نقش میوه ها و سبزیجات در محافظت از کلیه

رژیم‌های غذایی غربی که عمده‌ترین منابع خوراکی آن را محصولات حیوانی و غلات تشکیل می‌دهند، بسیار اسیدی هستند و سوخت و ساز آنها موجب تولید اسید زیادی در بدن می‌شود. از آنجا که کلیه‌ها وظیفه خارج کردن اسید از راه ادرار را بر عهده دارند، لذا افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی با مشکل تجمع اسید زیاد در بدن مواجه می‌شوند. اسیدوز متابولیک موجب تنفس سریع، پریشانی و بی حالی می شود اما موارد شدید تولید اسید زیاد در بدن این بیماران، می‌تواند منجر به شوک و حتی مرگ شود. برای درمان حالت های شدید این عارضه در بیماران مبتلا به نارسایی حاد کلیوی(CKD) معمولا از مکمل های قلیایی استفاده می شود.
نتایج حاصل از این مطالعه که اخیرا در Clinical Journal of the American Society of Nephrology به چاپ رسیده است بر این موضوع تاکید دارد که مصرف مقادیر بیشتری میوه و سبزی که حاوی ترکیبات قلیایی هستند، می تواند برای افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیوی مفید باشد.
در این مطالعه 71 فرد در مرحله 4 بیماری مزمن کلیوی و مبتلا به فشار خون بالا انتخاب شدند و به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول برای یک سال در رژیم غذایی خود میوه و سبزی بیشتری گنجاندند به طوری که دوز اسید رژیم غذایی آنها به نصف کاهش یافت اما گروه دوم در همین مدت مکمل های قلیایی خوراکی استفاده کردند.
نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که عملکرد کلیه بعد از یک سال بین دو گروه مشابه بود. کل دی اکسید کربن پلاسمای یک سال در هر دو گروه افزایش یافته بود که در جهت کاهش اسیدوز متابولیک بود اما میزان کل دی اکسید کربن پلاسما در بیمارانی که بیکربنات دریافت کرده بودند بالاتر از گروهی بود که میوه و سبزی بیشتری در رژیم غذایی خود استفاده کرده بودند به علاوه میزان ادرار ناشی از آسیب های کلیوی در هر دو گروه بعد از یک سال کمتر شده بود. اگرچه پتاسیم موجود در میوه ها و سبزیجات زیاد است و ممکن است مصرف زیاد آنها پتاسیم خون بیماران را به سطوح خطرناکی برساند اما در هیچ کدام از دو گروه افزایشی مشاهده نشد.
در این مطالعه نشان داده شد که با افزودن مواد قلیایی مانند بیکربنات ها و یا میوه و سبزیجات قلیایی، شاخص های ادراری نشان دهنده آسیب های کلیوی در بیماران کاهش یافت. نتایج حاصل از این مطالعه در حمایت از سلامت بیماران کلیوی مفید است.
اگرچه برای اغلب بیماران پیروی از رژیم غذایی حاوی میوه و سبزی زیاد دشوار است و ترجیح می دهند از مکمل ها استفاده کنند اما گروهی از بیماران با انگیزه که خواهان کم شدن تعداد قرصهایشان هستند می توانند از نتایج این مطالعه استفاده کنند.
نکته عملی: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه به بیماران مبتلا به نارسایی حاد کلیوی توصیه می شود روزانه میزان بیشتری از میوه ها و سبزیجات قلیایی در رژیم غذایی خود بگنجانند تا علاوه بر کاهش آسیب های کلیوی، از اسیدوز متابولیک ناشی از مواد غذایی اسیدی در رژیم خود پیشگیری نمایند.

منبع:

Clin J Am Soc Nephrol. 2013 Mar;8(3):371-81