نقرسGout
تعریف بیماری
نقرس با حملات درد ناگهانی و شدید، قرمزی و حساس بودن در مفاصل مشخص میشود، که اغلب مفصل پایه شست پا را در برمیگیرد. نقرس شکل پیچیدهای از آرتریت (ورم مفاصل) است که میتواند هر فردی را تحت تاثیر خود قرار دهد. احتمال ابتلاء به نقرس در مردان بیشتر است، اما زنان نیز بعد از یائسگی، به طور فزایندهای مستعد ابتلاء به آن هستند. حمله حاد نقرس میتواند شما را در نیمههای شب از خواب بیدار کند، با این احساس که شست پای شما بر روی آتش قرار گرفته است. مفصلی که تحت تاثیر قرار گرفته است داغ، گرم، متورم و بسیار حساس است، بهطوریکه حتی وزن یک برگ سبک کاغذ بر روی آن غیرقابل تحمل به نظر میرسد. خوشبختانه نقرس قابل درمان است، و راه هایی جهت کاهش احتمال خطر عود مجدد آن وجود دارد.
نشانه ها
علائم و نشانههای نقرس، تقریباً همیشه به صورت حاد و ناگهانی، اغلب در هنگام شب و بدون هیچ اعلام خطر و هشداری خود را نشان میدهند. این علائم عبارتند از:
- درد شدید مفاصل: نقرس معمولاً مفصل شست پا را تحت تاثیر خود قرار میدهد، اما میتواند در مفاصل پاها، قوزک، زانوان، دستها و مچهای دست نیز رخ دهد. احتمالاً درد در 12 تا 24 ساعت بعد از شروع آن، در شدیدترین حالت خود میباشد.
- ناراحتی و احساس ناخوشایندی که به طول میانجامد: پس از فروکش کردن درد شدیدی که رخ داده، این احتمال وجود دارد که ناراحتی و احساس ناخوشایندی در برخی از مفاصل از چند روز تا چند هفته به طول انجامد. احتمال دارد حملات بعدی مدت زمان بیشتری طول بکشد و مفاصل بیشتری را درگیر نماید.
- التهاب و قرمزی: مفصل یا مفاصل درگیر نیز تحت تاثیر قرار گرفته، متورم، حساس و قرمز میگردند.
علل
نقرس هنگامی بروز میکند که کریستالهای (بلورهای) اورات در مفاصل شما انباشته گردند، که باعث تورم و درد شدید حمله نقرسی میگردند. کریستالهای اورات وقتی تشکیل میشوند که سطح اسیداوریک در خون شما بالا باشد. بدن شما اسیداوریک را از شکسته شدن پورینها میسازد. پورینها موادی هستند که به طور طبیعی در بدنتان یافت میشوند، همانطور که در برخی از مواد غذایی مانند انواع گوشت، ماهی کولی، شاه ماهی، مارچوبه و قارچ نیز یافت میشوند.
به طور طبیعی، اسید اوریک در خون شما تجزیه و حل شده و از طریق کلیههای شما، از راه ادرار دفع میگردد. اما گاهی اوقات، یا بدنتان مقادیر زیادی اسید اوریک تولید میکند، یا اینکه کلیههای شما اسید اوریک بسیار کمی را دفع میکنند. وقتی این اتفاق میافتد، اوریک اسید تجمع پیدا کرده و تشکیل کریستالهای تیز و سوزن مانندی به نام اورات را در سرتاسر یک مفصل و یا بافت میدهد، که باعث درد، التهاب و تورم میشود.
عوامل خطر
اگر سطح اسیداوریک در بدن شما بالا باشد، احتمال ابتلاء به بیماری نقرس در شما بیشتر است. عواملی که باعث افزایش سطح اسیداوریک در بدن شما میشود عبارتند از:
- فاکتورهای مرتبط با سبک زندگی: این احتمال وجود دارد که انتخاباتی که شما در زندگی روزمره خود انجام میدهید، احتمال خطر ابتلاء به نقرس را افزایش دهد. شامل استفاده از الکل، که عموماً بیشتر از دو drink در روز برای مردان و بیش از یک drink در روز برای زنان، احتمال خطر ابتلاء به نقرس را افزایش میدهد.
- شرایط و مشکلات پزشکی: بعضی از بیماری ها و عوارض نیز احتمال ابتلاء به بیماری نقرس را افزایش میدهند، مواردی شامل فشارخون بالا (هایپرتانسیون)، که درمان نشده باشد، همچنین حالات و شرایط مزمنی مانند دیابت، بالابودن چربیهای خون و کلسترول (هایپرلیپیدمی) و تصلب شرایین (آرترواسکلروزیس).
- استفاده از برخی داروها: استفاده از داروهای تیازید، که عموماً در درمان فشار خون بالا استفاده میشود و استفاده از آسپرین نیز میتواند سطح اسید اوریک خون را بالا ببرد. همینطور استفاده از داروهای ضد پس زدن پیوند (آنتی ریجکشن)، در افرادی که پیوند عضو در آنها صورت گرفته است، میتواند سطح اسیداوریک خون را بالا ببرد.
- سابقه خانوادگی نقرس: اگرسایر اعضاء خانواده شما مبتلا به نقرس بودهاند، این احتمال وجود دارد که شما بیشتر در معرض خطر ابتلاء به آن باشید.
- سن و جنس: نقرس اغلب در مردان بیشتر دیده میشود تا در زنان. اصولاً به این علت که سطح اسیداوریک در خون زنان پایینتر از مردان است. هرچند بعد از یائسگی، سطح اسیداوریک خون زنان، به سطح اسیداوریک خون مردان نزدیک میشود. همچنین، احتمال خطر ابتلاء به نقرس در مردان، در سنین پایینتر بیشتر وجود دارد، معمولاً بین سنین 40 تا 50 سالگی، در حالیکه در زنان عموماً این علائم و نشانهها بعد از سن یائسگی به وجود میآید.
عوارض
در افراد مبتلا به نقرس، عوارض حاد و شدیدی به وجود میآیند، شامل:
- نقرس عودکننده: ممکن است بعضی از افراد هیچوقت علائم و نشانههای بیماری نقرس را دوباره تجربه نکنند. اما برخی دیگر ممکن است این مساله را چندین بار در سال تجربه کنند. این احتمال وجود دارد که داروها به جلوگیری از حملات نقرسی در افرادی که مبتلا به نقرس عودکننده هستند، کمک کنند.
- نقرس پیشرفته: نقرسی که درمان نشود، ممکن است باعث رسوب و تهنشین شدن کریستالهای اورات در زیر پوست شود، و تشکیل گرهها و غدههایی به نام توفی (TOE-fi) را دهد. توفی میتواند در مناطقی مثل نوک انگشتان، دستها، پاها، آرنجها و تاندونهای آشیل که در امتداد پشت زانوان شما است، ایجاد شود. توفیها معمولاً دردناک نیستند، اما میتوانند در طول مدت حملات نقرسی، متورم و حساس شوند.
- سنگهای کلیه: ممکن است کریستالهای اورات در دستگاه ادراری افراد مبتلا به نقرس تجمع پیدا کرده، و تشکیل سنگهای کلیه را بدهند. داروها میتوانند به کاهش احتمال خطر بروز سنگهای کلیه کمک نمایند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر درد ناگهانی و شدیدی را در یکی از مفاصل خود احساس میکنید، با پزشک خود تماس بگیرید. اگر درمانی برای بیماری نقرس صورت نگیرد، منجر به شدیدتر شدن درد و آسیب مفصل میشود.
اگر تب دارید و یا مفصلی از مفاصل بدنتان گرم و ملتهب است، که میتواند علامت عفونت باشد، سریع به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید.
روش های تشخیصی
روش های تشخیصی:
آزمایشاتی که به تشخیص بیماری نقرس کمک میکند عبارتند از:
- آزمایش مایع مفصلی: ممکن است پزشک شما از یک سوزن برای کشیدن مایع از مفصل تحت تاثیر قرار گرفته استفاده کند. وقتی مایع مفصلی زیر میکروسکوپ بررسی شد، ممکن است کریستالهای اورات را آشکار سازد.
- آزمایش خون: ممکن است پزشکتان انجام یک آزمایش خون را جهت اندازهگیری سطح اسیداوریک خون شما، توصیه نماید. هرچند، نتایج آزمایش خون میتواند گمراهکننده باشد. برخی از افراد، سطح اسیداوریک بالایی دارند، اما هرگز مبتلا به نقرس نیستند، و برخی از افراد، علائم و نشانههای نقرس را دارند، اما سطح اسیداوریک خونشان، غیرعادی نیست.
درمان دارویی
درمان جهت بیماری نقرس، معمولاً شامل موارد دارویی میشود. اینکه چه نوع داروهایی برای شما انتخاب میگردد، به حال و سلامت شما در حال حاضر و آنچه که ترجیح میدهید، بستگی خواهد داشت. داروهای مربوط به نقرس میتواند جهت درمان حملات حاد نقرسی و جلوگیری از حملات مجدد آینده استفاده شود و منجر به کاهش احتمال خطر عوارض ناشی از بیماری نقرس، مانند ایجاد توفی از رسوب کریستالهای اورات، پیشگیری کند.
داروهایی که جهت درمان حملات نقرسی استفاده میشود:
داروهایی که جهت درمان حملات حاد نقرسی و جلوگیری از حملات مجدد آن در آینده استفاده میشود، عبارتند از:
- داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAIDs): ممکن است این داروها التهاب و درد را در افراد مبتلا به نقرس کنترل سازد. این احتمال وجود دارد که پزشک شما دوز بالایی از دارو را جهت متوقف ساختن یک حمله حاد، تجویز نماید و در ادامه با یک دوز پایینتر روزانه، جهت جلوگیری از حملات مجدد، آن را ادامه دهد. NSAIDs شامل گزینههای بدون نسخه پزشک، مثل ایبوپروفن (آلویل، موترین، و ...) و ناپروکسن (آلیو و ...) و نیز گزینههای قویتر آن، مثل ایندومتاسین (ایندوسین)، میباشد. NSAIDs احتمال خطر دردهای شکمی، خونریزی و زخمهای معده را با خود به همراه دارند.
- کلشی سین: اگر قادر به مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی نیستید، ممکن است پزشکتان کلشی سین (Colcrys) را برای شما توصیه نماید، نوعی از تسکیندهندههای درد، که به طور موثری درد ناشی از بیماری نقرس را کاهش میدهند، بهخصوص درست بعد از ظاهر شدن علائم و نشانههای آن. هرچند در بیشتر موارد، تاثیر داروها با عوارض جانبی غیرقابل تحملی مثل تهوع، استفراغ، و اسهال خنثی میگردد. پس از برطرف شدن حمله حاد نقرسی، این احتمال وجود دارد که پزشکتان دوز پایینتری از کلشی سین را به صورت روزانه جهت جلوگیری از حملات مجدد تجویز نماید.
- کورتیکواستروئیدها: داروهای کورتیکواستروئید، مثل پردنیزون، ممکن است التهاب و درد ناشی از نقرس را کنترل نماید. ممکن است کورتیکواستروئیدها به شکل قرص تهیه شوند و یا به داخل مفصل شما تزریق گردند. ممکن است پزشکتان داروی کورتیکواستروئید را در همان جلسهای که آزمایش مایع مفصلی را انجام میدهید، تزریق کند. عموماً، کورتیکواستروئیدها، برای افرادی به کار میرود که نمیتوانند از داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی و یا کولشیسین استفاده کنند.
ممکن است اثرات و عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها، شامل نازک شدن استخوانها، کاهش التیام زخمها و کاهش توانایی در مقابله با عفونت باشند. جهت کاهش احتمال خطر بروز این عوارض جانبی، پزشک سعی خواهد کرد در مورد کورتیکواستروئیدها، پایینترین دوز ممکن که علائم و نشانههای شما را کنترل میکند انتخاب کند و آنها را برای کوتاهترین زمان ممکن تجویز نماید.
داروهایی که برای پیشگیری از عوارض نقرس به کار میرود:
اگر شما چندین حمله نقرسی را در هر سال تجربه میکنید، یا اگر حملات مکرر نقرسی نداشته، اما این حملات دردناک میباشند، این امکان وجود دارد که پزشکتان جهت کاهش احتمال خطر بروز عوارض مرتبط با نقرس، توصیه به استفاده از یکسری داروها بنماید.
گزینههای دارویی شامل موارد زیر است:
- داروهایی که تولید اسیداوریک را متوقف میسازد: داروهایی که بازدارندههای گزانتین اکسیداز نامیده میشوند، شامل آلوپورینول (آلوپریم، لوپورین، زایلوپریم) و febuxostat مقدار اسید اوریکی را که بدن شما میسازد، محدود مینماید. همین امر باعث میشود سطح اسیداوریک خون شما پایین آمده و احتمال خطر ابتلاء به نقرس کاهش پیدا کند. عوارض جانبی آلوپورینول شامل جوشهای پوستی، و کاهش تعداد سلولهای خونی است. عوارض جانبی febuxostat، شامل جوشهای پوستی، تهوع و کاهش عملکرد کبدی است.
این احتمال وجود دارد که مصرف بازدارندههای گزانتین اکسیداز، قبل از اینکه حمله اخیر کاملاً برطرف شده باشد، باعث به وجود آمدن یک حمله حاد جدید گردند. استفاده از کولشیسین، در یک دوره کوتاهمدت و در دوز پایین، قبل از شروع بازدارندههای گزانتین اکسیداز، به طور قابل توجهی، این احتمال خطر را کاهش میدهد.
- داروهایی که دفع اسید اوریک را بیشتر میکند: پروبنسید (پروبالان)، توانایی کلیههای شما را در دفع اسیداوریک از بدنتان بالا میبرد.
این امر میتواند سطح اسیداوریک را پایین آورده، و احتمال خطر ابتلاء به نقرس را کاهش دهد. اما سطح اسیداوریک در ادرار شما افزایش مییابد. عوارض جانبی شامل جوشهای پوستی، دردشکم، و سنگهای کلیه است.
نکات تغذیه ایی
دارودرمانی موثرترین راه جهت درمان علائم و نشانههای نقرس شناخته شده است. هرچند، انجام تغییرات مشخص و معینی در رژیم غذایی، نیز ممکن است کمککننده باشد. انجمن وابسته به رژیم غذایی امریکا، دستورالعملهای زیر را در طول حملات نقرسی توصیه مینماید:
- روزانه 8 تا 16 لیوان مایعات بنوشید (تقریباً معادل 2 تا 4 لیتر)، که حداقل نصف این مقدار آب باشد.
- از مصرف الکل پرهیز کنید.
- پروتئین را به مقدار متوسط و متعادل مصرف کنید، و ترجیحاً آن را از منابع سالم، مثل لبنیات کمچرب و یا بدون چربی، توفو و تخممرغ دریافت کنید.
- مصرف روزانه گوشت، ماهی، مرغ و ماکیان را تا مقدار 4 تا 6 اونس (113 تا 170 گرم)، محدود سازید.
درمان جایگزین
درمان های جایگزین:
اگر درمانهای مربوط به بیماری نقرس آنطور که شما امید داشتهاید، موثر واقع نشوند، این امکان وجود دارد که علاقهمند به تلاش جهت انجام روشهای درمان جایگزین باشید. قبل از امتحان چنین نوع درمانهایی، جهت در نظر گرفتن منافع و خطرات احتمالی آن و آگاهی از این که آیا امکان دارد این نوع درمان با سایر درمانهای دارویی شما، تداخلی داشته باشد، با پزشک خود صحبت کنید. چراکه تحقیقات زیادی در مورد درمانهای جایگزین صورت نگرفته، هرچند در بعضی موارد خطرات احتمالی شناخته شده نیستند.
بر روی برخی مواد غذایی مشخص، مطالعاتی صورت گرفته، که تاثیر بالقوهای در کاهش سطح اسیداوریک دارند، شامل:
- قهوه: مطالعات، ارتباط بین نوشیدن قهوه، حتی قهوه بدون کافئین را با کاهش سطح اسیداوریک نشان داده است. گرچه هیچ مطالعهای دلیل اینکه که چگونه و چرا قهوه ممکن است یک چنین تاثیری داشته باشد را اثبات نکرده است. تاکنون شواهد و مدارک کافی در دسترس نیست تا افرادی را که قهوه نمینوشند، تشویق و ترغیب به نوشیدن آن شوند، اما ممکن است این امر به محققین، سرنخهایی جهت پیدا کردن راههای جدید درمان نقرس در آینده را بدهد.
- ویتامین C: مکملهای حاوی ویتامین C ممکن است سطح اسیداوریک خون شما را کاهش دهد. پیروی از این فرضیه که اگر مقادیر اندک ویتامین C برای شما مفید است، پس مقادیر بالای آن نیز می تواند برای شما بهتر باشد، صحیح نیست. این احتمال وجود دارد که دوز بسیار زیاد ویتامین C نیز ممکن است سطح اسیداوریک خون شما را افزایش دهد. با پزشک خود درمورد مقدار دوز قابل قبول ویتامین C صحبت نمایید. فراموش نکنید که میتوانید دریافت ویتامین C خود را با مصرف بیشتر سبزیها و میوهها، به خصوص خانواده مرکبات افزایش دهید.
- توتها: در مطالعات و بررسیها، مصرف توتها با سطوح پایین اسیداوریک مرتبط بودهاند، اما مشخص نیست که آیا تاثیری بر روی علامات و نشانههای بیماری نقرس نیز دارند یا خیر. مصرف بیشتر توتها و سایر میوههای تیرهرنگ، مثل توت سیاه، شاهتوت، انگور یاقوتی، و تمشک میتوانند راه مطمئن و بیخطری جهت تکمیل درمان بیماری نقرس باشند، اما در این خصوص نیز با پزشک خود مشورت کنید.
این امکان وجود دارد که سایر درمانهای جایگزین پزشکی و تکمیلی، به شما کمک کند تا از عهده بیماری برآیید، اینکه درد نقرس در شما فروکش کند، و یا داروهای مورد استفاده، موثر واقع شوند. برای مثال، روشهای تمدد اعصاب، مانند تمرینات تنفس عمیق، و مدیتیشن، میتوانند ذهن و فکر شما را از جانب درد دور نماید.
پیشگیری
در طول دورهای که علائم و نشانهها برطرف گردیدهاند، دستورات و راهنماهای تغذیهای که در زیر آمده است، میتواند جهت محافظت از حملات نقرس، کمک کننده باشد:
- مصرف مایعات را افزایش دهید: هدف مصرف روزانه 8 تا 16 لیوان (تقریباً 2 تا 4 لیتر)، مایعات است، که حداقل نصف آن مقدار آب باشد. مصرف نوشیدنیهای شیرین شده را محدود نمایید، به خصوص آنهایی که با مقدار زیادی شیره فروکتوز شیرین شدهاند.
- از مصرف الکل خودداری نمایید.
- از یک رژیم غذایی متوازن و متعادل بر طبق راهنماهای تغذیهای استفاده نمایید: رژیم غذایی شما، باید بر مبنی مصرف سبزیجات، میوهها، دانههای کامل و محصولات لبنی کمچرب یا بدون چربی، باشد.
- پروتئین مورد نظر خود را از محصولات لبنی کمچرب به دست آورید: این امکان وجود دارد که محصولات لبنی کمچرب، عملاً نقش حفاظتی در برابر نقرس داشته باشند، بنابراین می تواند بهترین انتخاب در منابع پروتئینی شما باشند.
- دریافت گوشت، ماهی، مرغ و ماکیان را محدود نمایید: مصرف مقدار اندک این مواد ممکن است قابل قبول و قابل تحمل باشد، اما به دقت توجه داشته باشید که مصرف چه نوع و چه مقدار، می تواند برای شما مشکلساز باشد.
- وزن مطلوب خود را حفظ نمایید: وعده های غذایی خود را گونهای انتخاب کنید که به شما اجازه دهد تا وزن سلامت و مطلوب خود را حفظ نمایید. ممکن است کاهش وزن سطح اسیداوریک را در بدنتان کاهش دهد، اما از روزهداری، گرسنگیهای شدید و طولانیمدت، و کاهش سریع وزن اجتناب کنید، چراکه انجام این اعمال به طور موقت، ممکن است سطح اسیداوریک را بالا ببرد.