شاخص پایی – بازوییAnkle-Brachial index

  • شاخص پایی – بازویی روشی سریع و غیر تهاجمی برای بررسی بیماری سرخرگ محیطی است. این بیماری زمانی اتفاق می افتد که در نتیجه تنگ شدن سرخرگ‌ها، جریان خون به اندام ها (دست ها و پاها) کاهش می‌یابد و می تواند منجر به درد در پا در هنگام راه رفتن شود و خطر بیماری های قلب عروقی و همچنین سکته را نیز افزایش دهد.
    شاخص پایی – بازویی فشار خون اندازه گیری شده در ناحیه غوزک پا را با فشارخون بازو مقایسه می کند. عدد پایین شاخص پایی – بازویی نشانگر انسداد و یا تنگی سرخرگ های پا است.
    این تست یا قبل از راه رفتن بر روی تردمیل و یا فوراً پس از راه رفتن بر روی آن انجام می‌شود. تست ورزش شاخص پایی بازویی می تواند شدت تنگی عروق را در حین راه رفتن مشخص سازد.

  • ممکن است فرد هنگامی که کاف فشار خون بر روی بازو یا غوزک پا باد می شود احساس ناخوشایندی داشته باشد. اما این احساس موقتی بوده است و باید هنگامی که هوا از کاف خارج می شود رفع شود.
    در صورت وجود درد شدید در پا، پزشک ممکن است آزمایش تصویربرداری متفاوتی را از سرخرگ‌های پا پیشنهاد دهد.

  • تست اندازه گیری شاخص پایی بازویی برای بررسی تنگی سرخرگ ها انجام می شود که معمولاً در پاها اتفاق می‌افتد. تحقیقات نشان داده است که این بیماری 10% افراد بالای 50 سال را درگیر می سازد.

    درصورتی که فرد در هنگام راه رفتن متوجه حس درد شود و یا فاکتورهای خطر تنگی سرخرگ پا را داشته باشد پزشک انجام تست شاخص پایی بازویی را پیشنهاد می دهد.
    فاکتورهای خطر عبارتند از:
    •    سابقه مصرف تنباکو
    •    دیابت
    •    فشارخون بالا
    •    کلسترول بالا
    •    آترواسکلروز در قسمت های دیگر بدن

  • به طور کلی قبل ازملاقات با پزشک بیمار احتیاجی به پیروی از دستورالعمل های خاصی را ندارد. بهتر است لباس راحت و گشاد پوشیده شود تا تکنسین بتواند به راحتی آزمایش را انجام دهد و دستگاه فشار سنج را بر روی غوزک پا و بازو قرار دهد.

  • در حین پروسه:
    در ابتدا احتمالاً از بیمار خواسته می شود به مدت 5 تا 30 دقیقه قبل از انجام تست استراحت کند.
    معمولاً بیمار بر روی تخت به پشت دراز می کشد و تکنسین فشارخون هر دو پا و هر دو غوزک را با استفاده از دستگاه فشار سنج که دارای یک کاف و یک ابزاراولتراسوند که بر روی پوست گذاشته می شود اندازه می گیرد.
    این وسیله از امواج صوت برای ایجاد تصاویر استفاده می کند و همچنین این امکان را فراهم میکند که بعد از تخلیه هوای کاف صدای نبض در سرخرگ های پا شنیده شود.
    پس از پروسه:
    تست شاخص پایی بازویی باید فقط چند دقیقه طول بکشد و بعد از آن نیاز به هیچ گونه مراقبت وجود ندارد. پزشک نیز نتایج آن را با بیمار در میان خواهد گذاشت.

  • پزشک از اندازه گیری فشارخون پا ها وبازو برای اندازه گیری شاخص پایی بازویی استفاده می کند. بر اساس عدد محاسبه شده توسط پزشک، این شاخص میتواند نشانگر مواردی باشد از جمله:
    شاخص 1 تا 1/4: فقدان انسداد
    عدد شاخص پایی بازویی در این رنج نشانگر فقدان گرفتگی سرخرگ پا است. اما در صورتی که فرد علائم آن را داشته باشد پزشک ممکن است تست ورزش شاخص پایی بازویی را نیز انجام دهد.
    شاخص 0/91 تا  0/99 : مرز وجود انسداد
    شاخص پایی بازویی که در این بازه قرار گیرد نشانگر مرز وجود انسداد است. در این حالت پزشک تست ورزش شاخص پایی بازویی را پیشنهاد می دهد.
    شاخص کمتر از 0/90 : بیماری سرخرگ محیطی
    عدد شاخص پایی بازویی در این بازه غیرطبیعی در نظر گرفته می شود و نشانگر وجود بیماری سرخرگ محیطی است. پزشک ممکن است آزمایشات دیگری مانند آنژیوگرافی، سونوگرافی را برای مشخص شدن سرخرگ های پا توصیه کند.
    در صورت ابتلا به دیابت شدید با انسداد قابل توجه در سرخرگ ها جهت دریافت نتیجه درست ممکن است نیاز باشد پزشک فشار خون شصت پا را نیز اندازه گیری کند.
    بر اساس شدت انسداد پزشک موارد زیر را پیشنهاد خواهد داد:
    •    تغییر شیوه زندگی
    •    دارو درمانی
    •    جراحی برای درمان سرخرگ محیطی