کتواسیدوز دیابتیDiabetic ketoacidosis

عوامل خطر

در صورت وجود شرایط زیر خطر کتواسیدوز دیابتی افزایش می یابد:

• ابتلاء به دیابت نوع یک
• سن کمتر از 19 سال
• عدم دریافت های مکرر انسولین

با این وجود کتواسیدوز دیابتی می تواند در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 نیز رخ دهد اگرچه بروز این اتفاق نادر است. در برخی بیماران، این علایم و نشانه ها ممکن است اولین علایم نشان دهنده ابتلای فرد به دیابت باشد.

عوارض

کتواسیدوز دیابتی با مایعات، الکترولیت ها (مانند سدیم، پتاسیم و کلر) و انسولین درمان می شود. شاید عجیب باشد اما شایع ترین عوارض کتواسیدوز دیابتی به دلیل این درمان حیاتی می باشد.

عوارض احتمالی درمان ها

عوارض درمان ها عبارتند از :
 

• افت قند خون (هیپوگلیسمی): انسولین باعث ورود قند به سلول ها می شود. این منجر به افت قند خون شما می گردد.

• پتاسیم پایین (هیپوکالمی): مایعات و انسولینی که برای درمان کتواسیدوز دیابتی استفاده می شود می تواند منجر به کاهش مقدار پتاسیم گردد. کاهش سطح پتاسیم می تواند منجر به اختلالات عملکرد قلب، عضلات و اعصاب گردد.

• تورم در مغز (ادم مغزی): اصلاح بسیار سریع قند خون بالای شما می تواند منجر به ایجاد ادم مغزی گردد. این عارضه بیشتر در کودکان رخ می دهد به ویژه در بیمارانی که دیابتشان به تازگی تشخیص داده شده است.

اگر کتواسیدوز دیابتی درمان نشود خطرات بسیار بیشتر می شود. کتواسیدوز دیابتی می تواند منجر به کاهش هوشیاری گردد و حتی در نهایت می تواند کشنده باشد.

زمان مراجعه به پزشک

اگر به بیماری مبتلا هستید یا تحت استرس قرار دارید، یا اخیراً بیماری یا جراحتی داشته اید، مرتب قند خونتان را چک کنید. همچنین ممکن است نیاز به استفاده از کیت کتون های ادراری داشته باشید. این کیت ها را می توانید بدون نسخه از داروخانه ها تهیه نمایید.

اگر شرایط زیر برایتان بوجود آمد فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• حالت تهوع و عدم تحمل هر نوع غذا یا نوشیدنی
• قند خون بالاتر از محدوده طبیعی که با درمان های خانگی کاهش نداشته است.  
• مقدار متوسط یا بالای کتون در ادرار

در موارد زیر با اورژانس تماس بگیرید:

• قند خونتان به طور مداوم بالاتر از 300 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
• در ادرار شما کتون وجود داشته باشد و با پزشک مشورت نکرده باشید.
• علایم و نشانه های متعدد کتواسیدوز دیابتی را داشته باشید مانند تشنگی بیش از حد، تکرر ادرار، تهوع و استفراغ، درد شکمی، تنگی نفس و گیجی

به خاطر داشته باشید که کتواسیدوز دیابتی اگر درمان نشود می تواند کشنده باشد.

روش های تشخیصی

روش های تشخیصی:

اگر پزشکتان به کتواسیدوز دیابتی مشکوک باشد، شما را معاینه کرده و آزمایشات متعددی را درخواست خواهد کرد. در برخی موارد، آزمایشات بیشتری نیز برای تعیین علت بروز کتواسیدوز دیابتی یا عوارض ناشی از آن نیاز است.

آزمایشات خون

آزمایشات خونی که برای تشخیص کتواسیدوز دیابتی مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از :
 

• مقدار قند خون: اگر انسولین کافی برای ورود قند به سلول ها در بدنتان وجود نداشته باشد، قند خون شما افزایش می یابد(هیپرگلیسمی). چون چربی و پروتئین در بدنتان برای تولید انرژی مورد استفاده قرار می گیرد، این افزایش قند خون می تواند تداوم داشته باشد.

• مقدار کتون ها: زمانی که چربی و پروتئین برای تولید انرژی مورد استفاده قرار می گیرند، اسیدهای سمی به نام کتون ها وارد خون شما می شوند.

• اسیدیته خون: اگر مقدار کتون ها در بدن شما بالا باشد، در بدنتان حالت اسیدی ایجاد می شود (اسیدوز). این حالت می تواند عملکرد اندام های مختلف بدنتان را تغییر داده و مختل کند.

آزمایشات بیشتر

پزشک شما ممکن است انجام آزمایشات بیشتر را به منظور شناسایی بیماری های زمینه ای احتمالی دخیل در ایجاد کتواسیدوز دیابتی و بررسی عوارض ناشی از آن توصیه کند. این آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشد:

•  آزمایشات الکترولیت های خون
•  آزمایش ادرار
•  تصویربرداری اشعه ایکس از قفسه سینه
•  ثبت فعالیت الکتریکی قلب (الکتروکاردیوگرام)

درمان دارویی

اگر تشخیص کتواسیدوز دیابتی برای شما صورت بگیرد، درمان شما ممکن است در اتاق اورژانس یا بخش پذیرش بیمارستان انجام گیرد. درمان معمولاً شامل یک روش سه جانبه شامل موارد زیر است:

• جایگزینی مایعات: شما مایعات (از طریق دهانی یا داخل وریدی) دریافت خواهید کرد. این مایعات جایگزین  مایعات از دست رفته بدنتان از طریق ادرار می گردد و نیز به رقیق شدن قند در خونتان کمک می کند.

• جایگزینی الکترولیت ها: الکترولیت ها مواد معدنی در خون شما هستند که حامل بارهای الکتریکی هستند مانند سدیم، پتاسیم و کلر. فقدان انسولین می تواند منجر به کاهش برخی الکترولیت ها در خون گردد. شما از طریق داخل وریدی الکترولیت ها را دریافت می کنید تا قلب، عضلات و سلول های عصبی بدنتان بتوانند عملکرد طبیعی خود را داشته باشند.

•  انسولین درمانی: انسولین فرآیندهایی که منجر به کتواسیدوز دیابتی می شوند را معکوس می کند. در کنار جایگزینی مایعات و الکترولیت ها شما انسولین را نیز معمولاً به صورت داخل وریدی دریافت خواهید کرد. زمانی که قند خونتان به زیر 240 میلی گرم در دسی لیتر برسد و خونتان حالت اسیدی نداشته باشد می توانید تزریق داخل وریدی انسولین را قطع کنید و تزریق زیرجلدی انسولین را ادامه دهید.

همزمان با اینکه شاخص ها به حد طبیعی باز می گردند پزشکتان به عواملی که می تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی گردد رسیدگی خواهد کرد. بسته به شرایط، شما ممکن است نیاز به درمان های بیشتری نیز داشته باشید. به عنوان مثال، اگر شما در گذشته دیابت تشخیص داده نشده داشته اید، پزشکتان برنامه درمانی دیابت را برای شما شروع خواهد کرد. اگر پزشکتان مشکوک به عفونت باکتریایی باشد، برای شما آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد. اگر احتمال حمله قلبی وجود داشته باشد، پزشکتان انجام ارزیابی های بیشتر بر روی قلب شما را توصیه خواهد کرد.

پیشگیری

روش های زیادی برای پیشگیری از کتواسیدوز دیابتی و سایر عوارض دیابت وجود دارد. این روش ها عبارتند از:

•  بطور دقیق دیابت خود را کنترل کنید: تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم را در برنامه روتین روزانه خود قرار دهید. انسولین یا داروهای دیابت خود را با دقت دریافت کنید.

• سطح قند خون خود را پایش کنید: ممکن است نیاز باشد که شما قند خونتان را حداقل 3 یا 4 بار در روز (یا بیشتر اگر بیمار یا تحت استرس باشید) چک کرده و یادداشت نمایید. پایش دقیق قند خون تنها روش برای اطمینان از طبیعی بودن میزان قند خون می باشد.

• انسولین دریافتی تان را براساس مقدار مورد نیاز بدن خود تنظیم کنید: با پزشک خود درباره نحوه تنظیم انسولین دریافتی بر اساس میزان قند خون، مواد غذایی مصرفی، وجود بیماری یا سایر عوامل مشورت کنید. اگر افزایش قند خون داشتید برنامه درمانی خود را کامل رعایت نمایید تا قند خونتان به مقدار طبیعی بازگردد.

• مقدار کتون های بدنتان را چک کنید: زمانی که بیمار هستید یا تحت استرس قرار دارید، ادرار خود را  از نظر مقدار کتون ها با استفاده از کیت آزمایش کتون ها آزمایش کنید. اگر مقدار کتون های ادرارتان متوسط یا بالا بود سریعاً با پزشک خود یا اورژانس تماس بگیرید.

•  آماده انجام اقدامات سریع باشید: اگر مشکوک به ابتلاء به کتواسیدوز دیابتی هستید و قند خونتان بالا بوده و مقدار کتون های ادرارتان بالا باشد به دنبال اقدامات و مراقبت های اورژانسی باشید.

عوارض دیابت خطرناک هستند. اما اجازه ندهید ترس شما را از دریافت مراقبت های مناسب باز دارد. برنامه درمان دیابت خود را با دقت رعایت نمایید و در موارد نیاز از پزشک یا تیم درمانی خود کمک بخواهید.