سندرم متابولیک (یا سندرم X) مهمترین عامل خطر ساز بیماریهای قلبی عروقی است. سندرم متابولیک در یک بیان ساده، مجموعه ای از یک سری اختلالات متابولیکی است که خطر بیماری های قلبی- عروقی را افزایش می دهد. شیوع سندرم متابولیک در ایران یکی از بالاترین میزان ها را در کل دنیا دارد. این میزان در تهران 42% برای زنان و 24% برای مردان و بطور کل 33/7% برآورد شده است. قندهای ساده از متهمین زمینه ساز ابتلا به این سندرم هستند. نوشیدنی های حاوی شکر از مواردی هستند که مسئول اصلی تأمین بیشترین میزان قند سادۀ موجود در رژیم غذایی افراد هستند.
در مطالعات اخیر دانشمندان به بررسی ارتباط مصرف شکر و نوشیدنی های شکردار با احتمال ابتلا به سندرم متابولیک پرداخته اند. هدف از انجام این مطالعه بررسی ارتباط جنسیت با احتمال ابتلا به سندرم متابولیک بود. نتایج حاصل از این مطالعه در سال 2014 در مجلۀ Nutrients منتشر شده است.
در این مطالعه بیش از 2500 نوجوان که بین 12 تا 16 سال سن داشتند به طور تصادفی از سه منطقۀ اقتصادی مختلف برای شرکت در مطالعه انتخاب شدند. عوامل دموگرافیک، الگوی غذایی، فعالیت فیزیکی و اندازه گیری های تن سنجی در هر یک از شرکت کنندگان بررسی شد. همچنین پروفایل لیپیدی و سطح گلوکز پلاسما نیز در این افراد اندازه گیری شد. طبق فدراسیون بین المللی دیابت (IDF)، معیارهای تشخیص ابتلا به سندرم متابولیک وجود چربی شکمی و غیر طبیعی بودن حداقل 2 عامل از عوامل فوق الذکر است. از روش های آماری مناسب جهت پردازش اطلاعات و داده ها استفاده شد.
نتایج مطالعه حاکی از این بود که افزایش مصرف نوشیدنی های شکردار با محیط دور کمر بالاتر در هر دو جنس زن و مرد و همچنین با افزایش فشار خون سیستولیک در مردان ارتباط داشت. در شرکت کنندگان مرد، سطح تری گلیسرید خون با مصرف متوسط و بالای نوشیدنی های شکردار به ترتیب 8 و 2/8 میلی گرم نسبت به افرادی که از این قبیل نوشیدنی ها مصرف نمی کردند افزایش نشان داد. همچنین عوامل خطر ابتلا به سندرم متابولیک پسرانی که روزانه بیش از 500 میلی لیتر نوشیدنی های شکردار مصرف می نمودند 10 برابر افرادی بود که از این قبیل نوشیدنی ها مصرف نمی کردند. به علاوه مصرف زیاد نوشیدنی های شکردار با افزایش کلی احتمال ابتلا به سندرم متابولیک در دختران و پسران به میزان 2 برابر ارتباط داشت.
از آنجا که اختلالات قلبی-متابولیکی ممکن است از همان سال های ابتدائی کودکی و یا نوجوانی در افراد اتفاق بیفتد، طبق نتایج حاصل از مطالعۀ حاضر، توصیه می شود افراد در هر گروه سنی از مصرف نوشابه ها و نوشیدنی های شکردار اجتناب نمایند و یا مصرف آن را به حداقل برسانند.
منبع: Nutrients. 2014; 6(5): 2088–2103