خواص شلغم
-
گیاه شلغم از خانواده کلماست. بر حسب سن، ریشه این گیاه می‌تواند کاملا گرد و یا کمی کشیده و رنگ آن نیز از سفید تا سبز، زرد و یا ارغوانی متفاوت باشد. طعم انواع سفید و زرد آن شیرین و کمی تیز است. شلغم بومی اروپا و آسیای میانه می‌باشد. این گیاه اولین بار حدود 4000 سال پیش در خاور میانه کاشته شد. شلغم در قرون وسطی توسط اروپایی‌ها به مقدار زیاد مصرف می‌شد و بعدها توسط مهاجرین انگلیسی و فرانسوی به آمریکا برده شد. امروزه این گیاه در تمامی نقاط دنیا کشت شده و مورد مصرف قرار می‌گیرد، زیرا در هر نوع خاکی به راحتی رشد کرده و مدت ماندگاری آن نیز به نسبت زیاد است.
-
شلغم یکی از بقولات بسیار مقوی و مغذی است که به سبب دارا بودن ده درصد مواد قندی و سرشار بودن از املاح مفیدی مانند کلسیم و منیزیم جزء مواد غذایی بسیار با ارزش به حساب می آید . شلغم یکی از پاک کننده ها و سازنده های خون بوده و چنان که گفته شد ،املاح کلسیم و منیزیم موجود در آن موجب جلوگیری از ابتلا به بیماری های خطرناکی مانند سرطان می شود.
-
پتاسیم موجود در شلغم، چربی را خنثی می کند و ارسنیک آن در در تشکیل گلبول های سفید و قرمز خون دخالت مستقیم دارد. از طرفی فسفر موجود در شلغم موجب تقویت یاخته های عصبی می شود.
-
نه تنها در برگ شلغم مقدار زیادی کلسیم وجود دارد بلکه علاوه بر آن ، این گیاه حاوی مقدار زیادی آهن و مس نیز هست که سبب ازدیاد خون به ویژه هموگلوبین می شود.
-
به هر اندازه رنگ برگ شلغم تیره تر باشد ، ید بیشتری در آن هست. همچنین وجود ویتامین هایA , B , C ، در برگ و ریشه آن به خوبی نشانگر نقش موثر و مهم آن در حفظ تعادل عصبی و به خصوص در تعادل تغذیه ی آن است . دکتر " برتوله" ثابت کرده است که عصاره شلغم دفع سنگ های کلیوی را به علت خاصیت حل کنندگی که بر روی اسید اوریک دارد ، تسهیل می کند.
-
این سبزی از انواع سبزی های نادری است که دارای ارسنیک و روبیدیم است. این دو عنصر با کمک گوگرد در جلوگیری از مرض جذام نقش مهمی دارند.
-
شلغم دارای یک ماده ضد عفونی قوی است و به همین جهت در درمان سرماخوردگی و بیماری های عفونی تاثیر بسیار زیادی دارد.
-
شلغم برای رشد و استحکام استخوان بندی بسیار مفید است.
-
آب شلغم پخته را می توان در انواع گلودردها و به خصوص عوارض سرماخوردگی قرقره کرد.
-
شلغم برای جلوگیری از ناراحتی های پوستی به ویژه جوش صورت ( غرور ) بسیار سود بخش است.
-
شلغم به علت داشتن ویتامین Cاز رقیق شدن خون جلوگیری کرده و به علت وجود همین ویتامین ، مانع از خونریزی می شود و خستگی را برطرف می کند.
-
شلغم به سبب داشتن ویتامینA برای تسکین خارش و دردهای مفصلی ، سرما خوردگی ، نقرس و معالجه ترَک به صورت استعمال خارجی مفید است . برای این منظور باید شلغم را در مقدار کمی آب پخته و به صورت مرهم درمحل مورد نظرقرار دهید.
-
مصرف شلغم در درمان کم خونی ، تجویز شده است ، زیرا در افزایش گلبول های قرمز خون ، بسیار موثر است.
-
برای معالجه سرما خوردگی ، ورم لوزه ها و آنژین شدید و گلو درد می توان از شربت شلغم استفاده کرد.
-
شربت شلغم برای معالجه سیاه سرفه ی بچه ها مفید است و مصرف این شربت هیچ ضرری برای بچه ها ندارد.
-
روش تهیه ی شربت شلغم به این ترتیب است که : ابتدا وسط یک شلغم را خالی می کنند و در آن کمی شکر می ریزند . پس از مدتی آب در آن جمع می شود . آب را با قاشق برداشته و مصرف می کنند.
-
هشدار : کسانی که از نظر هضم غذا یا معده دچار اشکال هستند و یا روده های ظریفی دارند ، باید از مصرف شلغم خودداری کنند.
-
بر اساس تحقیقات و بررسی های دانشمندان، هر صد گرم شلغم دارای 35 کیلو کالری انرژی ، 1 گرم پروتئین ، 7 گرم قند ، 2/0 گرم چربی ، 1/1 گرم فیبر ، 45 میلی گرم گوگرد، 280 میلی گرم پتاسیم ، 60 میلی گرم کلسیم ، 36 میلی گرم ویتامینC است، همچنین صد گرم برگ شلغم دارای 36 کیلو کالری انرژی، 3 گرم پروتئین ، 4/0 گرم چربی ، 5/5 گرم قند ، 2/1 گرم فیبر، 55 میلی گرم گوگرد ، 375 میلی گرم پتاسیم ، 260 میلی گرم کلسیم ، 60 میلی گرم فسفر، 9 میلی گرم سدیم ، 4/2 میلی گرم آهن و 40 میلی گرم ویتامینC است.
-
آنتی اکسیدان‌ها در پیشگیری از بروز و پیشرفت آرتریت روماتوئیدنقش موثری دارند، زیرا این مواد واکنش‌‌های التهابی را که علت اصلی آرتریت روماتوئید هستند، مهار می‌کنند. ریشه شلغم یکی از منابع بسیار خوب ویتامینC می‌باشد. همچنین برگ شغلم نیز منبع غنی از ویتامینC و پیش‌سازهای ویتامینA از جمله کاروتنوئید‌ها است که همگی نقش آنتی اکسیدانی قوی در بدن ایفا می‌کنند. همچنین این ریز مغذی‌ها برای تشکیل بافت استخوانی و بافت همبند ضروری هستند، بنابراین مصرف شلغم عامل موثری در حفظ سلامت استخوان‌ها و مفاصلاست.
-
بررسی‌ها نشان می‌دهند که مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها از بروز بسیاری از انواع سرطان(خصوصا سرطان‌های دستگاه گوارش) جلوگیری می‌نمایند. آنتی اکسیدان‌ها تولید رادیکال‌های آزاد را در بدن مهار می‌کنند.
-
رادیکال‌های آزاد سبب تخریبDNA می‌شوند، در نتیجه می‌توانند عامل ایجاد سلولهای سرطانی باشند. مقادیر مقابل توجه ویتامین‌هایC و کاروتنوییدهای موجود در این گیاه(که اثر آنتی اکسیدانی قوی دارند) در پیشگیری ازبروز سرطان و حفظ سلامت دستگاه گوارش تاثیر بسزایی دارند.
-
یکی دیگر از ترکیبات قابل توجه در این گیاه فیبر است. فیبر سبب حجیم شدن مدفوع و دفع راحت‌تر و سریع‌تر آن شده، بنابراین خطر تماس مواد سرطان‌زا با سلولهای روده را کمتر می‌کند. علاوه بر اثرات فوق، فیبر سبب افزایش رشد و تکثیر باکترهای مفید و مانع رشد باکتری‌های مضر در روده می‌شود و در عین حال بر اثر تخمیر فیبر در روده اسید بوتیریک تولید می‌شود که منشا انرژی برای سلولهای روده است و به حفظ سلامت سلولهای روده کمک می‌کند.
-
کاهش سطح آنتی اکسیدان‌ها در خون خطر اکسیداسیون کلسترولرا افزایش می‌دهد. هنگامی که کلسترول خون اکسیده شود، جدار عروق آسیب دیده و در نهایت پلاک‌های چربی در داخل رگ‌های خونی شکل می‌گیرند. چنان چه آنتی اکسیدان در خون به میزان کافی وجود داشته باشد اکسیداسیون کلسترول به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
-
همان‌طور که ذکر گردید، شلغم حاوی مقادیر مناسبی از ویتامین‌ها است که به سلامت عروق و پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقیکمک می‌نماید.
-
ویتامینC نیز در سلامت دستگاه تنفس موثر است. ویتامینC خاصیت ضد ویروسی دارد و با تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت مخاط دستگاه تنفسی از بروز عفونت جلوگیری می‌کند.
-
با توجه به اینکه ریشه شلغم حاوی مقادیر فراوانی ویتامینC و برگ آن غنی از پیش‌ساز ویتامینA است، از این گیاه در درمان بیماری‌های تنفسی خصوصا سرماخوردگیمی‌توان بهره گرفت. با توجه به خواصی که در مورد گیاه شلغم ذکر گردید، استفاده از برگ و ریشه این گیاه در غذاهایی نظیر سوپو یا به صورت خام در سالاد، سلامتی و شادابی را به ارمغان خواهد آورد.