یکی از متداول ترین مواد شیمیایی BPA (بیسفنول آ) است که در محصولاتی که هر روز استفاده می کنیم مانند بطری های پلاستیکی آب، قوطی های فلزی مواد غذایی و … یافت می شود. این نگرانی وجود دارد که در بدن BPA سبب اختلال در تولید هورمون ها شود. BPA با آسم، افسردگی، بلوغ زودرس در دختران، دیابت، چاقی و بیماری قلبی در بزرگسالان مرتبط است. نتایج حاصل از مطالعه ای که به تازگی منتشر شده نشان می دهد که مواجهه با BPA در زمان قبل از تولد ممکن است منجر به افزایش چربی بدن در کودکان شود. در این مطالعه محققان نمونه ادرار و ترکیب بدن کودکان را در 369 جفت مادر و کودک بررسی کردند. مواجهه با BPA به وسیله اندازه گیری غلظت BPA و متابولیت های آن در نمونه ادرار جمع آوری شده در سه ماهه سوم بارداری مادر و نمونه ادرار کودکان در سنین 3 و 5 سالگی تعیین شد. قد و وزن کودکان در سنین 5 و 7 سالگی اندازه گیری شد. دور کمر و توده چربی در سن 7 سالگی اندازه گیری شد.
بعد از در نظر گرفتن عوامل اقتصادی – اجتماعی و عوامل محیطی محققان دریافتند که مواجهه با BPA در زمان قبل از تولد با افزایش شاخص توده چربی (میزان توده چربی بدن که برای قد، درصد چربی بدن و دور کمر تعدیل می شود.) در سن 7 سالگی مرتبط بود. کودکانی که قبل از تولد در معرض غلظت بالاتر BPA قرار گرفته بودند، چربی بیشتری داشتند. هنگامی که داده ها بر اساس جنسیت کودکان مورد ارزیابی قرار گرفت مشاهده شد که یک ارتباط معنی دار بین BPA و شاخص توده چربی و دور کمر در دختران وجود دارد. در پسران ارتباطی بین مواجهه با BPA در دوران قبل از تولد و چربی بودن وجود نداشت. هیچ ارتباطی بین سطوح BPA در دوران کودکی و چاقی مشاهده نشد.
به گفته محققان شواهد نشان دهنده ارتباط بین مواجهه با BPA در زمان قبل ازتولد و چاقی در کودکان ممکن است یک عامل زمینه ای مهم در اپیدمی چاقی باشد. مواد شیمیایی مانند BPA ممکن است با ایجاد اختلال در غدد درون ریز سبب تغییر در متابولیسم بدن و چگونگی تشکیل سلول های چربی در اوایل زندگی شود.
نکته عملی: به منظور کاهش مواجهه با BPA به ویژه در دوران بارداری توصیه می شود که به جای استفاده از غذاهای کنسرو شده از غذاهای تازه یا یخ زده استفاده شود و در صورت امکان برای مایعات و غذاهای گرم از ظروف شیشه ای، چینی و استیل ضد زنگ استفاده شود.
منبع:
Andrew G. Rundle, et al. "Bisphenol A and Adiposity in an Inner-City Birth Cohort". Environmental Health Perspectives, 2016