متابولیسم به وسیله ریتم circadian یا ریتم شبانه روزی بدن(یک فرآیند بیولوژیکی که بدن طی یک چرخه 24 ساعته دنبال می کند) تحت تاثیر قرار می گیرد. بنابراین زمان غذا خوردن طی روز می تواند بر روی فرآیند غذا در بدن موثر باشد.
با توجه به این نکته و به منظور تعیین اثر زمان غذا خوردن بر کاهش وزن و سلامتی محققان مطالعه ای را بر روی 93 زن چاق که به صورت تصادفی به دو گروه با میزان کالری دریافتی یکسان تقسیم شده بودند، انجام دادند. در این مطالعه که نتایج آن در مجله obesity منتشر شده است، هر دو گروه به مدت 12 هفته یک رژیم غذایی با میزان متوسط کربوهیدرات و چربی و 1400 کالری انرژی دریافت کردند. گروه اول 700 کالری در وعده صبحانه، 500 کالری در وعده ناهار و 200 کالری در وعده شام و گروه دوم 200 کالری در وعده صبحانه، 500 کالری در وعده ناهار و 700 کالری در وعده شام دریافت نمودند. 700 کالری وعده صبحانه و شام شامل غذاهای مشابه بود.
در پایان مطالعه، در گروهی که صبحانه مفصل دریافت کرده بودند میزان کاهش وزن 8/17 پوند و کاهش دور کمر 3 اینچ و در گروهی که شام مفصل دریافت کرده بودند کاهش وزن 3/7 پوند و کاهش دور کمر 4/1 اینچ بود. در گروه دریافت کننده صبحانه مفصل میزان هورمون گرلین که تنظیم کننده گرسنگی است به طور قابل توجهی پایین تر بود و این افراد نسبت به همتایان خود در گروه دریافت کننده شام مفصل بیشتر احساس سیری می کردند و تمایل کمتری به خوردن هله هوله در طی روز داشتند.
در گروه دریافت کننده صبحانه مفصل نسبت به گروه دوم کاهش قابل توجه سطوح انسولین، گلوکز و تری گلیسرید مشاهده شد که این امر منجر به کاهش خطر بیماری قلبی-عروقی، دیابت، فشارخون بالا و افزایش کلسترول می گردد. همچنین این گروه افزایش سطوح گلوکز خون را که معمولا پس از دریافت یک وعده غذایی رخ می دهد، تجربه نکردند. پیک(اوج) سطوح قند خون نسبت به زمانی که میزان گلوکز خون به طور پایدار بالاست، مضرتر بوده و منجر به افزایش فشارخون و فشار بیشتر بر روی قلب می گردد. همچنین در این مطالعه در گروه دریافت کننده شام مفصل سطوح تری گلیسرید(نوعی چربی موجود در بدن) علیرغم کاهش وزن افزایش یافت.
این یافته ها نشان می دهد که مردم علاوه بر تغذیه مناسب و ورزش باید یک برنامه غذایی سنجیده را اتخاذ نمایند تا روند کاهش وزن و سلامت خود را بهبود بخشند. مصرف غذاهای مفید در زمان های نامناسب نه تنها سبب کند شدن سرعت کاهش وزن می گردد بلکه مضر نیز می باشد.
نکته عملی: به افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی توصیه می شود که توجه بیشتری به وعده صبحانه داشته و با مصرف صبحانه مفصل و نیز کاهش میزان انرژی وعده شام روند کاهش وزن خود را تسریع بخشند.
منبع:
Daniela Jakubowicz et al. “High Caloric intake at breakfast vs. dinner differentially influences weight loss of overweight and obese women.” Obesity, 2013.