همه ما از اهمیت مراقبت های پزشکی پیش از بارداری برای اطمینان از سلامت مادر و جنین باخبریم. ولی امروزه بسیاری از متخصصین توصیه می کنند که زنان پیش از باردار شدن برای مراقبت پیش از بارداری با یک متخصص زنان و زایمان ملاقات داشته باشند.
این مساله ممکن است افراطی به نظر بیاید اصلاً چرا باید قبل از باردار شدن نگرانی را آغاز کنیم ؟ پزشک می تواند حتی در مراحل اولیه به شما کمک کند. او می تواند آزمایش هایی را ترتیب دهد تا از عدم وجود هرگونه بیماری پنهانی در شما یا همسرتان که بر بارداری یا شانس باردار شدنتان اثر می گذارد اطمینان حاصل کند. همچنین پزشکتان می تواند توصیه هایی را درباره ورزش، غذا خوردن و شیوه زندگی به شما ارائه دهد. برخی از مطالعات نشان می دهند که مراقبت پیش از بارداری می تواند شانس شما را برای باردار شدن افزایش داده و خطرات سقط یا نقص های تولدی را کاهش دهد.
از چکاپ های پیش از بارداری باید چه مواردی را انتظار داشته باشیم؟
پزشکتان با گرفتن تاریخچه ی کامل پزشکی شما و همسرتان چکاپ پیش از بارداری را آغاز می کند. همچنین آزمایش هایی – مانند تست های خونی و پاپ اسمیر – را برای اطمینان از عدم وجود هر گونه مشکل پزشکی که در بارداری یا شانس باردار شدنتان اثر می گذارد، انجام می دهد. پزشکتان ممکن است آزمایش هایی را برای تشخیص بیماری ها ترتیب دهد، همچون:
• سرخجه یا سرخک آلمانی
• آبله مرغان
• ایدز
• هپاتیت B
• هرپس
• سایر بیماری های منتقل شونده از طریق تماس جنسی ( مثل کلامیدیا ، سیفیلیس و گونوریا )
• مشکلات تیروئیدی (با انجام تست TSH)
• سایر بیماری ها مانند توکسوپلاسموزیس ، پاروو ویروس B19 ( که بیماری پنجم نیز نامیده می شود ) و سیتومگالوویروس.
ممکن است پزشکتان برای ارزیابی باروریتان آزمایش هایی را درخواست کند، مانند:
• آزمایش های پس از مقاربت : نمونه کمی از مایعات دهانه رحم مدت کوتاهی پس از مقاربت طی تخمک گذاری گرفته می شود ; پزشکتان هم مایع و هم شرایط اسپرم موجود در آن را بررسی می کند.
• آنالیز منی ( اسپرم ) : نمونه ی مایع منی از همسرتان گرفته می شود تا تعداد اسپرم ها و قابلیت حرکت آنها ( اینکه اسپرم ها چقدر فعالند ) مشخص شود.
سرانجام بسته به نژادتان ممکن است پزشک یکسری آزمایش های ژنتیکی را برای موارد زیر توصیه کند:
• کم خونی داسی شکل
• تالاسمی (نوعی کم خونی ارثی)
اگر زمان تمدید واکسن هایتان فرا رسیده ، انجام دادن آنها پیش از باردار شدنتان اهمیت دارد. تعداد کمی از واکسن های خاص مانند MMR (سرخک -اوریون- سرخجه )، واریسلا (ویروسی که باعث آبله مرغان می شود) و واکسن هپاتیت A ، خطر نقص های تولد را افزایش میدهند. متخصصین توصیه می کنند که حداقل 28 روز پس از دریافت برخی از این واکسن ها صبر کنید و پس از آن اقدام به بارداری کنید.
کنترل بیماری ها در دوران پیش از بارداری:
اگر بیماریی مانند صرع ، فشار خون بالا ، آسم یا دیابت دارید ، انجام مراقبت پزشکی پیش از باردار شدن بسیار اهمیت دارد. نه تنها کنترل این بیماری ها طی بارداری برای هر دوی مادر و جنین حیاتی است ، بلکه برخی از داروهایی که برای درمان این بیماری ها بکار می روند – مانند برخی از داروهای ضد فشار خون – نیز می توانند اثر منفی بر بارداریتان داشته باشند . اگر معمولاً از چنین داروهایی استفاده می کنید پزشکتان می تواند جایگزینی برای آنها پیشنهاد کند.
سایر ملاحظات دوران پیش از بارداری:
اگر می خواهید باردار شوید، پزشکتان احتمالاً انجام موارد دیگری را نیز توصیه می کند:
• دریافت روزانه 0.4 mg اسید فولیک : مشخص شده اسید فولیک – که بطور طبیعی در برگ گیاهان سبز برگ و بطور مصنوعی در محصولات غنی شده تهیه شده از آرد و برنج یافت می شود- خطر انواع خاصی از نقص های تولد را کاهش می دهد. متخصصین توصیه می کنند که علاوه بر یک رژیم خوب ، باید برای مدت 3 ماه قبل از بارداری و حداقل 3 ماه پس از بارداری ، روزانه یک مولتی ویتامین همراه با فولیک اسید مصرف کنید. اگر در بارداری قبلی جنین دچار نقص در مغز یا لوله عصبی داشته اید احتمالاً پزشکتان دریافت دوز بالاتر از 0.4 mg اسید فولیک را توصیه خواهد کرد.
• اجتناب از داروها و الکل : علاوه بر اجتناب از مصرف داروهای غیر قانونی ، باید با پزشکتان در مورد ادامه یا عدم ادامه ی سایر داروها یا مکمل های گیاهی مشورت کنید.
• توقف سیگار کشیدن : سیگار کشیدن می تواند باردار شدن را مشکل تر کند و خطراتی نیز برای جنین به همراه داشته باشد.
• خوب غذا بخورید و ورزش کنید : داشتن اضافه وزن یا کم وزنی می تواند باعث افزایش خطرات طی بارداری شود. پزشکتان ممکن است شما را از خوردن انواع خاصی از ماهی ها مانند نیزه ماهی ، شاه ماهی خال مخالی و کوسه ، بدلیل داشتن جیوه که باعث مشکلاتی در بارداری می شود، منع کند.
• به دندانپزشک مراجعه کنید : در مطالعه ای پیشنهاد شده که وجود بیماری های لثه – عفونت لثه ها ناشی از پلاک – می تواند خطر زایمان نوزاد زودرس یا کم وزن را افزایش دهد. برای زنانی که می خواهند اقدام به بچه دار شدن کنند درصورت وجود بیماری لثه ، درمان کردن آن و در صورت نداشتن بیماری لثه ، آموزش بهداشت دهان برای پیشگیری از ایجاد آن ، اهمیت دارد.
• پیش از باردار شدن ، در مورد تغییراتی که داشتن یک نوزاد می تواند ایجاد کند فکر کنید : داشتن یک بچه می تواند همه چیز را در زندگیتان تحت تاثیر قرار دهد ، شغل ، وضعیت مالی و روابطتان با همسرتان. نه ماه زمان کوتاهی برای سر و سامان دادن به تمام این موضوعات است ، بنابراین ممکن است پزشکتان برای اینکه شما را آماده کند توصیه هایی ارائه کند یا پیشنهاد کند که در کلاس های پیش از بارداری که در بیمارستان محلی برگزار می شوند شرکت کنید.