کیست پانکراس (کیست لوزالمعده)Pancreatic cysts
تعریف بیماری
کیست های پانکراس (لوزالمعده) کیسه های حاوی مایع هستند که داخل یا روی پانکراس قرار دارند. پانکراس یک اندام بزرگ است که در پشت معده قرار دارد. این اندام هورمون و آنزیم هایی را به منظور کمک به هضم مواد غذایی تولید می کند.
بیشتر کیست های پانکراس غیرسرطانی هستند و ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. اما برخی از کیست های پانکراس می توانند سرطانی باشند. برای تشخیص سلول های سرطانی پزشک نمونه ای از مایع کیست پانکراس را مورد بررسی قرار می دهد.
برخی اوقات، پزشک قادر نیست تعیین کند که آیا یک کیست می تواند سرطانی شود یا خیر. پزشک ممکن است در طول زمان کیست را از نظر اندازه یا شکل مورد پیگیری قرار دهد تا در صورت نیاز به کمک جراحی کیست از بدن خارج شود. برخی کیست ها پتانسیل کمی برای سرطانی شدن دارند و پزشک ممکن است به دقت آن ها را مورد پیگیری قرار دهد.
نشانه ها
شما ممکن است هیچ نوع علامتی نداشته باشید. کیست های پانکراس اغلب در زمان تصویربرداری از معده و شکم به دلایل دیگر کشف می شوند.
علائم و نشانه های وجود کیست پانکراس عبارتند از:
• درد شکمی مداوم، که ممکن است به پشت منتقل شود.
• احساس وجود توده در قسمت فوقانی شکم
• تهوع و استفراغعلل
علت بروز کیست پانکراس غالباً ناشناخته است. کیست های سرطانی ممکن است به علت جهش های ژنی ایجاد شوند. برخی کیست ها با بیماری های نادر مانند ون هیپل لینداو (von Hippel-Lindau) که یک اختلال ژنتیکی است و می تواند بر پانکراس و سایر اندام ها تاثیر گذارد، مرتبط هستند.
کیست های غیرسرطانی اغلب به دنبال پانکراتیت (التهاب پانکراس) ایجاد می شوند. در پانکراتیت آنزیم های گوارشی قبل از موعود فعال شده و سبب تحریک پانکراس می شوند. کسیت های غیرسرطانی همچنین می توانند در نتیجه آسیب به شکم مثلاً در تصادف، ایجاد شوند.
عوامل خطر
مصرف زیاد الکل و ابتلا به سنگ کیسه صفرا از عوامل خطر بروز پانکراتیت است. پانکراتیت و آسیب به شکم از عوامل خطر برای بروز کیست های غیرسرطانی پانکراس محسوب می شوند.
زمان مراجعه به پزشک
کیست ها می توانند عفونی شوند، هرچند این مورد نادر است. اگر شما به تب و درد مداوم شکم مبتلا هستند به پزشک مراجعه نمایید.
پارگی کیست ها یک اورژانس پزشکی است. مایعات خارج شده از کیست می تواند سبب آسیب عروق خونی مجاور و خونریزی شدید شود. پارگی کیست همچنین می تواند سبب عفونت حفره شکم (پریتونیت) شود.
اگر علائم زیر را که نشانه خونریزی داخلی و شوک است داشتید، به اورژانس مراجعه نمایید:
• غش کردن
• درد شدید شکم
• کاهش هوشیاری
• ضربان قلب ضعیف و سریع
• استفراغ خونروش های تشخیصی
روش های تشخیصی:
امروزه نسبت به گذشته کیست های پانکراس به علت بهبود تکنولوژی تصویربرداری بیشتر تشخیص داده می شوند. بسیاری از کیست های پانکراس طی اسکن شکم به علل دیگر کشف می شوند.
بزرگترین چالش در طول تشخیص بیماری این است که آیا کیست سرطانی است یا خیر. روش های زیر برای تشخیص بیماری و انتخاب درمان مناسب مورد استفاده قرار می گیرند:
• سابقه پزشکی. وجود سابقه آسیب به شکم یا پانکراتیت می تواند نشان دهنده وجود کیست پانکراس باشد.
• سی تی اسکن. این روش تصویربرداری اطلاعات دقیقی در مورد ساختار کیست پانکراس فراهم می کند.
• ام آر آی MRI. این روش تصویربرداری جزئیات دقیقی در مورد کیست پانکراس فراهم می کند.
• اندوسکوپی اولتراسوند. در طی این روش جزئیات دقیقی در مورد کیست به دست می آید و مایع داخل کیست به منظور بررسی توسط آزمایشگاه از نظر وجود سرطان جمع آوری می شود.
خصوصیات و محل قرارگیری کیست به همراه سن و جنس بیمار می تواند به پزشک در تشخیص نوع کیست کمک کند.
روش های درمانی:
تمام کیست های پانکراس باید پیگیری شوند. کیست های کوچکتر از 10 میلی متر می تواند بعد از 1 سال توسط سی تی اسکن تصویربرداری شوند. درصورتی که این کیست ها پایدار بودند باید با تکرر کمتر این تصویربرداری تکرار شود. معمولاً کیست های بزرگتر از 10 میلی متر نیاز به اندوسکوپی اولتراسوند به طور منظم دارند.
درناژ (تخلیه کردن کیست)
ممکن است نیاز باشد کیستی که سبب بروز علائم آزاردهنده می شود یا در حال بزرگ شدن است، تخلیه شود. یک لوله کوچک قابل انعطاف (اندوسکوپ) از طریق دهان به معده و روده کوچک رفته و با یک سوزن اقدام به تخلیه کیست می کند.
جراحی
ممکن است به منظور حذف کیست های بزرگ که سبب بروز درد یا سایر علائم می شوند، نیاز به انجام جراحی باشد. به طور کلی سایر انواع کیست های پانکراس به علت وجود خطر سرطان نیاز به جراحی دارند.
پیشگیری
بهترین راه برای پیشگیری از بروز کیست های پانکراس پیشگیری از سنگ کیسه صفرا و اجتناب از مصرف الکل و درنتیجه پیشگیری از بروز پانکراتیت است. اگر سنگ کیسه صفرا سبب بروز پانکراتیت شود، ممکن است نیاز به خارج کردن کیسه صفرا از بدن وجود داشته باشد. اگر مصرف الکل در بروز پانکراتیت نقش دارد، از مصرف الکل خودداری کنید.