تخمک گذاری نامنظم یا غیرطبیعی عامل 40-30% تمام موارد ناباروری است. داشتن قاعدگی های نامنظم، فقدان قاعدگی یا خونریزی غیرطبیعی اغلب نشاندهنده ی فقدان تخمک گذاری است، شرایطی که در طب بالینی تحت عنوان عدم تخمک گذاری (anovulation) شناخته می شود.
با این که می توان عدم تخمک گذاری را با تجویز داروهای باروری درمان کرد، ارزیابی مشکلات دیگری که می توانند در تخمک گذاری مداخله کنند مانند مشکلات تیروئیدی یا اختلالات غدد فوق کلیه یا هیپوفیز، اهمیت دارد.
باردار شدن همراه با مشکلات تخمک گذاری
وقتی که پزشکتان مشکلات پزشکی دیگرتان را حل کرد، داروهای باروری را برای تحریک تخمک گذاری تجویز می کند.
دارو های حاوی Clomid و Serophene (Clomiphene ) اغلب اولین انتخاب هستند زیرا موثر بوده و سالهاست که برای زنان تجویز می شوند. برخلاف بسیاری از داروهای ناباروری، این داروها این مزیت را دارند که بجای تزریق شدن می توانند از راه دهان مصرف شوند. این داروها برای القای تخمک گذاری و اصلاح تخمک گذاری نامنظم از طریق افزایش تولید تخمک توسط تخمدان ها بکار می روند. Clomiphene تخمک گذاری را در اغلب زنان دچار عدم تخمک گذاری، القا می کند. حدود 10 % زنانی که از Clomiphene برای مشکل ناباروری شان استفاده می کنند، چند قلو و معمولاً دوقلو باردار می شوند ، در مقابل فقط 1% کل جمعیت زنان دوقلو بدنیا می آورند.
دوز معمول برای شروع Clomiphene ، 50 mg در روز بمدت 5 روز است، که مصرف آن از روز سوم، چهارم یا پنجم پس از شروع قاعدگی، آغاز می شود. می توانید از هفت روز پس از دریافت آخرین دوز Clomiphene منتظر شروع تخمک گذاری باشید. اگر هنوز هم تخمک گذاریتان شروع نشده، دوز دارو از 50 mg در روز در هر ماه افزایش یافته و به 150 mg می رسد. پس از شروع تخمک گذاری اغلب پزشکان توصیه می کنند که مصرف Clomid را بیشتر از 6 ماه ادامه ندهید. اگر پس از آن هنوز هم باردار نشده اید، می توانید روش درمانی تان را تغییر دهید یا به متخصص ناباروری مراجعه کنید.
گاهی اوقات مصرف این داروهای باروری باعث ضد اسپرم شدن موکوس دهانه رحم و ممانعت از ورود اسپرم بداخل رحم می شود. این مشکل می تواند با استفاده از وارد کردن مستقیم اسپرم بصورت مصنوعی بدرون رحم ، رفع شود تا تخمک بارور شود.
بسته به شرایط تان ممکن است پزشک داروهای دیگری را نیز برای باروری پیشنهاد کند مانند Gonal-F یا سایر هورمون های تزریقی که فولیکول ها را تحریک کرده و باعث رشد تخمک لقاح یافته در تخمدان ها می شود. این داروها در اصطلاح “داروهای فرا تخمک گذاری ” نامیده می شوند. اغلب این داروها زیر پوست تزریق می شوند. برخی از این هورمون ها باعث فعالیت زیاد تخمدان ها ( و در نتیجه ایجاد نفخ و ناراحتی شکم ) می شوند ; بنابراین پزشک شما را با اولتراسوند های مکرر واژینال و آزمایش های خونی برای پایش سطوح استروژن ، تحت نظر می گیرد. حدود 90% زنان با این داروها شروع به تخمک گذاری می کنند و بین 20% تا 60% آنها باردار می شوند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
مشکل رایج در تخمک گذاری که حدود 10-5% زنان را در سال های باروری تحت تاثیر قرار می دهد ، PCOS است. PCOS یک مشکل عدم تعادل هورمونی است که می تواند عملکرد تخمدان ها را مختل کند. در اغلب موارد ، تخمدان ها بزرگ می شوند و با کیست های ریز و پر از مایعی پوشیده می شوند. علائم آن عبارتند از :
• فقدان قاعدگی ، قاعدگی های نامنظم یا خونریزی نامنظم
• فقدان یا بی نظمی تخمک گذاری
• چاقی یا اضافه وزن (PCOS حتی در زنان لاغر نیز ممکن است مشاهده شود)
• مقاومت انسولینی (یکی از شاخص های پیش دیابت)
• فشار خون بالا
• کلسترول غیرطبیعی همراه با تری گلیسرید بالا
• رشد موهای زائد بر بدن و صورت (هیرسوتیسم)
• آکنه یا پوست چرب
• موی نازک یا کچلی مردانه
باردار شدن زمانیکه به PCOS مبتلا هستید
اگر PCOS دارید و اضافه وزن نیز دارید، کم کردن وزنتان راهی برای بهبود شانس بارداری است. پزشکتان ممکن است دارویی را برای کاهش سطوح انسولین تان تجویز کند، زیرا سطوح بالای انسولین – ناشی از ناتوانی بدن برای تشخیص انسولین – یکی از مشکلات رایج در بسیاری از زنان دچار PCOS است. افزایش مزمن انسولین می تواند منجر به دیابت شود. خطر پیشرفت بیماری قلبی، دیابت نوع 2 و سرطان اندومتر رحم در زنان دچار PCOS بیشتر است ، خصوصاً اگر PCOS کنترل نشود .
PCOS درمان نمی شود ولی برای درمان علائم آن و نا باروری مربوط به آن، روش هایی وجود دارد. با تحریک تخمک گذاری خصوصاً در زنانی که اقدام به باردار شدن می کنند و در حال درمان کردن مقاومت انسولینی هستند، تخمک گذاری و قاعدگی های منظم مجدداً برقرار می شود.
روشی بنام باروری در محیط آزمایشگاهی یا همان IVF ، نیز درمان بالقوه ی دیگری برای زنان دچار PCOS است.
استرس و باروری
برای زوج هایی که با ناباروری در حال دست و پنجه نرم کردن هستند، این حقیقت بسیار بی رحمانه است : نه تنها ناباروری باعث استرس زیادی می شود بلکه استرس هم می تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد. استرس با مشکلات تخمک گذاری مرتبط است. در بسیاری از افراد ، طولانی ترشدن مدت ناباروری سبب ایجاد استرس بیشتر می شود. همچنین ترس از ناباروری می تواند منجر به تنش با همسرتان شود و شانس بارداری را از این هم کمتر کند. بطور کلی اگر با یکدیگر مشکل داشته باشید شانس ارتباط جنسی کاهش می یابد.
با اینکه حقیقت این است که مواجهه با ناباروری استرس زاست، این به معنی پذیرفتن آن نیست. اگر پزشک نمی تواند علت پزشکی مشکل تخمک گذاریتان را پیدا کند، متخصص دیگری را برای یافتن راه حل های بهتر برای رفع نگرانی از ناباروری پیدا کنید.
انجمن امریکایی درمان مشکلات تولید مثلی راه های زیر را برای کاهش استرس پیشنهاد می کند:
• ارتباط با همسرتان را حفظ کنید.
• حمایت عاطفی بگیرید. مشاور خانواده ، گروههای حمایتی یا کتاب ها می توانند به شما کمک کنند.
• تکنیک های کاهش استرس مانند دارو درمانی یا یوگا.
• مصرف کافئین و دیگر محرک های را کاهش دهید.
• بطور منظم ورزش کنید تا تنش های فیزیکی و روانی را کاهش دهید.
• با همسرتان در مورد روش های درمانی از جمله در مورد محدودیت های مالی به توافق برسید.
• تا جائیکه می توانید در مورد ناباروریتان و روش های ممکن درمان اطلاعات کسب کنید.