در امریکا، انگلیس و اکثر کشورهای اروپایی، میزان چاقی و اضافه وزن در میان نوجوانان، بین 15 تا 30% تخمین زده شده است. رقم چاقی در امریکا، در میان افراد زیر 19 سال دو برابر افراد در سن 30 سالگی است و در انگلیس این میزان در 10 سالگی دو برابر می باشد و متاسفانه در کشور خودمان ایران نیز چاقی و اضافه وزن در نوجوانان روند رو به رشدی را دارد.
همچنین مطالعات مهمی، ارتباط بین چاقی در نوجوانی و بزرگسالی را نشان داده اند. بنابراین، فرزند شما باید وزن سلامت خود را در طول دوران نوجوانی حفظ نماید، اما نیاز به کالری در دوران بلوغ افزایش خواهد یافت. مطالعات نشان دادند که در این دوران، نوجوانان به غذاهای چرب علاقه بیشتری دارند و معمولا اشتهای نوجوانان افزایش می یابد. این دریافت کالری اضافی، در دختران بصورت چربی در سینه، باسن و ران ها ذخیره می گردد. در مورد پسران، قدشان بلندتر می گردد و توده ماهیچه ای شان افزایش می یابد. این نوع رشد در نوجوانان طبیعی بوده و نباید با مشکلات مربوط به وزن اشتباه گرفته شود.
با استفاده از نمودارهای مربوط به رشد، می توان تعیین کرد که آیا کودک در محدوده نرمال وزنی قرار می گیرد یا نه. چنانچه فرزند شما در محدوده وزنی نرمال قرار دارد، برنامه غذایی سالمی، متناسب با اشتهای وی، در اختیار کودک قرار دهید. چنانچه کودک شما مشکل اضافه وزن دارد، ابتدا باید مواد غذایی ناسالم را در برنامه غذایی او کاهش دهید. همچنین باید میزان فعالیت بدنی در کودکتان را افزایش دهید. پژوهش ها نشان دادند، انجام ورزش های منظم و روزانه مانند پیاده روی، دوچرخه سواری، شنا و فوتبال، بهترین روش حفظ کاهش وزن در طولانی مدت می باشد.
باید توجه داشت، امروزه رایج ترین اختلال تغذیه ای دوران کودکی و نوجوانی در کشورهای پیشرفته و نیز جوامع شهری کشورهای در حال توسعه، اضافه وزن می باشد، که با مشکلاتی مانند دیابت و بیماری قلبی مرتبط می باشد. اگرچه بعضی شواهد نشان می دهند که کودکان نسبت به 50 سال پیش، روزانه 600 کیلوکالری انرژی کمتر مصرف می نمایند، ولی تعداد نوجوانان با اضافه وزن در حال افزایش است. همچنین مشکلات مربوط به کم وزنی و اختلالات غذایی مانند انورکسیا (کم اشتهایی عصبی) در میان نوجوانان دیده می شود، که 10% از دختران نوجوان را تحت تاثیر قرار می دهد. مطالعات نشان داده اند که حدود 60% از دختران نوجوان فکر می کنند باید وزن خود را کاهش دهند، حتی اگر واقعا نیازی به کاهش وزن نداشته باشند. بنابراین باید مراقب باشیم تا نوجوانان با وزن نرمال اقدام به رژیم گرفتن نکنند. دختران نوجوانی که سعی می کنند وزنشان را بسیار پایین نگه دارند حتی اگر هیچ یک از علایم واقعی اختلالات خوردن را نداشته باشند، به علت کم وزنی مشکلاتی در قاعدگی و ناباروری خواهند داشت.
توصیه های مربوط به کنترل وزن در نوجوانی:
ابتدا با استفاده از نمودارهای رشد، مشخص نمایید که آیا فرزندتان اضافه وزن یا کاهش وزن دارد یا خیر؟ سپس در صورت لزوم به استراتژی های ذیل دقت نمایید:
- نوجوانان را به غذا خوردن در کنار خانواده تشویق نمایید؛ و هم چنین در آنها علاقه به غذا پختن را ایجاد نمایید.
- امکان دستیابی نوجوانان به غذاهای چرب و میان وعده های شیرین و پرچرب را محدود نمایید.
- کنترل میزان غذایی که به نوجوان خود می دهید، بهترین روش کنترل وزن می باشد.
- باید بدانید بهانه جویی و تذکر مدام به نوجوانان درمورد هر چیزی، بخصوص در مورد کنترل دریافت غذا به ندرت پاسخ مثبت خواهد داد.
- نوجوانان را به انجام فعالیت بدنی منظم تشویق نمایید، بعنوان مثال نوجوان خود را به استفاده از دوچرخه و یا پیاده روی تا مدرسه، به جای استفاده از ماشین و اتوبوس تشویق کنید.
- از اینکه فرزند با اضافه وزنتان برای مشکل اضافه وزن یا کم وزنی به پزشک مراجعه کند و به متخصص تغذیه ارجاع داده شود، نگران نباشید. بسیاری از کودکان به مراقبت های افراد به غیر از اعضای خانواده، بهتر پاسخ می دهند.