتمالی نارسایی حاد کلیوی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• احتباس مایعات: نارسایی حاد کلیوی ممکن است موجب تجمع مایعات در قفسۀ سینه و تنگی نفس شود.

• درد قفسۀ سینه: در صورتیکه لایۀ پوشش دهندۀ قلب ملتهب شود، ممکن است فرد درد در قفسۀ سینه را تجربه کند.

• ضعف عضلات: زمانی که تعادل مایعات و الکترولیت های بدن به هم می خورد، شخص دچار ضعف عضلات می شود. همچنین افزایش سطح پتاسیم خون نیز خطرناک است.

• آسیب دائمی کلیه: در برخی مواقع نارسایی حاد کلیوی می تواند منجر به آسیب همیشگی کارکرد کلیه و بیماری فاز آخر کلیوی شود. افرادی که به بیماری فاز آخر کلیوی می شوند نیازمند انجام دیالیز (دستگاهی که ضایعات خون را تصفیه می کند) و یا پیوند کلیه هستند.

• مرگ: نارسایی حاد کلیوی ممکن است منجر به فقدان کارکرد کلیه و در نهایت مرگ شود.

زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که هر یک از علائم نارسایی حاد کلیوی را داشتید به پزشک مراجعه نمائید.

روش های تشخیصی

روش های تشخیصی:

در نارسایی حاد کلیوی ممکن است بسته به شرایط یک یا چند نوع از آزمایشات زیر تجویز شود:

• اندازه گیری حجم ادرار: مقدار ادرار دفع شده در هر روز می تواند به پزشک در تشخیص علت نارسایی کلیوی کمک کند.

• آزمایش ادرار: آزمایش ادرار می تواند عوامل غیرطبیعی ترکیبات آن را مشخص کند.

• آزمایش خون: نمونه ای از خون می تواند به سرعت سطح اوره و کراتی نین خون (که کارکرد کلیه را مشخص می کنند) را نشان دهد.

• آزمایشات تصویربرداری: آزمایشاتی از قبیل سونوگرافی و سی تی اسکن ممکن است تجویز شود.

• نمونه برداری: در شرایط خاص ممکن است لازم باشد نمونۀ کوچکی از بافت کلیۀ فرد برداشته و آزمایش شود. به منظور نمونه برداری معمولاً از سوزن های خیلی ریز که از پوست وارد بدن می شود استفاده می کنند.

روش های درمانی:

در صورتیکه سموم در بدن تجمع یابند ممکن است لازم شود فرد تحت همودیالیز قرار بگیرد تا زمانی که کارکرد کلیه ها بهبود یابد. دیالیز به دفع پتاسیم از بدن نیز کمک می کند. در عمل دیالیز خون توسط یک ماشین که کارکردی مشابه کلیه دارد تصفیه می شود و دوباره به بدن بازمی گردد.

درمان دارویی

درمان نارسایی حاد کلیوی معمولاً نیازمند بستری شدن در بیمارستان است. مدت بستری شدن در بیمارستان بستگی به علت نارسایی کلیه و روند بهبودی دارد.

عوارض درمان در دوران نقاهت

پزشک سعی می کند عوارض نارسایی را به کمترین حد کاهش دهد. بدین منظور از درمان های زیر استفاده می کند:

• درمان برای تعادل مایعات در خون: در صورتیکه نارسایی حاد کلیوی به علت کمبود مایعات باشد، پزشک مایعات وریدی تجویز می کند. در برخی موارد نارسایی ممکن است به احتباس آب و در نتیجه تورم دست ها و پاها منجر شود که در این مواقع پزشک از داروهای مدر استفاده می کند.

• داروهای کنترل پتاسیم خون: در صورتیکه عمل تصفیه توسط کلیه ها به خوبی انجام نگیرد پزشک، کلسیم، گلوکز یا سدیم پلی استیرن سولفونات تجویز می کند تا از تجمع پتاسیم در خون اجتناب کند. مقادیر بالای پتاسیم در خون می تواند سبب بی نظمی نامطلوب و خطرناک در ریتم قلب (آریتمی) و ضعف عضلات شود.

• داروهای تنظیم سطح کلسیم خون: در صورتیکه سطح کلسیم خون خیلی افت کند پزشک کلسیم تزریقی تجویز می کند.

نکات تغذیه ایی

در دوران بهبودی از نارسایی حاد کلیوی، پزشک ممکن است رژیم غذایی خاصی را تجویز کند یا بیمار را به یک رژیم شناس یا کارشناس تغذیه ارجاع دهد تا دریافت غذایی فرد را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و رژیم غذایی مناسبی برای بهبود عملکرد کلیه تجویز کند. بسته به شرایط بیمار، کارشناس یا متخصص تغذیه ممکن است موارد زیر را پیشنهاد کند:

• غذاهای کم پتاسیم: رژیم شناس ممکن است مصرف غذاهای کم پتاسیم را توصیه کند. غذاهای پرپتاسیم عبارتند از: موز، پرتقال، سیب زمینی، اسفناج و گوجه فرنگی. از بین غذاهای کم پتاسیم می توان به سیب، هویج، لوبیا سبز، انگور و توت فرنگی اشاره کرد.

• اجتناب از غذاهای شور: کاهش مقدار سدیم دریافتی روزانه از طریق اجتناب از محصولاتی که نمک افزوده دارد ممکن است. غذاهای آماده، کنسروها و فست فود از این قبیل هستند. همچنین تنقلات و خوراکی هایی مانند پفک، سوسیس و کالباس و پنیرهای نمک سود نیز حاوی نمک زیادی هستند.

• محدود نمودن فسفر: فسفر یک مادۀ معدنی است که در غذاهایی مثل شیر، پنیر، حبوبات، مغزها و کرۀ بادام زمینی یافت می شود. مقادیر بیش از حد فسفر در خون می تواند باعث تضعیف استخوان ها و همچنین خارش پوست شود. رژیم شناس معمولاً بر اساس وضعیت هر شخص توصیه هایی در زمینۀ دریافت فسفر می نماید.

زمانی که کارکرد کلیه ها به حالت طبیعی باز می گردد اگرچه دیگر نیازی به رعایت رژیمی خاص نیست اما پیروی از یک رژیم غذایی سالم ضروری است.

پیشگیری

اغلب پیشگیری از نارسایی حاد کلیوی امری دشوار است. اما می توان با رعایت برخی مسائل احتمال ابتلا به آن را کاهش داد. برخی از این راهکارها شامل موارد زیر است:

• مصرف قرص ها و داروهای بدون نسخه: در زمان مصرف داروهای بدون نسخه مانند آسپرین، استامینوفن، ایبوپروفن و ... توجه داشته باشید که حتماً دستورالعمل آن را مورد توجه قرار دهید. مصرف دوزهای بالای این قبیل داروها ممکن است احتمال نارسایی کلیوی را زیاد کند. به ویژه در افرادی که سابقۀ بیماری کلیوی دارند یا مبتلا به دیابت یا پرفشاری خون هستند رعایت این نکته اهمیت بیشتری دارد.

• با پزشک خود در ارتباط باشید: در صورتی که مبتلا به بیماری کلیوی هستید یا واجد شرایطی هستید که احتمال نارسایی حاد کلیوی را بالا می برد-مانند دیابت یا پرفشاری خون- حتماً با پزشک خود در ارتباط باشید و در زمینۀ پیشگیری به توصیه های وی عمل کنید.

• پیروی از سبک زندگی سالم: فعال باشید، در حد معقول غذا بخورید و رژیمی متعادل داشته باشید.