اضافه وزن یا چاقی سبب افزایش خطر بروز بیماری های مزمن می شود. پیروی از یک رژیم غذایی سالم که حاوی کالری کمتری باشد به کنترل وزن کمک می کند. علیرغم وجود شواهد قوی مبنی بر نقش میوه و سبزیجات در پیشگیری از بیماری قلبی، نقش آن ها در حفظ وزن طبیعی ثابت نشده است. در مطالعه ای که به تازگی نتایج آن منتشر شده محققان تاثیر مصرف انواع مختلف میوه و سبزی را بر حفظ یا رسیدن به وزن طبیعی مورد بررسی قرار دادند.
در این مطالعه 133468 زن و مرد که به بیماری های مزمن مانند دیابت، سرطان و بیماری قلبی مبتلا نبودند، شرکت کردند. شرکت کنندگان تغییرات وزن خود را گزارش کرده و در فواصل 4 ساله و به مدت 24 سال پرسشنامه هایی را تکمیل کردند. بیش از 70 آیتم در پرسشنامه بسامد خوراک گنجانده شده بود. میوه ها و سبزیجات دارای ارزش تغذیه ای یکسان برای مثال سیب و گلابی در یک گروه قرار گرفتند.
میوه ها و سبزیجات در گروه های حاوی فیبر بالا یا پایین و بار گلایسمی بالا یا پایین طبقه بندی شدند.. براساس محتوای تغذیه ای مشابه میوه ها در گروه های مرکبات، هندوانه، انواع توت و سبزیجات در گروه های کلم ها، سبزیجات برگ سبز و بنشن طبقه بندی شدند. از آنجاکه آبمیوه ها حاوی شکر افزوده هستند، فقط میوه های کامل مورد بررسی قرار گرفتند. سیب زمینی فرآوری نشده(پخته شده یا پوره) به عنوان سبزیجات در نظر گرفته شد.
محققان اطلاعات مرتبط با وزن و تغییرات رژیم غذایی و ارتباط بین تغییر دریافت انواع میوه و سبزی و تغییرات وزن را مورد بررسی قرار دادند و متغییرهای شیوه زندگی مانند استعمال سیگار، میزان فعالیت بدنی، مدت زمان نشستن یا تماشای تلویزیون، میزان خواب و تغییر در مصرف سایر مواد غذایی و مواد مغذی مانند سیب زمینی سرخ شده، آبمیوه، غلات کامل، شیرینی ها و الکل را تعدیل کردند.
نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که مصرف یک سهم بیشتر از میوه ها در روز سبب کاهش وزن به میزان 24/0 کیلوگرم می شود، درحالیکه مصرف یک سهم بیشتر از سبزیجات سبب 11/0 کیلوگرم کاهش وزن می شود. کاهش وزن بیشتر با مصرف سبزیجات حاوی فیبر بالاتر و بار گلایسمی پایین تر مانند سبزیجات چلیپایی مانند کلم بروکلی، کلم بروکسل و گلم در ارتباط بود. میوه ها به خصوص انواع توت، سیب و گلابی در مقایسه با سبزیجات با کاهش وزن بیشتری مرتبط بودند. همچنین افزایش وزن با مصرف سبزیجات حاوی فیبر پایین، بار گلایسمی بالا و سبزیجات نشاسته ای مانند ذرت، نخودفرنگی و سیب زمینی مرتبط بود.
نکته عملی: مصرف میوه ها به خصوص سیب و گلابی و مصرف سبزیجات غیرنشاسته ای با میزان فیبر بالا مانند انواع کلم به کاهش وزن کمک می کند.
منبع:
Monica Bertoia et al. “Changes in intake of fruits and vegetables and weight change in United States men and women followed for up to 24 years: analysis from three prospective cohort studies.” PLOS Medicine, 2015