فشارخون بالا یک وضعیت پزشکی است که در آن فشار وارد شونده بر دیواره رگ‌ها و فشار جریان خون از یک حد نرمال و پذیرفته٬ بالاتر می‌رود. فشارخون نرمال در انسان درحال استراحت در محدوده ۱۰۰ الی ۱۴۰ میلیمترجیوه (سیستولیک) و ۶۰ الی ۹۰ میلیمترجیوه (دیاستولیک) قرار دارد. بطور معمول اگر فشار خون بصورت پایدار بالاتر از ۱۴۰ سیستول و ۹۰ دیاستول قرار گیرد٬ پاتولوژی و بیماری محسوب می‌گردد. به عارضه افزایش فشار خون بیش از حد طبیعی، هایپرتنسیون و فشار خون بالا یا پرفشاری خون گفته می‌شود.
طی بررسی اخیر در آمریکا که در ژورنال فشار خون به چاپ رسیده است، نوشیدن روزانه یک فنجان آب چغندر می تواند موجب کاهش فشار خون شود.
آب چغندر محتوی 2/0 گرم نیترات رژیمی می باشد. نیترات در بدن ابتدا به نیتریت و سپس نیتریک اکسید خون تبدیل می شود. نیتریک اکسید گازی است که موجب گشاد شدن عروق خونی می شود و به جریان خون کمک می کند.
در این مطالعه 8 زن و 7 مرد که فشار خون سیستولیک آنها بین 140 تا 159 میلیمتر جیوه بود و مشکل پزشکی دیگری نداشتند مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد از داروهای کاهنده فشار خون استفاده نمی کردند. شرکت کنندگان در این مطالعه روزانه 250 میلی لیتر آب چغندر یا آب حاوی نیترات می نوشیدند و طی 24 ساعت بعدی فشار خون آنها اندازه گیری می شد. این مطالعه از نوع شاهد-موردی بوده است.
با توج به نتایج این مطالعه، فشار خون در کسانی که از آب چغندر استفاده می کردند حتی پس از اتمام زمان گردش نیترات در بدن و برگشت سطح نیترات به میزان قبل از دریافت آب چغندر، نسبت به گروه دریافت کننده دارونما پایین تر بود. اثر نوشیدن آب چغندر 3 تا 6 ساعت پس از دریافت آب چغندر مشهودتر بود اما اثرات مثبت آن تا 24 ساعت کماکان وجود داشت.
یافته های بررسی اخیر نشان داد که افراد با فشار خون بالا در صورت مصرف 250 میلی لیتر آب چغندر می توانند فشار خون خود را تا 10 میلیمتر جیوه کاهش دهند اما هنوز محققان به نتیجه قطعی در مورد مکمل یاری رژیم غذایی با آب چغندر و اثرات آن در سلامتی دست نیافته اند.
با توجه به نتایج این مطالعه، امید است که با افزودن سبزیجات با نیترات بالا مثل یک واحد سبزیجات برگ سبز یا چغندر به رژیم غذایی افراد سبب ارتقای سطح سلامت قلب و عروق شویم.
نکته عملی: با توجه به بررسی انجام گرفته، مصرف سبزیجات غنی از نیترات و سایر مواد مغذی موثر می تواند راه ساده و ارزانی برای کنترل فشار خون باشدبرای مثال نوشیدن یک فنجان آب چغندر در طول روز که حاوی مقادیر کافی نیترات است می تواند در کاهش فشار خون موثر باشد.
منبع: Amrita Ahluwalia et al, Hypertension, 2013