پرمویی (هیرسوتیسم)Hirsutism

عوامل خطر

فاکتورهای متعددی ابتلا و پیشرفت هیرسوتیسم را تحت تاثیر قرار می دهند و عبارتند از:

• تاریخچه خانوادگی. شرایط متعددی که منجر به هیرسوتیسم می شوند، از جمله هیپرپلازی مادرزادی غده آدرنال و سندرم تخمدان پلی کیستیک، به صورت خانوادگی دیده می شوند.

• نژاد. احتمال ابتلا به هیرسوتیسم ناشناخته در نژاد زنان مدیترانه ای، خاورمیانه و آسیای جنوبی بیش از سایر نژادها است.

عوارض

هیرسوتیسم می تواند از نظرروحی ناراحت کننده باشد. برخی از زنان مبتلا به هیرسوتیسم عزت نفس پایین تری دارند و احساس می کنند حس زن بودن در آنها کمرنگ تر است. هیرسوتیسم خود به تنهایی عوارض جسمانی به همراه ندارد ولیکن چنانچه علت آن عدم تعادل هورمونی باشد عوارضی به همراه خواهد داشت.

زمان مراجعه به پزشک

چنانچه متوجه هر یک از حالات زیر شدید، قرار ملاقاتی با پزشک خود ترتیب دهید:

• رشد ناگهانی موهای زائد در نواحی همچون لب بالایی، گونه ها، چانه، وسط سینه ها، قسمت درونی ران ها و یا پایین کمر
• رشد و رویش تدریجی موهای زائد و قاعدگی های نامنظم
• ویژگی های مردانه به ویژه صدای کلفت، کچلی، افزایش بافت ماهیچه ای ، کاهش سایز سینه ها
• رویش موهای زائدی که با دارو درمانی تشدید میشوند

برخی از زنان در نزدیکی دوران یائسگی و یا در سالهای اول دوران یائسگی دچار رویش موهای ضخیم و کلفت در ناحیه ی چانه و یا دیگر نواحی ناخواسته صورت می شوند که هیرسوتیسم تلقی نمی شود. پزشک شما می تواند در تشخیص بین رویش موهای زائد ناشی از یائسگی و یا ناشی از دیگر نارسایی ها به شما کمک کند.

مراقبت های پیش از زایمان
چنانچه تحت درمان دارویی هیرسوتیسم قرار دارید و قصد بچه دار شدن نیز دارید حتماً این موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید. توصیه می شود زنان تحت درمان دارویی هیرسوتیسم باردار نشوند. چنانچه هیرسوتیسم و نیز قاعده گی های نامنظم در شما وجود دارد، احتمالاً مبتلا به سندرمی تحت عنوان سندرم تخمدان پلی کیستیک می باشید که باروری را در شما کاهش می دهد. از پزشک خود رهنمود های لازم برای داشتن یک بارداری سالم را بخواهید.

روش های تشخیصی

روش های تشخیصی:

تشخیص هیرسوتیسم با بحث و بررسی در رابطه با تاریخچه پزشکی شما شروع می شود. پزشک به بررسی سیکل های قاعدگی شما، زمان تجربه اولین علائم، داروهای دریافتی و نیز سابقه خانوادگی از لحاظ شرایط و بیماری های خاص می پردازد. تست هایی که به تشخیص کمک می کنند عبارتند از:

• معاینه جسمانی . پزشک به منظور مشاهده رویش مو به چک کردن صورت، گردن، قفسه سینه، سینه ها، کمر، شکم و لگن می پردازد. همچنین معایناتی در جهت تعیین دیگر علائم و نشانه های افزایش هورمون های آندروژن و موارد منتج به عدم تعادل هورمونی انجام میدهد.

• آزمایشات خونی. تست های اندازه گیری کننده هورمون های ویژه در خون، از جمله هورمون تستوسترون، در تعیین هیرسوتیسم ناشی از سطوح بالای آندروژن به کار می روند.

تست های بیشتر
طیف تست های بیشتر بستگی به شدت هیرسوتیسم و علائم مرتبط با آن دارد. چنانچه نتیجه آزمایشات خونی نشان دهنده سطح بالای آندروژن باشد، به منظور بررسی بیشتر تحت تستهای تصویری قرار می گیرید که عبارتند از:

• اولترا سونوگرافی. در این تست تصویری از امواج صوتی با فرکانس بالا در جهت تولید تصاویر ساختارهای درونی بدن استفاده می شود. سونوگرافی تخمدان ها و یا غدد آدرنال به منظور بررسی وجود کیست و یا تومور انجام می پذیرد.

• سی تی اسکن. سی تی اسکن نوعی تست با پرتو X می باشد که تصاویر قابل رویت اکوهای سونوگرافی از ارگان های درونی بدن را فراهم می سازند. سی تی اسکن از بدن به منظور ارزیابی غدد آدرنال استفاده می شود.

روش های درمانی:

درمان هیرسوتیسم شامل ترکیبی از روشهای مراقبت فردی ، درمان های از بین برنده ی مو و استفاده از دارو می شود.

درمان های از بین برنده ی مو عبارتند از:

• الکترولیز. در این نوع درمان ،سوزن کوچکی را وارد هر یک از فولیکول های مو می کنند و از این طریق جریان الکتریکی عبور می دهند تا فولیکول را تجزیه و نهایتاً تخریب کند. نتیجه الکترولیز حذف دائمی موهاست ولیکن فرایند دردناکی محسوب می شود. معمولاً از یکسری کرم های بیحس کننده موضعی به منظور کاهش این درد استفاده می کنند. عوارض جانبی این روش شامل تیره یا روشن شدن نواحی تحت درمان می باشد و ندرتاً اسکار یا جای زخم هم باقی می ماند.

• لیزر درمانی. در این فرایند اشعه لیزر را از روی پوست عبور می دهند که منجر به ناتوان ساختن فولیکول ها شده و از رشد آنها جلوگیری می کند. جلسات لیزردرمانی از چند دقیقه تا چند ساعت به طول می انجامد و مدت آن بستگی به اندازه ناحیه تحت درمان دارد. بعد از درمان ،برخی از افراد دوره طولانی را بدون رویش مجدد مو سپری می کنند درحالیکه برخی دیگر به جلسات درمان مجدد در جهت تمدید نیاز پیدا می کنند. روش لیزر درمانی می تواند دردناک و ناراحت کننده باشد، فرد احساس پاشیدن روغن داغ بر پوست خود دارد. این روش منجر به قرمزی و تورم می شود. همچنین می تواند منجر به سوختگی و تغییرات رنگ در پوست شما شود. درضمن درمان با لیزر پرهزینه و گران است.

درمان دارویی

داروهای مورد استفاده در درمان هیرسوتیسم عبارتند از:

• داروهای خوراکی ضد بارداری. قرصهای ضد بارداری و یا دیگر داروهای هورمونی ضدبارداری حاوی استروژن و پروژسترون، از طریق مهار تولید آندروژن منجر به درمان هیرسوتیسم می شوند. داروهای خوراکی ضدبارداری معمول ترین درمان هیرسوتیسم در زنانی هستند که قصد باردار شدن ندارند.

• ضد آندروژن ها. این نوع از داروها از باند شدن آندروژن ها به رسپتورها ممانعت به عمل می آورند. معمول ترین داروی ضد آندروژن مورد استفاده در درمان هیرسوتیسم داروی اسپیرونولاکتون (آلداکتون) می باشد.

• کرم موضعی. افلورنیتین (وانیکا) یک کرم تجویزی مخصوص موهای زائد صورت در زنان می باشد. این کِرم مستقیماً بر روی ناحیه مورد نظر از پوست صورت زده می شود و کمک به کُند شدن رشد موهای جدید می کند ولیکن منجر به از بین رفتن موهای فعلی و موجود نمی شود. دو ماه زمان لازم است تا این دارو عمل کند و در صورتیکه فرد به مدت 8 هفته از این دارو استفاده نکند، رشد موها به همان میزان قبل از درمان بازمیگردد. عوارض جانبی ممکن عبارتند از سوزش ، خارش و تحریک پوستی.

معمولاً بعد از شروع دارو درمانی هیرسوتیسم، یک ماه زمان می برد تا بتوانید متوجه تفاوت معنادار در رشد موها شوید. چنانچه پزشکتان قادر به یافتن داروی مناسب و پاسخ دهنده در شما نشود، شما را به یک متخصص در نارسایی های پوستی ارجاع خواهد داد (متخصص پوست یا درماتولوژیست).

اصلاح شیوه زندگی

روش های مربوط به مراقبت فردی درجهت از بین بردن موهای زائد بدن عبارتند از:

• استفاده از موچین. این روش به منظور کندن تعداد کمی موی زائد مناسب است ولی در کندن موهای یک قسمت بزرگ کاربردی نیست. در عین حال با کمی درد نیز همراه است و اثر آن همیشگی نیست. این روش معمولترین متدی است که زنان برای از بین بردن موهای صورت از آن استفاده می کنند.

• تراشیدن. یک روش سریع و ارزان است ولی نیاز به تکرار در فاصله های زمانی منظم دارد چراکه تنها مو را از سطح پوست قطع می کند.

• استفاده از موم. در این روش موم گرم را بر سطحی از پوست دارای موهای زائد می مالند و زمانیکه موم به خوبی چسبید آن را در جهت خلاف رویش موها می کشند و موم موها را از ریشه در می آورد. این روش به سرعت موهای زائد را در یک ناحیه بزرگ پوستی بیرون می آورد ولیکن می تواند منجر به سوزش موقتی، تحریک و قرمزی پوست شود. موم داغ نیز منجر به سوختگی پوستی می شود.

• محصولات شیمیایی. محصولاتی که در قالب ژل، لوسیون و کرم موجود می باشند و فرد آنها را بر سطح پوست بکار می برد. این قبیل محصولات از طریق شکستن ساختار پروتئینی ساقه ی مو عمل می کنند. برخی افراد به مواد شیمیایی استفاده شده در این محصولات حساسیت نشان می دهند.

• بیلیچ یا سفیدکردن. برخی از زنان به جای حذف موهای زائد، از روشی استفاده می کنند که بیلیچ کردن نامیده می شود و پیگمان های مو را از بین می برد و درنتیجه مو کمتر قابل رویت می شود. در این روش امکان تحریک پوستی وجود دارد.

پیشگیری

به طور کلی هیرسوتیسم قابل پیشگیری نیست؛ ولیکن چنانچه شما مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هستید، کنترل چاقی و پیشگیری از حساسیت سلولی به انسولین، شرایطی که سلول ها به مقادیر نرمال انسولین پاسخ نمی دهند، منتج به سطوح پایین تر آندروژن و در پی آن هیرسوتیسم خفیف تر می شود.