امروزه برخی افراد به رژیم های گیاهخواری روی آورده اند. این افراد از مصرف انواع گوشت شامل گوشت قرمز، ماکیان، ماهی و محصولات حاوی این مواد غذایی خودداری می کنند.
رژیم های گیاهخواری انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
• انواع گوشت، لبنیات و تخم مرغ را مصرف نمی کنند. (Vegan)
• گوشت و تخم مرغ مصرف نمی کنند اما لبنیات مصرف می کنند. (Lacto-vegetarian)
• فقط گوشت نمی خورند اما لبنیات و تخم مرغ مصرف می کنند. (Lacto-ovo vegetarian)
رژیم گیاهخواری و دیابت
تحقیقات در جمعیت عمومی نشان دهنده ارتباط بین رژیم گیاهخواری با کاهش خطر چاقی، بیماری قلبی، سرطان، کاهش کلسترول بد (LDL) و دیابت بوده است. با این حال، مطالعات کمی به بررسی این نوع رژیم غذایی در افراد دیابتی پرداخته اند. برخی پژوهش ها نشان می دهند که رژیم گیاهخواری به کاهش وزن کمک کرده و احتمالاً از طریق کاهش وزن سبب بهبود هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) و کاهش خطر بیماری قلبی خواهد شد. بنابراین افراد مبتلا به دیابت در صورت تمایل می توانند رژیم گیاهخواری را به عنوان یک گزینه سالم انتخاب کنند.
رژیم گیاهخواری حاوی مقادیر بالای فیبر و مقادیر کم چربی های اشباع و کلسترول است. فیبر موجود در این نوع رژیم بعد از مصرف غذا سبب احساس سیری برای مدت طولانی تری شده و می تواند حجم غذای مصرفی را بکاهد. همچنین مصرف بالای فیبر سبب کاهش میزان قند خون خواهد شد.
افراد گیاهخوار مبتلا به دیابت حتی می توانند مصرف تخم مرغ و لبنیات را نیز حذف کنند. در این نوع رژیم می توان از محصولات سویا، سبزیجات، میوه ها، حبوبات و غلات سبوس دار که تامین کننده نیاز بدن به پروتئین و سایر مواد مغذی هستند، استفاده نمود. در این گیاهخواران نگرانی هایی در مورد دریافت ناکافی ویتامین B12 وجود دارد. بنابراین استفاده از مکمل یا مولتی ویتامین معمولاً در این افراد ضروری است.
با این حال باید توجه داشت مصرف بیش از حد مواد غذایی سالم نیز می تواند سبب دریافت کالری اضافی و درنتیجه افزایش وزن شود. برخی غذاهای گیاهی مانند غلات سبوس دار، حبوبات و میوه ها نیز حاوی کربوهیدرات هستند و مصرف بیش از حد آن ها می تواند سبب افزایش قند خون شود. همچنین بیماران مبتلا به دیابت باید مصرف غلات تصفیه شده، نوشیدنی های شیرین و شیرینی ها را محدود کنند.
مواد مغذی مهم در رژیم گیاهخواری
پروتئین:
درصورتیکه افراد گیاهخوار طیف متنوعی از غذاهای گیاهی را مصرف نمایند معمولاً می توانند تمام پروتئین مورد نیاز بدن را تامین کنند.
ویتامین B12:
B12 تنها در غذاهای حیوانی و مواد غذایی غنی شده یافت می شود. بنابراین تامین میزان نیاز بدن به آن از طریق رژیم گیاهخواری دشوار است. افراد گیاهخوار از طریق مصرف غذاهای غنی شده یا دریافت روزانه مکمل باید از دریافت کافی این ویتامین اطمینان حاصل نمایند. بیشتر مولتی ویتامین ها حاوی ویتامین B12 هستند. لبنیات و تخم مرغ منبع خوب B12 در افراد گیاهخواری هستند که این دو ماده غذایی را مصرف می کنند.
اسیدهای چرب امگا-3:
به منظور تامین امگا – 3 مورد نیاز باید از گردو، بزرک، سویا، روغن سویا، روغن کانولا و جوانه گندم استفاده شود.
کلسیم:
کلسیم در لبنیات و سبزیجات برگ سبز، کلم، شیر سویای غنی شده، غلات صبحانه غنی شده و آب پرتقال غنی شده یافت می شود. اسفناج با آنکه یک سبزی برگ سبز است اما منبع خوب کلسیم محسوب نمی شود. زیرا ترکیباتی در آن وجود دارد که از جذب کلسیم جلوگیری می کنند.
ویتامین D:
ویتامین D در لبنیات غنی شده، زرده تخم مرغ، برخی انواع شیرسویاهای غنی شده و غلات صبحانه غنی شده یافت می شود. قرار گرفتن در معرض نور خورشید به ساخت ویتامین D در بدن کمک می کند. برخی تحقیقات مصرف مکمل ویتامین D به ویژه در افراد سالخورده را ضروری می دادند.
آهن:
کمخونی فقر آهن در افراد گیاهخوار و غیرگیاهخوار شایع است. در رژیم گیاهخواری آهن در حبوبات، میوه های خشک، غلات غنی شده و سبزیجات سبز رنگ وجود دارد. توصیه می شود گیاهخواران منابع غذایی گیاهی را همراه با یک ماده غذایی حاوی ویتامین C مانند مرکبات (لیموترش، پرتقال و …)، گوجه فرنگی و بروکلی استفاده نمایند. ویتامین C جذب آهن را افزایش می دهد.