اکثر مادران شیرده در این دوران معمولا نگران کم بودن میزان شیر خود می باشند. در بیش تر موارد، نوزاد شیر کافی دریافت می کند یا اینکه مشکل کم بودن شیر مادر قابل حل است. ولی در بعضی موارد هم، کم بودن شیر مادر ممکن است موجب خطر سوء تغذیه در نوزاد شود. بنابراین، این مسئله باید به وسیله پزشک کودک مورد بررسی قرار بگیرد.
علل کم بودن شیر مادر
در صورتی که نوزاد پس از شیردادن سیر شده باشد، 2 تا 4 ساعت می خوابد و وزن او هم به طور طبیعی اضافه می شود. ولی اگر نوزادی بعد از خوردن شیر از دو سینه به خواب رفت و بعد از 1 تا 2 ساعت بیدار شد و وزن وی هم زیاد نشد امکان دارد اندازه شیر مادر کم باشد. همچنین اگر در موقع شیرخوردن نوزاد از یک سینه از سینه دیگر ترشح نشد، امکان دارد شیر مادر کم باشد.
1_ افت نامناسب غده ای:
سینه های برخی از مادران شیرده، آمادگی لازم و کانال های کافی شیر برای تولید شیر و سیر کردن نوزاد را ندارند. کانال ها در هر حاملگی تشکیل می شوند و شیردهی رشد کانال ها و بافت ها را تحریک کرده و در نوزاد دوم و سوم مشکل کم بودن شیر کاهش می یابد. برای افزایش تولید شیر، باید از شیر خشک هم استفاده نمایید. مقدار کم شیر هم سبب افزایش سیستم ایمنی بدن جنین و رشد مغز و مواد مغذی می شود .
2_ مشکلات هورمونی:
مشکلاتی از جمله سندرم پلی کیستیک، دیابت، تیروئید، فشار خون یا مشکلات هورمونی موجب به تعویق افتادن بارداری می شود . هر یک از این عوامل سبب کاهش تولید شیر در مادران شیرده خواهد شد. در بعضی موارد با درمان مشکل می توان تولید شیر را افزایش داد ولی استفاده شیر خشک هم الزامی است. مشاور شیردهی هم به شما کمک خواهد کرد.
3_ مشکلات مکیدن
ممکن است نوزاد بدرستی قادر به مکیدن نباشد و غشای نازک انتهای دهان، زبان را سفت گرفته باشد. بدین ترتیب نوزاد نمی تواند بدرستی شیر بخورد. درصورتی که نوزاد مشکل داشته باشد پزشک غشا را جدا می کند و شیر خوردن نوزاد بهبود می یابد.
4_ جراحی سینه:
عمل جراحی سینه ممکن است به دلیل بیماری یا زیبایی صورت گیرد. سوراخ کردن نوک سینه نوعی عمل جراحی است که به آبراهه های شیر در نوک سینه آسیب می رساند. تأثیر عمل جراحی بر شیردهی به مدت زمان عمل، نوع عمل، فاصله بین عمل و زایمان و آسیب وارده بر سینه بستگی دارد.
5_ استفاده از قرص های ضد بارداری:
بسیاری از مادران شیرده هم زمان با شیردادن به نوزاد از قرص های ضدبارداری نیز استفاده می کنند. در این شرایط، تغییری در تولید شیر مادر ایجاد نمی شود ولی در برخی افراد در صورتی که استفاده از قرص قبل از چهار ماهگی نوزاد شروع شود، مقدار شیر کاهش می یابد. نخستین راه افزایش شیر، قطع مصرف قرص است ولی حتماً با پزشک خود مشورت کنید. برخی مادران به مکمل های گیاهی یا شیردوش برای افزایش شیر نیاز دارند.
6_ عدم تخلیه کامل سینه ها:
تخلیه نکردن کامل سینه ها ممکن است، باعث کم شدن شیر مادر شود. عواملی مثل بزرگ شدن سینه ها، زخم شدن نوک سینه، نوک سینه صاف و تو رفته، نگه داشتن نوزاد برای زمان طولانی به یک سینه، فواصل زیاد بین شیردهی، عدم مکیدن نوزاد به دلیل ضعف و تغذیه با شیر خشک می تواند باعث تخلیه نشدن سینه ها گردد.
7_ عوامل محیطی:
خستگی، استرس و هیجانات، می تواند باعث کاهش میزان شیر در مادران شیرده گردد. کشیدن سیگار و استفاده از قرص های ضدبارداری نیز ممکن در کاهش شیر مادر تاثیرگذار باشد.
8_ عدم تمایل به شیردهی:
یکی از عللی که باعث کاهش میزان شیر و یا حتی قطع آن می گردد، عدم تمایل شما به شیردهی است. ممکن است به دلایلی از جمله شاغل بودن، عدم تمایل کودک به شیر مادر و… نوزاد از خوردن شیر مادر محروم گردد. در این شرایط با پزشک خود مشورت نمایید.
9_ قرص های زردی یا هنگام زایمان
قرص های استفاده شده در هنگام درد زایمان بر توانایی نوزاد در شیر خوردن تاثیر می گذارد. مطالعات نشان می دهد تاثیر قرص ها تا یک ماه باقی می ماند. زردی نوزاد باعث خوابالو بودن نوزاد می شود.
بنابراین برای شیر خوردن بیدار نمی شود. در این حالت باید شیر را بدوشید. هنگامی که زردی برطرف شد و قرص ها از بدن نوزاد خارج شد می توانید به خوبی به او شیر بدهید.
10_ مکمل ها
در دو هفته اول بارداری استفاده از شیر خشک در کنار شیر مادر باعث کاهش تولید شیر می شود. هنگامی که به نوزاد شیر خشک می دهید، شیر کمتری از سینه می خورد. بنابراین سینه شیر کمتری تولید می کند. اگر استفاده از شیر خشک ضروری است شیردوشی باعث افزایش شیر می شود.
اعمالی که سبب کاهش” شیر مادر” می شود:
– داروهای قاعده آور
– آشامیدن آب شور
– ورزش و حمام در زمان گرسنگی
– کاهش غذا
– پرهیز از خوردن مواد غذایی مولد شیر
– نان جو
– عدس
– استفاده بیش از حد از زیره
– غذاهای سرد و خشک و ترش مانند آبغوره، انار ترش، سرکه،
– بلوط
– تخم کاهو
– برگ اسفرزه