شیرینی برگ های استویا به علت وجود 8 نوع گلیکوزید موجود در آن است. این گلیکوزیدها عبارتند از استویوزید، ربودیوزید A، C، D، E و F، استویول بیوزید و دولکوزید A. فراوان ترین ترکیب استویوزید است. به طوریکه برگ های برخی گونه ها حاوی 18 درصد استویوزید هستند. استویول گلیکوزید کالری ندارد. بنابراین می تواند برای افرادی که به دنبال کنترل وزن یا کنترل بیماری دیابت هستند مفید باشد.
میزان بسیار کمی از استویول گلیکوزیدها توسط بدن جذب می شود. به محض آنکه استویول گلیکوزیدها به روده بزرگ برسد توسط باکتری های روده به استویول تبدیل می شود. استویول نیز قبل از دفع از طریق ادرار توسط کبد متابولیزه می شود. تحقیقات نشان داده در طی متابولیسم استویا محصولات جانبی آن در بدن تجمع نمی یابند. در اینجا به کاربرد این شیرین کننده در بیماری های مختلف می پردازیم.
دیابت
تحقیقات نشان داده استویا بر روی قند خون و پاسخ انسولین اثری ندارد. بنابراین برای افراد مبتلا به دیابت قابل استفاده است. برخی مطالعات نیز نشان داده اند استویا اثری بر روی پرفشاری خون و وزن بدن ندارد.
کنترل وزن
علل متعددی چون عدم فعالیت بدنی، نشستن های طولانی در طول روز و مصرف زیاد مواد غذایی پرکالری که حاوی مقادیر زیاد چربی و شکر هستند سبب بروز اضافه وزن و چاقی می شود. بنابراین استویا می تواند به عنوان بخشی از رژیم غذایی متعادل به کاهش انرژی دریافتی و کنترل وزن کمک کند.
سرطان پانکراس
گیاه استویا دارای استرول و ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند کامفرول، کوئرستین، اسید کلروژنیک، اسید کافئیک، ایزوکوئرستین و ایزواستویول است. مطالعات نشان داده که کامفرول می تواند خطر سرطان پانکراس را تا 23 درصد کاهش دهد.
فشارخون
برخی گلیکوزیدها در عصاره استویا سبب گشاد شدن عروق خونی، افزایش دفع سدیم و افزایش ادرار می شود. در دوزهای بالا نیز می تواند به کاهش فشارخون کمک کند.
مصرف استویا توسط گروه های خاص
سازمان های بهداشتی و نظارتی در سراسر جهان ایمنی مصرف عصاره برگ استویا با خلوص بالا را تائید نموده اند. این امر جمعیت های خاص مانند زنان باردار و شیرده، کودکان و افراد مبتلا به آلرژی یا دیابت را نیز شامل می شود.
کودکان
غذاها و نوشیدنی های حاوی استویا نقش مهمی در کاهش کالری دریافتی در میان کودکان دارند. بر اساس گزارش سازمان های متعدد مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان غذا و دارو (FDA) عصاره استویا با خلوص بالا و به میزان مجاز توصیه شده برای استفاده توسط کودکان ایمن است.
استویا چگونه مورد استفاده قرار می گیرد؟
در سراسر دنیا در بیش از 5000 غذا یا نوشیدنی از استویا استفاده می شود. شیرین کننده استویا در محصولاتی مانند بستنی، دسرها، سس، ماست، آدامس و آب نبات استفاده می شود.
ترکیبات شیرین به طور طبیعی در استویا وجود دارند. بنابراین شیرین کننده استویا برای افرادی که ترجیح می دهند از غذاها و نوشیدنی های طبیعی استفاده کنند، مناسب است.
آیا استویا بی خطر است؟
تحقیقات انجام شده در کشورهای مختلف نشان می دهد که شیرین کننده استویا برای تمام سنین بی خطر است و هیچ هشدار یا عارضه جانبی اثبات نشده است. در سال 2008 نیز FDA استفاده از استویا را در مواد غذایی و نوشیدنی ها بی خطر اعلام کرد. همچنین مطالعات بالینی نشان داده اند که استویول گلیکوزیدهای خالص هیچ تاثیری بر فشارخون یا قند خون ندارند. بنابراین توسط افراد مبتلا به دیابت قابل استفاده می باشند.
در برخی کشورها از عصاره خام استویا یا برگ های گیاه استویا استفاده می شود. اما لازم است بدانید تنها اثرات عصاره برگ استویا با خلوص بالا بررسی شده و به منظور استفاده در مواد غذایی و نوشیدنی ها تائید شده است.
دریافت قابل قبول روزانه (ADI) برای استویا 4 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن اعلام شده است.