مطالعات قبلی نشان داده که پیروی از رژیم غذایی حاوی صبحانه با انرژی زیاد و شام با انرژی کم (رژیم B) در مقایسه با الگوی غذایی صبحانه با انرژی کم و شام با انرژی زیاد (رژیم D) در افراد چاقی که به دیابت مبتلا نیستند باعث کاهش قند خون بعد از وعده غذایی می شود.
به تازگی در مطالعه ای تاثیر رژیم B و رژیم D در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بررسی شده است. این پژوهش شامل 18 نفر با رنج سنی 70-30 سال است که کمتر از 10 سال است به دیابت نوع 2 مبتلا شده اند و نمایه توده بدنی آنها بین 22-35 است. 8 بیمار تنها با رژیم و 10 بیمار با رژیم و متفورمین تحت درمان بودند. بیماران به صورت تصادفی در دو گروه رژیم B و رژیم D به مدت یک هفته قرار گرفتند. رژیم B شامل 2946 کیلوژول برای صبحانه، 2523 کیلوژول برای ناهار و 858 کیلوژول برای شام بود. رژیم D شامل همان میزان انرژی منتها با ترتیب انرژی متفاوت بود و جای وعده صبحانه و شام عوض می شود. صبحانه در ساعت 8، ناهار ساعت 13 و شام ساعت 19 دریافت شد. بیماران رژیم را به مدت 6 روز قبل از روز نمونه گیری در خانه خودشان دریافت کردند. در روز هفتم (روز نمونه گیری) هر گروه وعده های غذاییشان را در کلینیک دریافت کردند و نمونه خون قبل از هر وعده غذایی و 15، 30، 60، 90، 120، 150 و 180 دقیقه بعد از خوردن وعده غذایی جمع آوری شد. سطح گلوکز بعد از وعده غذایی و همچنین سطح انسولین، C پپتید (یکی از ترکیبات انسولین) و GLP-1 (نشانگر متابولیسم گلوکز که باعث تحریک ترشح انسولین می شود.) در بیماران اندازه گیری شد. دو هفته بعد بیماران برنامه غذایی دیگری را در پیش گرفتند و آزمایش ها تکرار شد.
نتایج نشان داد که در شرکت کنندگان گروه B سطح گلوکز بعد از غذا 20 % کمتر و سطوح انسولین وC پپتید و GLP-1 20 % بیشتر از گروه D بوده است. با وجود این که کالری کل رژیم و کالری وعده ناهار در هر دو گروه یکسان بود، ناهار در گروه B باعث کاهش گلوکز (نزدیک 21 تا 25 %) و افزایش انسولین (حدود 23%) در مقایسه با ناهار در گروه D شد.
مشاهدات نشان می دهد که تغییر در زمانبندی وعده های غذایی بر ریتم کلی انسولین بعد از غذا تاثیر داشته و به مقدار قابل توجهی باعث کاهش در سطح گلوکز بعد از غذا می شود. زمانبندی وعده های غذایی یک فرد می تواند یک فاکتور مهم در بهبود تعادل گلوکز و پیشگیری از عوارض دیابت نوع 2 باشد.
مکانیسم تحمل بهتر گلوکز بعد از صبحانه با انرژی بالا نسبت به شام با انرژی بالا ممکن است در نتیجه تنظیم ساعت باشد که باعث پاسخ بالاتر سلول های بتا و ترشح انسولین در صبح می شود که این سبب کاهش میزان شکسته شدن انسولین توسط کبد و افزایش برداشت گلوکز توسط عضلات در صبح می شود.
نکته عملی: توصیه به دریافت صبحانه با انرژی بالا با توجه به این که پاسخ دهی سلول های بتا و جذب گلوکز به واسطه وجود انسولین در هنگام صبح در سطح مطلوب است راهکاری برای کاهش گلوکز بعد از وعده غذایی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 می باشد. دریافت صبحانه با انرژی بالا به صورت معنی داری با کاهش گلوکز بعد از همه وعده های غذایی درطول روز همراه است و تنظیم رژیم غذایی بر این اساس می تواند باعث تنظیم بهتر سوخت و ساز و پیشگیری از عوارض مربوط به دیابت نوع 2 در مبتلایان به دیابت باشد.
منبع:
Diabetologia. 2015 Mar 1