تستوسترون درمانی: مزایا و خطرات آن حین افزایش سن
آیا حین افزایش سن، از تستوسترون برای کمک به احساس جوانی و قدرتمندی استفاده می کنید؟ بهتر است قبل از اینکه تصمیم خود را بگیرید، خطرات آن را بشناسید.
ممکن است نتایج تستوسترون درمانی فریبنده باشد، اما تصورات اشتباه زیادی درباره‌ی آنچه می‌تواند و نمی‌تواند برای شما انجام دهد، وجود دارد. با افزایش سن، ممکن است تستوسترون درمانی شبیه فرمول ضد‌پیری باشد. با این حال، مزایای درمان با تستوسترون در موارد کاهش تستوسترون وابسته به سن، هنوز واضح نیست.
تستوسترون چیست؟
تستوسترون هورموی است که در بیضه‌ها تولید می‌شود. تستوسترون به حفظ موارد زیر در مردان کمک می‌کند:
- تراکم استخوان
- توزیع چربی
- حجم و قدرت عضلات
- موهای صورت و بدن
- تولید گلبول قرمز
- قوای جنسی
- تولید اسپرم
با افزایش سن سطح تستوسترون چه تغییری می‌کند؟
بالاترین سطح تستوسترون در دوران نوجوانی و اوایل جوانی است. با افزایش سن، سطح تستوسترون به تدریج کاهش می یابد (معمولاً حدود یک درصد در سال بعد از 30 یا 40 سالگی). در مردان مسن بهتر است تعیین شود که آیا سطح کاهش یافته تستوسترون ناشی از افزایش سن می‌باشد یا دلیل دیگری مانند بیماری “هیپوگنادیسم” وجود دارد.
در هیپوگنادیسم بدن به دلیل مشکلاتی که در بیضه یا هیپوفیز (کنترل کننده بیضه) وجود دارد، قادر به تولید مقدار طبیعی تستوسترون نمی‌باشد. درمان جایگزینی تستوسترون می‌تواند علائم و نشانه‌های کمبود این هورمون را در مردان بهبود بخشد. پزشکان تستوسترون را به شکل تزریقی، قرص یا ژل تجویز می‌کنند.
آیا کاهش طبیعی سطوح تستوسترون می‌تواند دلیل ظهور علائم و نشانه‌های پیری باشد؟
نه لزوماً. مردان علائم و نشانه‌های زیادی را با افزایش سن تجربه می‌کنند. برخی از آن‌ها ممکن است ناشی از کاهش سطح تستوسترون باشد، اعم از:
- تغییر در عملکرد جنسی. می‌تواند شامل کاهش میل جنسی و ناباروری باشد.
- تغییر در الگوی خواب. برخی مواقع کاهش تستوسترون منجر به بی خوابی یا سایر اختلالات خواب می‌شود.
- تغییرات فیزیکی. مانند افزایش چربی بدن، کاهش حجم و قدرت عضلات و کاهش تراکم استخوان. همچنین ممکن است تورم سینه‌ها (gynecomastia) و ریزش مو نیز رخ دهد و انرژی شما نسبت به گذشته کاهش یابد.
- تغییرات احساسی. تستوسترون کم می‌تواند منجر به کاهش انگیزه یا اعتماد به نفس شود. ممکن است احساس غمگینی یا افسردگی داشته باشید یا دچار اختلال تمرکز یا یادآوری گردید.
برخی از این علائم و نشانه‌ها می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند عوارض جانبی داروها، آپنه انسدادی خواب، مشکلات تیروئید، دیابت و افسردگی باشد. همچنین ممکن است این شرایط منجر به کاهش سطح تستوسترون شده و درمان این مشکلات سطح این هورمون را افزایش دهد. آزمایش خون تنها راه تعیین میزان تستوسترون می‌باشد.
آیا تستوسترون درمانی می‌تواند جوانی و سرزندگی را ارتقا دهد؟
تستوسترون درمانی می‌تواند به کاهش اثرات هیپوگنادیسم کمک کند، اما مشخص نیست که برای مردان مسن سالم مفید خواهد بود یا خیر.
اگرچه بعضی از مردان معتقدند مصرف داروهای تستوسترون ممکن است به آن‌ها کمک کند احساس جوانی بیشتری نسبت به سن شان داشته باشند، مطالعات دقیق اندکی درمان با تستوسترون را در مردانی که سطح نرمالی از این هورمون دارند، بررسی کرده‌اند. برخی مطالعات نتایج متفاوتی نشان داده‌اند. به عنوان مثال، در یک مطالعه در مردان سالمی که تستوسترون مصرف می کردند توده عضلانی افزایش یافت، اما تغییری در قدرت آن‌ها رخ نداد.
خطرات درمان با تستوسترون برای پیری طبیعی چیست؟
درمان با تستوسترون خطرات مختلفی دارد. به عنوان مثال، ممکن است منجر به بروز مشکلات زیر شود:
- آپنه خواب: اختلال جدی خواب که در آن تنفس مکرراً قطع شده و دوباره شروع می‌شود.
- آکنه یا سایر واکنش‌های پوستی
- تحریک رشد غیرطبیعی پروستات (هیپرپلازی خوش خیم پروستات) و پیشرفت سرطان پروستات
- بزرگ شدن سینه‌ها
- کاهش تولید اسپرم یا ایجاد انقباض بیضه
- افزایش خطر ابتلا به لخته شدن خون در ورید عمقی (ترومبوز ورید عمقی)، که ممکن است رها شده و از طریق جریان خون حرکت کرده و در ریه‌ها قرار گیرد. در این صورت جریان خون متوقف شده و منجر به آمبولی ریه می‌شود.
به علاوه، تستوسترون درمانی ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را تحت تاثیر قرار دهد. تحقیقات متناقضی در این مورد انجام شده، بنابراین میزان دقیق این خطر هنوز مشخص نیست.
آیا باید در مورد درمان با تستوسترون با پزشک خود مشورت کنید؟
اگر شک دارید که درمان با این هورمون برایتان مفید است یا نه، پیرامون خطرات و مزایای آن با پزشک صحبت کنید. احتملاً پزشک‌تان حداقل دو بار سطح تستوسترون شما را قبل از شروع درمان، اندازه می‌گیرد.
یک بیماری که منجر به کاهش غیرمعمول تستوسترون می‌شود، می‌تواند دلیل مصرف این هورمون باشد. اما درمان پیری طبیعی با تستوسترون در حال حاضر توصیه نمی‌شود.
پزشک نیز احتمالاً راه‌های طبیعی برای افزایش تستوسترون پیشنهاد می‌کند، مانند کاهش وزن و افزایش توده عضلانی از طریق ورزش‌های مقاومتی.