سندروم حاد عروق کرونرAcute coronary syndrome
تعریف بیماری
سندروم حاد عروق کرونر اصطلاحی است که برای بیماری هایی مرتبط با کاهش ناگهانی جریان خون به قلب استفاده می شود.
یکی از این بیماری ها حمله ی قلبی (آنفارکتوس میوکارد) است که هنگامی رخ می دهد که مرگ سلول‌های قلب منجر به ایجاد آسیب یا تخریب بافت قلب می شود.
حتی هنگامی که سندروم حاد عروق کرونر منجر به مرگ سلولی نشود، جریان خون کاهش یافته چگونگی عملکرد قلب را تحت تاثیر قرار می‌دهد که خود نشانه ای است برای افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی.
این سندروم اغلب باعث دردی شدید در قفسه ی سینه یا احساس ناراحتی در آن ناحیه می شود و این وضعیت یک فوریت پزشکی است که نیازمند تشخیص و مراقبت سریع و دقیق می باشد.
هدف درمان بهبود جریان خون، درمان عوارض و جلوگیری از مشکلات پیش رو را شامل میشودنشانه ها
علائم و نشانه های سندروم حاد عروق کرونری معمولاً به یک باره ایجاد می شوند و موارد زیر را شامل می‌شوند:
• احساس درد یا ناراحتی در قفسه ی سینه که اغلب با درد، فشار تنگی و سوزش توصیف می شود.
• وجود دردی منتشر که از قفسه ی سینه به شانه ها، بازوها، قسمت فوقانی شکم، پشت، گردن و فک انتشار می‌یابد.• احساس تهوع یا استفراغ
• سوء هاضمه
• تنگی نفس
• تعریق شدید و ناگهانی
• احساس سبکی در سر، سرگیجه و از دست رفتن هوشیاری
• احساس خستگی بی دلیل و غیر معمول
• احساس بی قراری یا نگرانیدرد و ناراحتی در قفسه ی سینه شایع ترین علامت این سندروم است. اگرچه، علائم و نشانه ها به طور قابل توجهی بسته به سن، جنسیت و دیگر شرایط پزشکی بیمار ممکن است متفاوت خواهند بود.
عدم تجربه درد و ناراحتی در قفسه سینه همراه دیگر علائم بیماری در زنان، افراد مسن و مبتلایان به دیابت محتمل‌تر است.علل
سندروم حاد عروق کرونر معمولاً ناشی از انباشته شدن ذخایر چربی (پلاک ها) در داخل و دیواره عروق کرونری است. این رگ‌های خونی تامین کننده ی اکسیژن و مواد مغذی برای عضلات قلب هستند.
هنگامی که یک پلاک ته نشین شده در دیواره ی عروق شکسته یا خرد می شود یک لخته ی خون شکل می‌گیرد گه مسیر جریان خون به عضلات قلب را مسدود می کند.
هنگامی که اکسیژن رسانی به سلول ها بسیار کم باشد می تواند منجر به مرگ عضلات قلب شود. مرگ سلول ها - در نتیجه ی آسیب بافت عضلانی قلب - همان حمله ی قلبی (آنفارکتوس میوکارد) است.
حتی اگر هیچ مرگ سلولی رخ ندهد، کاهش اکسیژن رسانی می تواند همچنان باعث شود که عملکرد عضلات قلب آن طور که باید نباشد. این تغییر می تواند مقطعی یا دائمی باشد. هنگامی که سندروم حادعروق کرونر منجربه هیچ مرگ سلولی نشود آنژین ناپایدارنام می گیرد.عوامل خطر
عوامل خطر سندروم حاد عروق کرونر مشابه دیگر انواع بیماری های قلبی است و شامل موارد زیر میشود:
• افزایش سن
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• استعمال سیگار
• نداشتن فعالیت فیزیکی
• پیروی از رژیم نا سالم
• ابتلا به اضافه وزن و چاقی
• دیابت
• سابقه ی خانوادگی درد قفسه سینه، بیماری قلبی، یا سکته
• سابقه ی فشارخون بالا، پره اکلامپسی یا دیابت بارداریآمادگی ویزیت پزشک
در صورت وجود درد شدید در ناحیه ی قفسه سینه یا دیگر علائم و نشانه های سندروم حاد عروق کرونر، فرد باید فوراً به اورژانس مراجعه کند و یا با 115 تماس گرفته شود.
توصیف دقیق بیمار ازعلائم خود می‌تواند اطلاعات مهمی را جهت کمک به تیم پزشکی اورژانس برای تشخیص درست فراهم کند.
بیمار باید برای پاسخ به پرسش‌های زیر آماده باشد:• چه زمانی متوجه علائم و نشانه ها شدید؟
• علائم چه مدت طول کشید؟
• در حال حاضر چه علائمی دارید؟
• درد خود را چطور توصیف می کنید؟
• درد را در کدام قسمت حس می کنید؟
• به شدت درد چه امتیازی می دهید؟
• آیا موردی هست که علائم شما را بهتر یا بدتر کند؟زمان مراجعه به پزشک
سندروم حاد عروق کرونر یک فوریت پزشکی است که می تواند نشانه ی یکی از چندین شرایط خطرناک و تهدید کننده ی حیات فرد باشد. هنگام ظهور علائم برای تشخیص سریع و مراقبت مناسب باید به اورژانس مراجعه شود و خود فرد نباید به هیج وجه تا بیمارستان رانندگی کند.
روش های تشخیصی
در صورت وجود علائم و نشانه های مربوط به سندروم حاد عروق کرونر در بیمار، پزشک بخش اورژانس احتمالاً دستورانجام چندین تست تشخیصی را خواهد داد. برخی از تست ها نیز در حین اینکه پزشک سوالاتی را در رابطه با علائم و نشانه‌های بیمار می پرسد انجام خواهد شد و تست ها به طور کلی شامل موارد زیر می‌شوند:
الکتروکاردیوکرام (ECG):
در این تست الکترودهایی به سطح پوست متصل می‌شوند که فعالیت الکتریکی قلب را اندازه گیری می کنند. ضربان های غیرطبیعی یا نامنظم می توانند به این معنی باشند که عملکرد قلب به دنبال کاهش اکسیژن رسانی به آن به درستی انجام نمی گیرد. الگوهای بخصوصی از سیگنال‌های الکتریکی می تواند محل نسبی انسداد را مشخص کند و ممکن است تست چندین بار تکرار شود.
آزمایش خون:
درصورتی که مرگ سلولی منجر به آسیب بافت قلب شود آنزیم های بخصوصی ممکن است درخون تشخیص داده شوند.
اطلاعات به دست آمده از این دو تست ذکر شده به همراه علائم و نشانه های بیمار جهت تشخیص اولیه سندروم حاد عروق کرونر استفاده می شود. پزشک می تواند از این اطلاعات برای مشخص کردن اینکه آیا وضعیت بیمار در دسته ی حمله قلبی قرارمیگیرد یا آنژین ناپایدار استفاده کند.
جهت کسب اطلاعات و آگاهی بیشتر، مشخص کردن دیگرعلل علائم بیمار و یا کمک به پزشک برای شخصی سازی تشخیص و درمان وی، آزمایشات دیگری ممکن است انجام شود.
آنژیوگرام عروقی:
این پروسه برای نشان دادن عروق خونی از تصویر برداری با اشعه X استفاده می‌کند. یک لوله ی طویل و نازک (کاتتر) وارد یک شریان می شود ( معمولاً در بازو یا کشاله ی ران) و به سمت شریان‌های قلب پیش برده میشود. معمولاً یک ماده رنگی از درون لوله ی وارد شده به شریان ها جریان می یابد. مجموعه ای از اشعه های X چگونگی حرکت رنگ را در شریان ها نشان می دهد و هرگونه انسداد یا تنگ شدن عروق را آشکار می کند.
اکوکاردیوگرام:
در این روش جهت ایجاد تصاویر زنده از قلب از امواج صوت که توسط یک دستگاه به سمت قلب هدایت می شوند استفاده می شود. با استفاده از این روش می توان مشخص کرد که آیا قلب به درستی عمل پمپاژ را انجام می دهد یا خیر.
اسکن خون رسانی میوکارد:
از این تست جهت نشان دادن چگونگی جریان یافتن خون در عضلات قلب استفاده می شود. مقدار بسیار اندک و ایمنی از ماده ی رادیواکتیو به درون خون تزریق می شود. یک دوربین تخصصی شده نیز از مسیر حرکت ماده در قلب تصویر برداری کرده و اینکه آیا خون کافی در عضلات قلب جریان دارد یا جریان خون قلب کاهش یافته است را به پزشک نشان می دهد.
سی تی آنژیوگرافی:
در این روش از تکنولوژی تخصصی اشعه X که می تواند تصاویری چندگانه – مقطعی و دو بعدی- از قلب را ارائه دهد استفاده می شود. ابن تصاویر می توانند هرگونه انسداد یا تنگ شدگی در عروق کرونر را نشان دهند.
آزمون استرس:
از این آزمون برای نشان دادن اینکه قلب تا چه اندازه خوب کار می کند استفاده می شود. در برخی افراد جدای از ورزش، بیمار ممکن است داروهایی برای افزایش دریافت ضربان قلب دریافت کند. این تست معمولاً وقتی انجام می شود که هیچ علامتی از سندرم حاد عروق کرونری یا دیگر بیماری های قلبی تهدید کننده ی حیات نسیت و بیمار در حالت استراحت قرار دارد. در طول تست استرس جهت مشخص کردن اینکه قلب تا چه اندازه خوب کار می کند ممکن است از تست‌های اکوکاردیوگرام یا اسکن خون رسانی میوکارد استفاده شود.
درمان:
اهداف کوتاه مدت و اولیه ی درمان سندروم حاد عروق کرونر شامل موارد زیر می شود:
1. تسکین درد
2. بهبود جریان خون
3. بازگرداندن عملکرد قلب در سریع ترین و بهترین حد ممکن
اهداف بلند مدت درمان نیز شامل بهبود عملکرد کلی قلب، مدیریت و کنترل فاکتور‌های خطرو کاهش خطر حمله قلبی میشود. جهت رسیدن به این اهداف ممکن است از ترکیبی از روش‌های جراحی و داروها استفاده شود.جراحی و دیگر روش ها:
پزشک ممکن است یکی ازاین روش ها را جهت بازیابی جریان خون به عضلات قلب پیشنهاد دهد.
آنژیوپلاستی و گذاشتن استنت: در این روش پزشک ممکن است یک لوله ی بلند و خیلی ظریف (کاتتر) را در شریان دچار انسداد یا شریان تنگ شده قرار دهد. یک سیم به همراه یک بالون تخلیه شده نیز از داخل کاتتر به ناحیه ی دچار گرفتگی فرستاده می شود. سپس بالون باد می شود و با فشرده کردن پلاک تجمع یافته به سمت دیواره ی شریان، گرفتگی آن را باز می کند. معمولاً یک لوله ی مشبک (استنت) در شریان به جا گذاشته می شود تا به باز نگه داشتن دیواره ی عروق کمک کند.
جراحی بای پس سرخرگ: با این روش جراح یک بخش از رگ خونی (پیوندی) از قسمت دیگری از بدن بر می دارد و یک مسیر جدید برای جریان خون ایجاد کرده که شریان مسدود شده کرونر را دور می زند.درمان دارویی
بسته به تشخیص، داروهای اورژانسی یا مراقبت های مداوم (یا هردو) شامل موارد زیر می شود:
ترومبولیتیک ها ( تخریب کننده های لخته): به حل شدن لخته هایی که باعث انسداد شریان شده اند کمک می کنند
نیتروگلیسیرین: به واسطه ی اثر گشاد کنندگی موقت رگ‌های خونی، جریان خون را بهبود می‌دهد.
داروهای ضد پلاکت: به جلوگیری از ایجاد و شکل گیری لخته‌ها کمک می کنند و شامل آسپرین، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، پراسوگرل (افینت) و دیگر داروها می شود.
بتا بلاکرها: این داروها به ریلکس شدن عضلات قلب و کاهش ضربان قلب کمک می کنند. همچنین از فشار وارده بر قلب می کاهند و فشار خون را کاهش می دهند. متوپرولول (لوپرسور) و ندولول (کورگارد) مثال هایی از این دست هستند.
مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین: این داروها عروق خونی را متسع و گشاد می کنند و باعث بهبود جریان خون وعملکرد بهتر قلب می شوند. داروهای لیزینوپریل ( پرینیویل) ، بنزاپریل (لوتنسیل) نمونه ای از این دارو ها می باشند.
بلوکه کننده های رسپتور آنژیوتانسین: در کنترل فشار خون موثرند و شامل لوزارتان (کزار)، ایربسارتان (آواپرو) و چندین داروی دیگر می شوند.
استاتین ها: این داروها میزان کلسترول درگردش خون را کاهش داده و در تثبیت پلاک‌های آترواسکلروز و جلوگیری از متلاشی شدن و شکست آن ها نقش دارند. استاتین ها شامل آتورواستاتین (لیپیتور)، سیم واستاتین (فلولیپید) و چندین مورد دیگر می شوند.اصلاح شیوه زندگی
تغییرات شیوه ی زندگی با هدف سلامت قلب از جمله مهم ترین فاکتورها برای جلوگیری از حمله قلبی می‌باشد و توصیه های آن شامل موارد زیر می شود:
عدم استعمال سیگار: اگر فرد از سیگار استفاده می کند باید آن را ترک کند. و بهتر است برای این منظور بیمار از پزشک خود راهنمایی بخواهد. حتی از مواجه با دود سیگار نیز باید اجتناب شود.
داشت فعالیت: ورزش منظم و فعال بودن از نظر فیزیکی نیز توصیه شده است. اگر بیمار تا کنون فعالیت فیزیکی منظمی را دنبال نکرده است باید با پزشک خود در رابطه با بهترین فعالیت ورزشی برای شروعی ایمن و سلامت مشورت کند.
سنجش کلسترول: بیمار باید سطوح کلسترول خون خود را به طور منظم در مطب پزشک چک کند.پرهیز از مصرف گوشت و لبنیات پرچرب و پرکلسترول نیز امری ضروری می‌باشد. درصورتی که پزشک داروهای استاتین یا دیگر پایین آورنده های کلسترول را تجویز کرده باشد بیمار باید به طور منظم و روزانه مطابق دستور پزشک آن ها را مصرف نماید.
کنترل فشار خون: بیمار باید فشارخون خود را نیز به طور منظم در مطب پزشک اندازه گیری کند و همینطور داروهای مرتیط با کنترل فشارخون را به طور منظم و مطابق با توصیه ها دریافت کند.
حفظ وزن در محدوده ی سلامت: اضافه وزن می تواند به قلب فشار وارد کند و در افزایش کلسترول خون، فشار خون و دیابت و بیماری های قلبی و دیگر بیماری ها نقش ایفا کند.
کنترل استرس: جهت کاهش خطر حمله ی قلبی، کاهش استرس در فعالیت های روزانه ضروری می باشد. توصیه شده است که افراد در رابطه با عادات مرتبط با کار خود تجدید نظر کنند و جهت به حداقل رساندن رویدادهای استرس زا یا مقابله با آن ها روش های سالم را جایگزین کنند. صحبت با پزشک یا متخصص سلامت روان می تواند در کنترل استرس کمک کننده باشد.نکات تغذیه ایی
پیروی از یک رژیم غذایی دارای مقادیر زیاد میوه و سبزیجات، غلات کامل و مقادیر متوسط لبنیات کم چرب و گوشت‌های بدون چربی (لخم) توصیه شده است.